Ενα πραγματικό μάθημα για τις δημοτικές αρχές ήταν η ομιλία του Περιφερειακού Συμβούλου κ. Νίκου Χαρδαλιά στην συζήτηση που διοργάνωσε το myota.gr στο πλαίσιο της Εκθεσης Verde.tec, για τις Πράσινες Προμήθειες και την Κυκλική Οικονομία.
Για όσους δεν το γνωρίζουν ο κ. Χαρδαλιάς διετέλεσε Γενικός Γραμματέας Δήμου, στην συνέχεια τρεις τετραετίες Δήμαρχος όπου διακρίθηκε μεταξύ άλλων για την τεράστια απορροφητικότητα στο ΕΣΠΑ και τις Ευρωπαϊκές Πρωτοβουλίες, και μέχρι πρότινος ήταν Εκτελεστικός Γραμματέας στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος.
Ο κ. Χαρδαλιάς περιέγραψε πώς διαμορφώνεται παγκοσμίως και κυρίως σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, ένα πολιτικό, οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον γύρω από τις πράσινες προμήθειες και την Κυκλική Οικονομία και εντόπισε τα οφέλη που μπορούν να έχουν οι δήμοι, αν εισαχθούν εγκαίρως σ΄αυτην την κατεύθυνση.
H μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία είπε ο κ. Χαρδαλιάς χρειάζεται την συμμετοχή όλων των κοινωνικών εταίρων και ο ρόλος των υπευθύνων χάραξης πολιτικής είναι να βάλουν ξεκάθαρες προϋποθέσεις για τις επιχειρήσεις και τα οφέλη των πολιτών καταναλωτών.
Η Ευρωπαϊκή Ενωση σήμερα έχει υιοθετήσει και ενισχύει αυτές τις πολιτικές. Ο επιχειρηματικός κόσμος επανασχεδιάζει τις αλυσίδες παραγωγής και την κυκλικότητα των προϊόντων και η συστημική μετάβαση προωθείται μέσω των τεχνολογικών εξελίξεων στην πληροφορία αλλά και από την κοινωνική αλλαγή.
Η Κυκλική Οικονομία μπορεί να δημιουργήσει νέες αγορές απομάκρυνσης από το παραδοσιακό καταναλωτικό μοντέλο με την επαναχρησιμοποίηση, τον διαμοιρασμό προϊόντων και την αύξηση της απασχόλησης.
Η Ευρώπη έχει ήδη προετοιμάσει το έδαφος γι αυτήν την μετάβαση και έχει χαράξει τη Στρατηγική 2020 για την Αειφόρο Ανάπτυξη, για την απασχόληση και την καλύτερη χρήση των πόρων, την μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Αυτό απαιτεί εκτεταμένη υποστήριξη και ενθάρρυνση σε Ευρωπαϊκό, Εθνικό, Περιφερειακό και Τοπικό επίπεδο.
Στην Ευρώπη έχει καταρτιστεί μια ιεραρχία των αποβλήτων, της παραγωγής χημικών ουσιών, ενώ τα έργα που προωθούν την Κυκλική Οικονομία χρηματοδοτούνται.
Η επιλογή της Πράσινης Οικονομίας από το Δημόσιο Τομέα ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν αντίστοιχες τεχνολογίες και προϊόντα
Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα συνεχίσει με ένταση να ενθαρρύνει την μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία μέσα από κανονισμούς, εργαλεία και κίνητρα που θα βασίζονται κυρίως στην ανταλλαγή πληροφοριών με καταλυτικό το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Προωθείται δέσμη μέτρων για έναν πληρέστερο κύκλο ζωής των προϊόντων με περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη, για την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Οι προτάσεις καλύπτουν τον πλήρη κύκλο ζωής των προϊόντων, την παραγωγή και την κατανάλωση, μέχρι την διαχείριση των αποβλήτων και την αγορά δευτερογενών πρώτων υλών και η μετάβαση αυτή υποστηρίζεται από τα ΕΔΕΤ Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Επενδυτικά Ταμεία. Μόνο το πρόγραμμα HORIZON 2020 έχει δεσμεύσει 5,5 δις ευρώ που συνδέονται με τις πράσινες προμήθειες, τα έργα και τις πράσινες πολιτικές για την έρευνα και την καινοτομία.
Η Κυκλική Οικονομία μπορεί να δημιουργήσει 2 εκ νέες θέσεις εργασίας.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι σήμερα στην Ελλάδα ο Δημόσιος Τομέας που καταναλώνει το 17% του ΑΕΠ, δεν περιλαμβάνει ούτε στο 5% των προκηρύξεων, τις πράσινες προμήθειες και αυτό το ποσοστό είναι πολύ μικρότερο στους Δήμους που συμμετέχουν στην αγορά με 11 δις ευρώ ετησίως.
Σήμερα, το shear economy έχει κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 550 δις ευρώ στην Ευρώπη.
Ο ίδιος ο ΣΕΒ αναλύοντας ένα πεδίο με τεράστιο επιχειρηματικό ενδιαφέρον, παροτρύνει να προχωρήσουμε σε αλλαγή νομοθετικού πλαισίου και θέσπιση κινήτρων αλλά και κριτηρίων για την ένταξη στον Αναπτυξιακό Νόμο.
Υπάρχει λοιπόν επιτακτική η ανάγκη ενός στρατηγικού σχεδιασμού και η θέσπιση ενός κατάλληλου νομοθετικού περιβάλλοντος.
Το Δημόσιο και οι δήμοι που είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές μπορούν να
χρησιμοποιήσουν την αγοραστική τους δύναμη προκειμένου, να επιλέξουν αγαθά φιλικά προς το περιβάλλον και να συμβάλουν με πράσινες προμήθειες στις προκηρύξεις των διαγωνισμών στην ανάπτυξη της οικολογικής πράσινης τεχνολογίας.
