Η προυσίαση τιτλοφορείται “From Civil Society Organizations to Social Entrepreneurship. Combating Youth Unemployment and Addressing the Needs of NEETs
Το έργο SOCIALNEET είναι μια φιλόδοξη και καινοτόμα πρωτοβουλία εννέα (9) φορέων από οκτώ (8) χώρες της Ευρώπης που αποσκοπεί στην δημιουργία απασχόλησης για νέους κάτω των 30 ετών οι οποίοι βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (NEETs), αξιοποιώντας νέα μοντέλα κοινωνικής καινοτομίας στο πεδίο της κοινωνικής οικονομίας και ειδικότερα στους τομείς Τουρισμού – Πολιτισμού, Φροντίδας Υγείας, Αγροδιατροφής, Νέων Τεχνολογιών και Εναλλακτικών Πηγών Ενέργειας. Είναι ένα από τα 27 έργα που χρηματοδοτούνται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο από το πρόγραμμα EEA and Norway Grants Fund for Youth Employment. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, από το 2011 που ψηφίστηκε ο πρώτος νόμος για την Κοινωνική Οικονομία, επιχειρείται στο πλαίσιο του έργου SOCIALNEET, μια νέα προσέγγιση στη δημιουργία απασχόλησης σε δράσεις του τρίτου τομέα. Το έργο SOCIALNEET προτείνει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας που βασίζεται στους ενεργούς πολίτες και στις οργανώσεις τους (φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών), στις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές επιχειρήσεις, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στους νέους, αλλά και στην εθελοντική προσφορά έμπειρων μεντόρων που αν και εκτός αγοράς εργασίας λόγω συνταξιοδότησης, έχουν ακόμα την όρεξη και διάθεση της προσφοράς.
Το εταιρικό σχήμα του έργου αποτελείται από τους εξής φορείς:
. Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικής Οικονομίας (Ελλάδα) – Επικεφαλής εταίρος του έργου
. Development Association of Alto Tamega’s Region (Πορτογαλία)
. Janusz Korczak Pedagogical University in Warsaw (Πολωνία)
. University of Primorska (Σλοβενία)
. Rezekne Academy of Technologies (Λεττονία)
. Municipality of Mataro (Ισπανία)
. ΙΒΕΠΕ – ΣΕΒ (Ελλάδα)
. Craftsmen Association of Terni (Ιταλία)
. European Network of Cities and Regions for the Social Economy (REVES) (Βέλγιο)
Την Τετάρτη 17/04/2019 (ώρα έναρξης 17:00), στο Novus City Hotel στην Αθήνα (Καρόλου 23, Πλατεία Καραϊσκάκη), όλοι οι εταίροι του έργου παρουσιάζουν, για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, το σύνολο του έργου και ανοίγουν μια συζήτηση με όλους όσους ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για τις δράσεις του έργου, αλλά και να υποστηρίξουν ένα εναλλακτικό μοντέλο ανάπτυξης της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας.
Ένα κείμενο προβληματισμού με αφορμή την εναρκτήρια εκδήλωση του Έργου
«From Civil Society Organizations to Social Entrepreneurship. Combating Υouth Unemployment and Addressing the Needs of NEETs»
(SOCIALNEET)
Του Βασίλη Τακτικού
Η ανεργία των νέων στην Ελλάδα αλλά και σε μια σειρά άλλες ευρωπαϊκές χώρες εντοπίζεται κυρίως σε δυο επίπεδα που χρειάζεται συστηματική παρέμβαση. Το ένα αφορά νέους με υψηλή εκπαίδευση πτυχία και ικανότητες που έχουν εκπαιδευτεί για θέσεις στη διοίκηση και τις μεγάλες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και το δεύτερο νέους με χαμηλή εκπαίδευση και τεχνικές δεξιότητες, που μπορούν να εργαστούν σε παραδοσιακές δραστηριότητες. Σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία Νέων απευθύνεται το πρόγραμμα (SOCIALNEET) που αναγκαστικά εάν θέλουν πρέπει να αναζητήσουν εργασία σε τομείς που ακόμα χρειάζεται η χειρονακτική σωματική εργασία.
