ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

(Βιωματικός Στόχος για Αιρετούς, Τεχνοκράτες, Διοικητικά Στελέχη, Πολίτες)
Δρ. Μιχάλης Χρηστάκης Ειδικός Επιστήμονας Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ)
Πρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης “Κλεισθένης”
Η Δια Βίου Μάθηση είναι μια συνθήκη ζωής που η σύγχρονη κοινωνία έχει
αποδεχτεί ως κομβική για την κοινωνική ανάπτυξη, την επαγγελματική εξέλιξη και την ευζωΐα με ποιότητα ζωής για κάθε πολίτη.
Ορισμός για Δια Βίου Μάθηση
Ο ορισμός που δίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη Δια Βίου Μάθηση αναφέρεται ως:
‘Κάθε μαθησιακή δραστηριότητα η οποία αναλαμβάνεται καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής με σκοπό τη βελτίωση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των εφοδίων, στο πλαίσιο μιας προσωπικής, κοινωνικής οπτικής και/ή μιας οπτικής που σχετίζεται με την απασχόληση.’
Βλέπε European Commission, Com (2001) 678.
Αντίστοιχα, ο ορισμός που δίνεται από τη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης για τη Δια Βίου Μάθηση είναι:
‘Όλες οι μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, που αποσκοπούν στην απόκτηση ή την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων, οι οποίες συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου, στην κοινωνική συνοχή, στην ανάπτυξη της ικανότητας ενεργού συμμετοχής στα κοινά και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική
ανάπτυξη. Περιλαμβάνει την Τυπική Εκπαίδευση, τη Μη Τυπική Εκπαίδευση και την Άτυπη Μάθηση.’
Βλέπε http://www.gsae.edu.gr/el/glossari.

Στην κατεύθυνση αυτή, η Δια Βίου Μάθηση αποτελεί και ως θεωρία και ως πράξη ένα βιωματικό στόχο για τους Αιρετούς, για τους Τεχνοκράτες, για τα Διοικητικά Στελέχη των Περιφερειακών και Δημοτικών Υπηρεσιών, αλλά και για τους Πολίτες.
Δια Βίου Μάθηση για Αιρετούς
Για τους αιρετούς, η πληροφορία, η γνώση, η μεταφορά τεχνογνωσίας, η επιμόρφωση και εν τέλει η εκπαίδευση είναι άμεσα συνδεμένα αφενός με την υλοποίηση του πολιτικού οράματος και αφετέρου με τη διαχείριση της πολιτικής καθημερινότητας των προβλημάτων (τοπικών και υπερτοπικών).
Η διαχείριση της γνώσης από τον αιρετό είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί είναι αναγκαία για τη λήψη αποφάσεων σε καθημερινό επίπεδο σε πληθώρα από θέματα που αφορούν την τοπική κοινωνία.
Σε καθημερινό επίπεδο έχουμε Πολιτική Διαχείριση από τα αιρετά στελέχη της
Αυτοδιοίκησης, όπως είναι οι Περιφερειάρχες και οι Δήμαρχοι, οι Αντιπεριφερειάρχες και οι Αντιδήμαρχοι, όπως και οι Πρόεδροι των Συλλογικών Οργάνων της Αυτοδιοίκησης, αλλά και τα μέλη των Περιφερειακών και των Δημοτικών Συμβουλίων.
Η Πολιτική Διαχείριση από τα αιρετά στελέχη της Αυτοδιοίκησης επικεντρώνεται σε δύο επίπεδα:
Πρώτο Επίπεδο: Διαχείριση Καθημερινότητας σε ένα Πλήθος Θεμάτων που συνήθως μετατρέπεται σε Διαχείριση Κρίσεων.
