Τη Θεσμική Ολοκλήρωση και την Οργάνωση των Περιφερειών αφορούσε η πρώτη ενότητα του ψηφίσματος του 1ου Συνεδρίου της Ενωσης Περιφερειών Ελλάδος. Συγκεκριμένα οι Περιφερειάρχες στο ψήφισμα που εκδόθηκε λένε:
➢ Προτείνουμε τη συμμετοχή των Περιφερειών σε κοινά όργανα του ΥΠΕΚΑ, των Περιφερειών και των Δήμων που θα διασφαλίσουν έναν ενισχυμένο και ουσιαστικό ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και στον αναπτυξιακό προγραμματισμό.
➢ Διεκδικούμε τη διεύρυνση του ρόλου των Περιφερειών στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των συγχρηματοδοτούμενων επιχειρησιακών προγραμμάτων της νέας προγραμματικής περιόδου 2014–2020.
➢ Προτείνουμε να αναλάβουν οι Περιφέρειες, εντός τριετίας, όλες τις αρμοδιότητες προώθησης, έγκρισης και υποστήριξης των ιδιωτικών επενδύσεων περιφερειακής σημασίας και, πριν την έγκριση των ιδιωτικών επενδύσεων εθνικής σημασίας, να γνωμοδοτεί η αντίστοιχη Περιφέρεια.
➢ Ζητούμε την επικαιροποίηση του κανονιστικού πλαισίου (Ν.1622/86), που αφορά τον αναπτυξιακό προγραμματισμό σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, τη ρύθμιση της συνεργασίας μεταξύ των Υπουργείων, των Περιφερειών και των Δήμων, τη χρηματοδότηση και την εφαρμογή των αναπτυξιακών προγραμμάτων.
➢ Υποστηρίζουμε πως η θεσμοθέτηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης παράλληλα με την Αιρετή Περιφέρεια, καταδεικνύει την δυσπιστία του κράτους στην Αυτοδιοίκηση και ζητούμε την κατάργηση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων της στην Αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας. Ταυτόχρονα, ζητούμε τη συγκρότηση και λειτουργία των αυτοτελών υπηρεσιών εποπτείας των ΟΤΑ (Ν.3852/2010).
➢ Διεκδικούμε τη θεσμική ολοκλήρωση, την οργάνωση και τον λειτουργικό εκσυγχρονισμό των Περιφερειών στους τομείς :
• Αγροτικής Οικονομίας (Γεωργίας – Κτηνοτροφίας – Αλιείας)
• Ανάπτυξης (Φυσικών Πόρων – Ενέργειας – Βιομηχανίας, Απασχόλησης – Εμπορίου – Τουρισμού)
• Μεταφορών – Επικοινωνιών
• Προστασίας Περιβάλλοντος
• Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας
• Παιδείας – Πολιτισμού – Αθλητισμού
• Πολιτικής Προστασίας.
Για την οργάνωση αυτή και τον λειτουργικό εκσυγχρονισμό των Περιφερειών προτείνουμε την άμεση αξιοποίηση, χωρίς άλλες καθυστερήσεις, των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Διοικητική Μεταρρύθμιση» και «Ψηφιακή Σύγκλιση».
➢ Ζητούμε αναφορικά με το σχέδιο «Αθηνά» για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση να παραταθεί ο χρόνος διαβούλευσης, που όπως ανακοινώθηκε είναι ιδιαίτερα ασφυκτικός και την διασφάλιση της ευρύτερης δυνατής συναίνεσης πριν από τις τελικές αποφάσεις.
➢ Διεκδικούμε από την Κυβέρνηση, σε όλες τις σχεδιαζόμενες δημόσιες πολιτικές, σε όλα τα κανονιστικά κείμενα (νόμους, προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις) και σε όλα τα εθνικά και τα συγχρηματοδοτούμενα επιχειρησιακά προγράμματα, να εισάγει τη «νησιωτικότητα» ως οριζόντια (mainstreaming) πολιτική και θετικές διακρίσεις υπέρ των νησιών της χώρας, όπως το μεταφορικό ισοδύναμο, περιλαμβανομένης της μείωσης του ΦΠΑ και της επιδότησης των μεταφορών και των συγκοινωνιών, καθώς και η ανάπτυξη ειδικών πολιτικών και μέτρων για τη λειτουργία του ΕΣΥ των Νησιών.
Επίσης, κάθε Νησιωτική Περιφερειακή Ενότητα (πρώην Επαρχείο) να έχει τη δική της οργανωτική και διοικητική στελέχωση η οποία θα περιλαμβάνεται στον ενιαίο οργανισμό της περιφέρειας ως τμήμα του.