Αναγκαίος είναι ο καθορισμός συγκεκριμένων περιβαλλοντικών κριτηρίων από την Πολιτεία.
Παρατηρούνται όμως και οι επιφυλάξεις και η διστακτικότητα των αναθετουσών αρχών να προδιαγράφουν όρους πράσινης και υψηλής τεχνολογίας.
Μπορούμε όμως να δημιουργήσουμε τεράστιες οικονομίες κλίμακας μέσα από την επιλογή πράσινων υλικών, δεδομένων πολιτικών και υπηρεσιών.
Η επιλογή του πραγματικά συμφερότερου πρέπει να στηρίζεται και στον κύκλο ζωής και όχι μόνο στο υλικό αγοράς. Αυτή θα έπρεπε να είναι η κατεύθυνση και είναι προαπαιτούμενο στις οδηγίες της Ε.Ε.
Υπάρχουν εργαλεία ακριβούς υπολογισμού του κόστους κύκλου ζωής
με το λειτουργικό κόστος για την εξοικονόμηση οικονομικών πόρων.
Υπάρχει όμως έλλειψη τεχνογνωσίας. Οι αναθέτουσες αρχές δεν γνωρίζουν τα αποτελέσματα των νέων υλικών και την επιλεξιμότητα για τις χρηματοδοτήσεις.
Ετσι ο κ. Χαρδαλιάς αναφέρθηκε ως case stuady, στο παράδειγμα του zero energy κολυμβητηρίου που έφτιαξε με 14 εκατομμύρια χρηματοδότηση από το Ειδικό Πρόγραμμα Περιβάλλοντος ΕΠΠΕΡΑΑ την εποχή μετά το 2004 που σταμάτησαν να χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ, υποδομές αθλητισμού.
Η προσαρμογή για τους δήμους των επενδύσεων στις πράσινες περιβαλλοντικές πολιτικές μπορεί να φέρει ακόμη μεγαλύτερες χρηματοδοτήσεις αρκεί να υπάρχον γνώσεις και συνεργάτες που να γνωρίζουν πως λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Εχω, είπε, ακούσει να λένε ότι «αυτός είχε άκρες και κατόρθωσε να πάρει χρήματα. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η ΕΕ δεν χαρίζει λεφτά». Υπάρχουν πολλά διαφορετικά πρωτόκολλα που με ώριμες μελέτες μπορούν να εξασφαλίσουν τη χρηματοδότηση.
Στο δεύτερο μέρος της ομιλίας του ο κ. Χαρδαλιάς τόνισε ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί οποιαδήποτε σοβαρή μελέτη υπάρχει και υπάρχουν πάρα πολλά χρήματα.
Το ζητούμενο είναι: το πώς θα προετοιμαστούν οι δήμοι σε επίπεδο τεχνογνωσίας, υλικοτεχνικής υποδομής και ανθρώπινων μέσων, ώστε να είναι άρτιες οι μελέτες τους και να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση.
Ο κ. Χαρδαλιάς με 33 μεγάλα και μικρά έργα εξασφάλισε 105 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ενωση όταν ήταν Δήμαρχος.
Είναι αναγκαίο είπε, να ξεπεραστούν αγκυλώσεις για να εξασφαλιστούν και καλύτερες υπηρεσίες όσο και η προστασία του περιβάλλοντος και αυτό είναι τρόπος ζωής και καθημερινό στοίχημα, που αφορά την επόμενη μέρα για τις γειτονιές μας, τις πόλεις μας και τις Περιφέρειάς μας.
Υπάρχουν διάφορες πράσινες προμήθειες όπως ψυχρά υλικά, software, τεχνολογίες led, εξοικονόμηση ενέργειας, διαχείριση αστικών προβλημάτων όπως τα απορρίμματα, η βιώσιμη κινητικότητα, τα εργαλεία ελέγχου ποιότητας του αέρα και του νερού, τα οχήματα ηλεκτροκίνησης, η αιολική ενέργεια και άλλα.
Στρεφόμενοι οι δήμοι σε ένα τέτοιο μοντέλο πράσινων προμηθειών θα ενθαρρύνουν και τις επιχειρήσεις να επενδύουν σε νέα πράσινα καινοτόμα προϊόντα, που ως τώρα πολλές φορές αποκλείονται από τις προδιαγραφές ενώ ο κλάδος των πράσινων τεχνολογιών προσφέρει πληθώρα επιχειρηματικών ευκαιριών σε μια αγορά που δεν είναι κορεσμένη.
Ετσι η συμβολή των πράσινων προμηθειών από το δημόσιο τομέα, μπορεί να είναι καθοριστική στην ανάπτυξη ενός βιώσιμου επιχειρηματικού πράσινου οικοσυστήματος διότι αποτελούν ένα παράδειγμα επίδρασης στη αγορά καθώς οι προμήθειες του δημοσίου σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι το 19% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ ή 2 τρισεκατομμύρια ευρώ
Τελειώνοντας ο κ. Χαρδαλιάς σημείωσε ότι από την πολύχρονη εμπειρία του συμπέρανε ότι πολλές φορές οι δεσπόζουσες προσεγγίσεις σε σχέση με την καθημερινότητα αποδείχθηκαν ανεπαρκείς. Είναι η ώρα η καινοτομία να μην αφορά μόνο στα έργα, αλλά και στον τρόπο σκέψης μας. Αν δεν φύγουμε από το θεωρητικό επίπεδο θα έχουμε χάσει άλλη μια ευκαιρία.