Για το επίπεδο αυτό, υπάρχει η ανάγκη για άμεση καθημερινή επικοινωνία με τους τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη. Με την εφαρμογή της μεθοδολογίας του πληροφορούμαι, ενημερώνομαι, κατανοώ και μαθαίνω γρήγορα είναι μετά σε θέση το αιρετό στέλεχος να λάβει αποφάσεις και να επιλέξει την καταλληλότερη διαδρομή για την υλοποίηση της πολιτικής απόφασης που πρέπει να ληφθεί άμεσα.
Η διαδικασία που αναφέρθηκε είναι μια διαρκής υλοποίηση δράσεων στο πλαίσιο της Δια Βίου Μάθησης με ποικιλία μορφών και τύπων.

Η κατάλληλη αντιμετώπιση αυτής της πολιτικής διαδικασίας από ένα αιρετό
στέλεχος είναι στην ουσία η Πολιτική Υλοποίηση του Επιδιωκόμενου Στόχου, που επιτυγχάνεται με τη μορφή του Εφικτού.
Δεύτερο Επίπεδο: Προγραμματισμός Ενεργειών για την Υλοποίηση του Πολιτικού Οράματος που έχει Αναλυθεί σε Στρατηγικό Προγραμματισμό.
Για το επίπεδο αυτό, υπάρχει η ανάγκη για μακρόχρονη και τακτική επικοινωνία με τους τεχνοκράτες και τα επιτελικά διοικητικά στελέχη των υπηρεσιών των φορέων. Με την κατάλληλη γνώση, επιμόρφωση, εκπαίδευση, μεταφορά τεχνογνωσίας και προγραμματισμό θα είναι σε θέση το αιρετό στέλεχος να λάβει αποφάσεις για την τακτική και χρονο-προγραμματισμένη, με τους αντίστοιχους πόρους, υλοποίηση του πολιτικού οράματος. Εξάλλου, το αιρετό στέλεχος έχει αναλάβει την ευθύνη για την υλοποίηση του οράματος αυτού σε συγκεκριμένη Περιφέρεια ή Δήμο.
Η κατάλληλη αντιμετώπιση αυτής της πολιτικής διαδικασίας από ένα αιρετό
στέλεχος είναι στην ουσία η Πολιτική Πράξη του Προβλέπειν, που υλοποιείται με τη μορφή του Προγραμματισμού.
Στην πράξη, η Δια Βίου Μάθηση είναι για τη διαχείριση της πολιτικής σε
καθημερινό επίπεδο ένα απαραίτητο εργαλείο και η καταλληλότερη μέθοδος για τα αιρετά στελέχη, ώστε να είναι σε θέση να λαμβάνουν έγκαιρα τις σωστές αποφάσεις.
Για να μπορούν να αναγάγουν την Τέχνη της Πολιτικής Πράξης από Τέχνη του
Εφικτού σε Τέχνη του Προβλέπειν.
Η Δια Βίου Μάθηση είναι σε κάθε περίπτωση μια παροχή βασικής ή εξειδικευμένης επίκαιρης γνώσης σε κάθε μορφή από:
 τη Δημόσια Διοίκηση (π.χ. Υπουργείο Εσωτερικών κ.ά.),
 τα Πανεπιστήμια,
 τους θεσμικούς φορείς (π.χ. ΕΝΠΕ, ΚΕΔΕ, κ.ά.),
 το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) μέσω του
εξειδικευμένου σε αυτό τον τομέα Ινστιτούτου Επιμόρφωσης (ΙΝΕΠ),
 τους εξειδικευμένους φορείς (π.χ. ΕΕΔΕ, ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ, κ.ά.),
 τους εξειδικευμένους ιδιώτες.
Για την επίτευξη ενός ορθολογικού προγραμματισμού και υλοποίησης του πολιτικού οράματος, η Δια Βίου Μάθηση κατέχει σημαντική θέση και κομβικό ρόλο για τα Αιρετά Μέλη. Στην ίδια λογική περιλαμβάνονται και οι Τεχνοκράτες, όπως και τα Διοικητικά Στελέχη των Περιφερειακών και Δημοτικών Υπηρεσιών, καθώς αποτελούν συνοδοιπόρους στην υλοποίηση της μακρόπνοης, αλλά και της καθημερινής πολιτικής πράξης σε κάθε περιοχή.