➢ Προτείνουμε την προώθηση της διαβαθμιδικής συνεργασίας και συγκεκριμένα :
• τη θεσμοθέτηση οργάνων συνεργασίας των δυο βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (κοινού οργάνου Περιφέρειας – Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και Εθνικού Συμβουλίου Περιφερειών και Δήμων),
• την συγκρότηση κοινής επιτροπής ΥΠΕΣ-ΕΝΠΕ-ΚΕΔΕ για την αξιολόγηση της εφαρμογής του «Καλλικράτη» και την εκπόνηση ενός ενιαίου Κώδικα Περιφερειών και Δήμων,
• την υπογραφή ενός Πρωτοκόλλου Συνεργασίας ΕΝΠΕ – ΚΕΔΕ, που θα προβλέπει τη συστηματική συνεργασία των δυο συλλογικών οργάνων,
• την εκπόνηση ενός Χάρτη Διαβαθμιδικής Συνεργασίας, με απόφαση ενός κοινού Συνεδρίου ΕΝΠΕ – ΚΕΔΕ, που θα έχει πολιτικά δεσμευτικό χαρακτήρα και ενός τριετούς Προγράμματος Δράσεων Διαβαθμιδικής Συνεργασίας ΕΝΠΕ – ΚΕΔΕ.
➢ Ζητούμε τη σύσταση Εθνικού Παρατηρητηρίου με τη συμμετοχή των αρμόδιων Κυβερνητικών φορέων, της ΕΝ.Π.Ε και της ΚΕΔΕ που θα έχει ως αποστολή την παρακολούθηση της εφαρμογής και τη συνεχή επικαιροποίηση του κανονιστικού πλαισίου που αφορά τις Περιφέρειες και τους Δήμους
➢ Διαπιστώνουμε ότι σε αρκετά Περιφερειακά Συμβούλια υπάρχει ένα δημοκρατικό έλλειμμα στη λειτουργία τους, εξαιτίας και των αδυναμιών του σχετικού κανονιστικού πλαισίου, π.χ. με την υποβάθμιση του ρόλου των περιφερειακών συμβούλων, τις αδυναμίες στη λειτουργία των Επιτροπών, την έλλειψη της επαρκούς υποστήριξης των παρατάξεων, την υποτίμηση του θεσμικού ρόλου της αντιπολίτευσης, την ακινησία των Περιφερειακών Επιτροπών Διαβούλευσης. Εκτιμούμε ότι η ΕΝ.Π.Ε. πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία για την αναβάθμιση της συλλογικής και αποτελεσματικής λειτουργίας των Οργάνων της Περιφέρειας, αξιοποιώντας την εμπειρία που αποκτήσαμε στην πρώτη διετία της θητείας μας, με ένα νέο εσωτερικό κανονιστικό πλαίσιο που θα διευρύνει το διάλογο και την συμμετοχή στη λήψη των αποφάσεων.
Η άσκηση της πολιτικής έχει ως προϋπόθεση τη βαθιά γνώση και τη δημοκρατία στη λήψη των αποφάσεων από ένα συλλογικό πολιτικό όργανο που δεν μπορεί να είναι άλλο από ένα ισχυρό Περιφερειακό Συμβούλιο που θα έχει κατακτήσει την περιφερειακή συνείδηση του χώρου αναφοράς του.
➢ Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που δημιουργεί το πρόγραμμα αξιολόγησης δομών και προσωπικού των δημοσίων φορέων ζητούμε:
• την επιστροφή των υπαλλήλων Ι.Δ.Α.Χ. που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα, διότι είναι απολύτως απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία των υπηρεσιών,
• την άμεση κάλυψη των αναγκών των Περιφερειών σε προσωπικό, είτε με μετακινήσεις υπαλλήλων από άλλες υπηρεσίες, είτε με νέες προσλήψεις, ιδιαίτερα σε θέσεις, όπου διαπιστώνεται αδυναμία λειτουργίας των Περιφερειών.
➢ Εκτιμούμε ότι η προτεινόμενη αναβάθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης απαιτεί και την ταυτόχρονη αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών, διασφαλίζοντας την αναγκαία θεσμική, τεχνική και οικονομική υποστήριξή τους, για να μπορούν να ανταποκριθούν στην όλο και πολυπλοκότερη αποστολή τους και να αποκτήσουν στην τοπική κοινωνία το κύρος και την αξιοπρέπεια που απαιτεί ο θεσμικός ρόλος τους.
➢ Η Επιτροπή Θεσμών και Οργάνωσης της ΕΝ.Π.Ε. να επεξεργαστεί πρόταση βελτίωσης του Κανονισμού Λειτουργίας της Γενικής Συνέλευσης, στον οποίο να προβλέπεται και η εκλογή του Προεδρείου της από τη Γενική Συνέλευση
➢ Διαπιστώνουμε πως ήρθε πλέον η ώρα να εμβαθύνει η Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση ως ενιαίο σύστημα Διοίκησης της χώρας, στο πλαίσιο της επικείμενης συνταγματικής αναθεώρησης, με βάση τις αρχές της εταιρικής σχέσης, της εγγύτητας, της επικουρικότητας, της διαφάνειας, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας.