Η διαφορά αυτών των δύο κατηγοριών είναι ότι η πρώτη πλήττεται από την λεγόμενη τεχνολογική ανεργία (ρομποτοποίηση παραγωγής, αυτοματοποίηση υπηρεσιών και η δεύτερη από την έλλειψη κερδοφορίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που διαρκώς γι ́αυτό το λόγο περιορίζονται μειώνοντας, παράλληλα, και την απασχόληση στα χειρονακτικά επαγγέλματα έντασης εργασίας.
Το παράδοξο σχετικά με τα αίτια στη δεύτερη κατηγορία ανέργων που μας απασχολεί στο πρόγραμμα (SOCIALNEET) είναι ότι, ενώ απευθύνεται σε ένα χώρο που δεν μειώνονται οι ανάγκες για αγαθά και υπηρεσίες λόγω τεχνολογικής παραγωγικότητας (αφού εδώ πρόκειται για τομείς έντασης εργασίας π.χ όπως η προστασία του περιβάλλοντος, ανακύκλωση, νοσηλευτικό προσωπικό), παρά ταύτα γίνεται ασύμφορη η ιδιωτική επιχειρηματικότητα. Είτε λόγω υψηλής φορολογίας είτε λόγω χαμηλής κερδοφορίας. Σε κάθε περίπτωση αυτό το φαινόμενο έχει ως συνέπεια τη συρρίκνωση των προσφερόμενων θέσεων εργασίας. Κι αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπίσουμε εναλλακτικά με τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Για παράδειγμα για να αναπληρωθούν οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία της κρίσης πρέπει να δημιουργηθούν τουλάχιστον 100.000 νέες μικρομεσαίες επιχειρήσεις πράγμα αδύνατον με τις σημερινές αντικειμενικές συνθήκες στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. (Ανδρέας Λύτρας, καθηγητής κοινωνιολογίας της εργασίας Καταπολέμηση της ανεργίας την εποχή της κρίσης).
Αν λάβουμε υπόψη αυτή την ανάλυση δεν υπάρχει δυνατότητα να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας από τον ιδιωτικό τομέα και γεννάται η ανάγκη για εναλλακτικές λύσεις μέσω των κοινωνικών επιχειρήσεων και της κοινωνικής οικονομίας.
Το ερώτημα επομένως που τίθεται είναι πως και γιατί, οι κοινωνικές επιχειρήσεις μπορούν εκεί που αδυνατεί ο ιδιωτικός τομέας και ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα με τα οποία μπορούν να γεννηθούν νέες θέσεις εργασίας. Η απάντηση είναι ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις μπορούν να λειτουργούν με οριακό κέρδος αξιοποιώντας το κοινωνικό Κεφάλαιο της κοινότητας και την πολυμετοχικότητα των καταναλωτών αγαθών και υπηρεσιών που έχουν άμεσο όφελος, από την λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων και να μειώνουν ταυτόχρονα το κόστος των συναλλαγών.
Η ενεργοποίηση ανενεργών πόρων τοπικής αυτοδιοίκησης μέσω των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι ακόμη ένα συγκριτικό πλεονέκτημα.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει τη δυνατότητα να διαθέτει ανενεργούς πόρους, σε κτίρια και αγροκτήματα, σχολάζουσες γαίες, δασικές εκτάσεις, πάγιο εξοπλισμό και κτιριακές εγκαταστάσεις. Πόρους που δεν μπορεί να αξιοποιήσει ούτε με μισθωτούς υπαλλήλους ούτε με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις λόγω υψηλού κόστους. Με συνέργειες όμως της της Τ.Α με κοινωνικές επιχειρήσεις, μπορούν ν ́αξιοποιηθούν αυτοί οι πόροι με συγχρηματοδότηση ένα μέρος από την Τ.Α και ένα μέρος από την εκμετάλευση π.χ από την ανακύκλωση σκουπιδιών την φύλαξη και την διαχείριση δασών και οικοτοπόπων και μονοπατιών. Ανάλογες συνέργειες μπορούν να γίνουν στο τομέα της κοινωνικής μέριμνας παιδικών σταθμών, υπερηλίκων και μεταναστών.