Εξίσου, όμως περιλαμβάνονται στο σχεδιασμό αυτό και οι Πολίτες, καθώς η Δια Βίου Μάθηση συμβάλει καθοριστικά στην κοινωνική ανάπτυξη, αλλά και στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής αφενός γιατί αναβαθμίζεται το μέσο γνωστικό επίπεδο του πληθυσμού και αφετέρου γιατί ενισχύονται οι δυνατότητες των πολιτών για απασχολησιμότητα και απασχόληση.
Δια Βίου Μάθηση για Τεχνοκράτες και Διοικητικά Στελέχη της Αυτοδιοίκησης
Για τους Τεχνοκράτες και τα Διοικητικά Στελέχη της αυτοδιοίκησης, η διαρκής
ανανέωση και επικαιροποίηση της γνώσης τους είναι μονόδρομος επιλογής για μια επιτυχημένη και αποτελεσματική διοίκηση της Περιφέρειας ή του Δήμου.
(Οι τεχνοκράτες είναι κυρίως αυτοί που παρέχουν συμβουλευτικό έργο στους αιρετούς με τη σχέση του Συμβούλου.)
Η καλή γνώση της υφιστάμενης νομοθεσίας και των εναλλακτικών τρόπων υλοποίησης των πολιτικών στόχων, η συνεχιζόμενη κατάρτιση και επιμόρφωση, η αναζήτηση και η ορθά προσαρμοσμένη μεταφορά τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών, αλλά και η διαρκής εκπαίδευση που απαιτείται για τους τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη είναι
επιλογές άμεσα συνδεμένες με τους στόχους της Περιφερειακής ή της Δημοτικής αρχής.

Η κατεύθυνση αυτή αποτελεί τη διασφάλιση της αναπτυξιακής πορείας της περιοχής και της ενδυνάμωσης της διοικητικής δομής του αυτοδιοικητικού φορέα, που οφείλει διαρκώς να καταξιώνεται στην Κεντρική Διοίκηση και στους Πολίτες.
Είναι οι τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη μιας Περιφερειακής ή Δημοτικής Δομής που επιδιώκουν την επιμόρφωσή τους, την ενδυνάμωση τους σε δεξιότητες επικοινωνίας, σε τεχνικές υποκίνησης, στη διαχείριση κρίσεων, στην ορθή διαχείριση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.
Είναι οι τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη αυτά που είναι σε θέση να
αντιμετωπίσουν τυχόν οργανωσιακές αλλαγές, όπως και να υποστηρίξουν υφιστάμενους και συναδέλφους με την παροχή συμβουλευτικού έργου στην εξέλιξη των αλλαγών.
Είναι οι τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη αυτά που είναι σε θέση να εστιάσουν σε μια εργασιακή κουλτούρα που να βασίζεται στα ακόλουθα:
-στην Αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών του φορέα (επίτευξη του στόχου με κάθε τρόπο και μέσο),
-στην Αποδοτικότητα των υπηρεσιών του φορέα (βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων -ανθρώπινων, οικονομικών, τεχνικών μέσων κ.ά.- με στόχο τη βελτίωση της επίδοσής τους με προγραμματισμό και με μέτρηση με δείκτες),
-στην Οικονομικότητα των υπηρεσιών του φορέα (επίτευξη βέλτιστου αποτελέσματος επίδοσης μέσα από δείκτες με κατάλληλο χρονοπρογραμματισμό για τη χρήση κάθε είδους πόρων),
-στην Ποιότητα παροχής υπηρεσιών του φορέα προς τους Πολίτες (εφαρμόζοντας μια σειρά από διαδικασίες που έχουν προκύψει από τα προηγούμενα στάδια, που τα συνδέει με το στρατηγικό σχεδιασμό και τον επιχειρησιακό προγραμματισμό του φορέα).
Είναι οι τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη αυτά, που διαθέτουν ικανότητες και δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ τους, αλλά και με τους αιρετούς, οριοθετώντας όμως διακριτά όρια στη συνεργασία μεταξύ τους.

Ειδικότερα για τα διοικητικά στελέχη, αυτά φροντίζουν να είναι καλά καταρτισμένα ως υπηρεσιακοί παράγοντες, χωρίς να ταυτίζονται με συγκεκριμένες ‘δημοτικές παρατάξεις’ στο πλαίσιο της λειτουργίας τους ως ‘διοικητικά στελέχη’ και όχι ως ‘πολιτικά υποκείμενα’.
Η Δια Βίου Μάθηση παρέχεται σε τεχνοκράτες και διοικητικά στελέχη αντίστοιχα από τους φορείς, που απευθύνονται στους αιρετούς, αλλά με άλλο σχεδιασμό, χρονική διάρκεια και στόχευση για τα προγράμματά τους.
Κύριος φορέας διαρκούς επιμόρφωσης για τα διοικητικά στελέχη, όπως και για τους τεχνοκράτες με θεσμικό καθεστώς (ΦΕΚ) της αυτοδιοίκησης είναι το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ) μέσω του εξειδικευμένου σε αυτό τον τομέα Ινστιτούτου Επιμόρφωσης (ΙΝΕΠ).
Εξάλλου, η σωστή Περιφερειακή ή Δημοτική αρχή πρέπει να συνεργάζεται με τα διοικητικά στελέχη, που διακρίνονται για την υπευθυνότητα τους και που παράγουν έργο. Τα υπηρεσιακά στελέχη πρέπει να είναι καταρτισμένα, επιμορφωμένα και να διαθέτουν τη βασική και την εξειδικευμένη γνώση που χρειάζεται ο φορέας τους.
Τα διοικητικά στελέχη αυτά στηρίζουν στην πράξη την Περιφέρεια ή το Δήμο τους.
Είναι μονόδρομος για κάθε Περιφερειακή ή Δημοτική Αρχή να επιθυμεί τη συνεργασία με αυτά τα διοικητικά στελέχη που καθημερινά στηρίζουν την παραγωγή έργου από την Αυτοδιοικητική Αρχή και όχι με αυτά που απλά δηλώνουν ότι τη στηρίζουν.
Να θυμίσουμε δύο βασικές αρχές:
-Τα καλά διοικητικά στελέχη δεν είναι αυτά που είναι αρεστά, δεν είναι αυτά που είναι αναγκαία, είναι κυρίως αυτά που είναι απαραίτητα. (Μόνο με τη Δια Βίου Μάθηση μπορούν να γίνουν απαραίτητα).
-Με μια συγκεκριμένη ομάδα υποστηρικτών, τεχνοκρατών και φίλων κερδίζουμε τις εκλογές. Με άλλη ομάδα πετυχαίνουμε αποτέλεσμα, απόδοση, οικονομία και ποιότητα στη διοίκηση της Περιφέρειας ή του Δήμου επιδιώκοντας την καταξίωση μας από τους Πολίτες.
(Στη δεύτερη ομάδα οι συνεργάτες μας πρέπει να είναι διαρκώς επιμορφωμένοι και επιχειρησιακοί).
Δια Βίου Μάθηση για Πολίτες
Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει τη Δια Βίου Εκπαίδευση και τη Δια Βίου Κατάρτιση.
Η Δια Βίου Εκπαίδευση αφορά τη διαδικασία απόκτησης γνώσης, γενικής και
επιστημονικής, τόσο στο πλαίσιο διαμόρφωσης μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας, όσο και στο πλαίσιο εισόδου στην απασχόληση, ενώ η Δια Βίου Κατάρτιση αφορά στη διαδικασία παροχής εξειδικευμένης μόρφωσης, με σκοπό την ανάπτυξη εξειδικευμένων δεξιοτήτων, στο πλαίσιο συγκεκριμένης επαγγελματικής δραστηριότητας.
Βλέπε http://www.gsae.edu.gr.
Υπηρεσίες Δια Βίου Κατάρτισης σε αποφοίτους υποχρεωτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης παρέχουν τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης, ενώ τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης παρέχουν υπηρεσίες Δια Βίου Κατάρτισης τόσο σε αποφοίτους υποχρεωτικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όσο και σε αποφοίτους ανώτατης (πανεπιστημιακής και τεχνολογικής) εκπαίδευσης.
Στην κατεύθυνση της αποκέντρωσης των δράσεων Δια Βίου Μάθησης (ΔΒΜ), οι Δήμοι της χώρας καλούνταν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο, καθώς ενεργοποιούσαν το δίκτυο των φορέων ΔΒΜ των περιοχών τους. Με τον τρόπο αυτό, αναλάμβαναν την ευθύνη της προσφοράς στους δημότες τους εύστοχων, έγκυρων, υψηλής ποιότητας, εύκολα προσβάσιμων προγραμμάτων, που συνδέονταν με το τοπικό, αλλά και το ευρύτερο περιβάλλον.
Βλέπε http://www.gsae.edu.gr.
Τα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης (Κ.Δ.Β.Μ.) συστήθηκαν και λειτούργησαν, σύμφωνα με το Ν. 3879/2010, σε όσους Δήμους το επιθυμούσαν. Οι υπηρεσιακές μονάδες που ασκούσαν αρμοδιότητες δια βίου μάθησης των Δήμων ίδρυσαν ΚΔΒΜ, στα οποία υλοποιούνταν εκπαιδευτικά προγράμματα Γενικής Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Τα ΚΔΒΜ των Δήμων, στα οποία υλοποιούνταν τα εκπαιδευτικά προγράμματα, συνιστούσαν τον πυρήνα παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Για την υποστήριξη αυτής της πολιτικής σε τοπικό επίπεδο, η ΓΓΔΒΜ, ενέταξε, τον Απρίλιο του 2012, στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», στους Άξονες Προτεραιότητας 7 και 8, τις Πράξεις με τίτλο «Κέντρα Δια Βίου Μάθησης
– Προγράμματα Εθνικής Εμβέλειας και Προγράμματα Τοπικής Εμβέλειας ΑΠ7 & ΑΠ8», συνολικού προϋπολογισμού 65.000.000 €, με φορέα υλοποίησης το ΙΝΕΔΙΒΙΜ και συνεργαζόμενους εταίρους:
-Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ),
-Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ),
-Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ),
-Εθνικό Συμβούλιο Νεολαίας (ΕΣΥΝ), και
-Δήμοι που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για ίδρυση ΚΔΒΜ.
Με δεδομένο ότι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» δεν κάλυπτε τον Άξονα Προτεραιότητας 9 (Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας και Νοτίου Αιγαίου), η ΓΓΔΒΜ εξασφάλισε από τον τακτικό προϋπολογισμό, τους απαιτούμενους πόρους για την υλοποίηση του έργου «Κέντρα Δια Βίου Μάθησης Στερεάς Ελλάδας και Νοτίου Αιγαίου» κατά το διάστημα 1/1/13 ως 30/6/15 στους Δήμους των Περιφερειών
Στερεάς Ελλάδας και Νοτίου Αιγαίου.
Η δυνατότητα των Πολιτών να συμμετέχουν στα Προγράμματα της Δια Βίου Μάθησης ήταν και ο κύριος στόχος του πλαισίου αυτής της χρηματοδότησης. Συγκεκριμένα, η προσπάθεια του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ) στόχευε στη συνεργασία φορέων αυτοδιοίκησης και φορέων παροχής υπηρεσιών δια βίου μάθησης και αποσκοπούσε στην ευρύτερη εφαρμογή του θεσμικού συστήματος παροχής εκπαιδευτικών
υπηρεσιών σε ενήλικες μέσω της λειτουργίας Δομών (Κέντρων Δια Βίου Μάθησης), που θα παρείχαν δια βίου μάθηση σε όλους τους πολίτες.

Η υποστήριξη και προώθηση του εκπαιδευτικού έργου και των εν γένει δράσεων των ΚΔΒΜ υλοποιούνταν:
-με εκπαιδευτικές δράσεις Εθνικής Εμβέλειας, ύστερα από επιλογή του Δήμου, από προγράμματα εθνικού ενδιαφέροντος, που υλοποιούνταν από το ΙΝΕΔΙΒΙΜ,
-με εκπαιδευτικές δράσεις Τοπικής Εμβέλειας, οι οποίες προτείνονταν από τους Δήμους και μετά από έγκριση υλοποιούνταν από το ΙΝΕΔΙΒΙΜ.
Πρόταση Δια Βίου Μάθησης για την Αυτοδιοίκηση
Έχοντας καθορίσει την κομβική αναγκαιότητα της Δια Βίου Μάθησης για τους
Αιρετούς, όπως και για τους Τεχνοκράτες και για τα Διοικητικά στελέχη στις
Περιφέρειες και τους Δήμους, θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα πρέπει οι αιρετοί σε συνεργασία με τους τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη να προβούν στις ακόλουθες ενέργειες:
-να εκπονήσουν μελέτη ανίχνευσης εκπαιδευτικών αναγκών (για αιρετά μέλη, τεχνοκράτες και διοικητικά στελέχη),
-να εντάξουν στον προϋπολογισμό του φορέα τους ειδικό κωδικό για την οικονομική κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών του φορέα (κάλυψη κόστους συμμετοχής σε δράσεις επιμόρφωσης για αιρετά μέλη, τεχνοκράτες και διοικητικά στελέχη),
-να καθορίσουν τη διαδικασία που θα ακολουθείται για τη συμμετοχή σε δράσεις επιμόρφωσης, συνέδρια, προγράμματα κ.ά. (για αιρετά μέλη, τεχνοκράτες και διοικητικά στελέχη),
-να εντάξουν ειδικούς στόχους Δια Βίου Μάθησης στο Στρατηγικό Σχεδιασμό του φορέα (τι θέλω να πετύχω με το φορέα μου για τα αιρετά μέλη, τους τεχνοκράτες και τα διοικητικά στελέχη),
-να εξειδικεύσουν και χρονο-προγραμματίσουν στόχους Δια Βίου Μάθησης στον επιχειρησιακό προγραμματισμό του φορέα (τι στόχους ειδικούς θέτω, σε ποιο χρονικό διάστημα θα τα προγραμματίσω για ποια αιρετά μέλη, τεχνοκράτες και διοικητικά στελέχη),
-να καθορίσουν δείκτες μέτρησης για τη Δια βίου Μάθηση (πόσα και ποια αιρετά μέλη, πόσοι και ποιοι τεχνοκράτες και πόσα και ποια διοικητικά στελέχη εκπαιδεύτηκαν και πως αξιοποιούνται),
-να καθορίσουν στόχους Δια Βίου Μάθησης για τους Πολίτες (με στόχο την κοινωνική ανάπτυξη στην πόλη, τη δυνατότητα απασχόλησης και την ενδυνάμωση της απασχολησιμότητας των πολιτών), και
-να διασυνδέσουν τους στόχους Δια Βίου Μάθησης αιρετών, τεχνοκρατών και διοικητικών στελεχών με τους αντίστοιχους στόχους Δια Βίου Μάθησης για τους Πολίτες, πάντοτε στην κατεύθυνση της ευρύτερης κοινωνικής ανάπτυξης της πόλης για όλους τους πολίτες (να σημειωθεί ότι οι εργαζόμενοι σε κάθε φορέα αυτοδιοίκησης είναι ταυτόχρονα παραγωγοί και χρήστες των υπηρεσιών που παράγουν οι φορείς τους).