Όταν το υποκείμενο της επιχειρηματικότητας είναι μια συλλογικότητα, ένας συνεταιρισμός μια κοινότητα μια Σύμπραξη συλλόγων, δημιουργούνται και οι προϋποθέσεις για βιώσιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες αφού υπάρχει εξασφαλισμένη ζήτηση.
Γι ́αυτό απευθυνόμαστε στις μεγάλες κοινωνικές και καταναλωτικές συλλογικότητες να προσανατολίσουν τα μέλη στη ζήτηση κοινωνικών υπηρεσιών από συνεταιριστικές επιχειρήσεις.
̈Όλο το μοντέλο επομένως βασίζεται στη κοινωνική καινοτομία και στα καινοτόμα σχέδια συμμετοχής της Τοπικής Κοινωνίας.
Το βάρος του προγράμματος (SOCIALNEET) πρέπει να πέσει στη δημιουργία της ζήτησης εργασίας και όχι απλά στην τεχνική επιμόρφωση των ανέργων. Το πρόβλημα βρίσκεται στη ζήτηση αγοράς εργασίας και όχι στην έλλειψη παραγωγικών δυνατοτήτων που μπορεί να λυθεί μα προγράμματα κατάρτισης.
Όταν το κράτος και η αγορά αδυνατούν να δημιουργήσουν νέες θέσεις τότε
ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Τ.Α ΚΑΙ ΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΛΥΦΘΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ.
Με αυτή την έννοια η αντιμετώπιση της ανεργίας της ανεργίας των Νέων μέσα από την ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων, που ακούγεται ως εναλλακτικό σενάριο, δεν μπορεί ξεκινήσει ως πρόσκληση κάνετε κοινωνικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς, αλλά ως πρόσκληση δημιουργήστε ζήτηση εργασίας μέσα από κοινωνικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς που καλύπτουν ανάγκες του δημόσιου κοινόκτητου χώρου, κοινωνικής μέριμνας και οικοπροστασίας.
Κι αυτό είναι μια πολιτική πρόταση που απευθύνεται σε δήμους και μεγάλες συλλογικές ενώσεις συνδικάτα οικολογικές και πολιτιστικές οργανώσεις. Χρειάζεται μια γενική θεωρία της ζήτησης της εργασίας που θα λειτουργήσει μέσα από τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Ένας νέος παρεμβατισμός «κευνσιανισμός» από τα κάτω όχι από το κράτος αλλά από τη Τοπική Αυτοδιοίκηση και από τις κοινότητες μέσα από πρότυπα καινοτόμα σχέδια κοινωνικής οικονομίας.
Είναι ιστορικό λάθος ότι η ζήτηση εργασίας δημιουργήθηκε πάντα μέσω της αγοράς, αντιθέτως μπορούμε να ισχυριστούμε ότι σε περίοδο κρίσης σε μεγάλο βαθμό οι δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές τα οδικά δίκτυα, τα ενεργειακά δίκτυα και τις επικοινωνίες δημιούργησαν νέες τεράστιες δυνατότητες για ιδιωτικές επενδύσεις και απασχόληση.
Στη συγκεκριμένη ιστορική φάση στην οποία έχουν καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό οι ανάγκες στις βασικές υποδομές ο κρατικός παρεμβατισμός δεν μπορεί να δώσει πρόσθετες λύσεις στην αγορά εργασίας. Η παρέμβαση όμως στο επίπεδο της τοπικής κοινότητας είναι αναγκαία.
Αυτές οι ανάγκες που δεν έχουν καλυφθεί είναι σχετικές με τα ελλείμματα του κράτους πρόνοιας και παράλληλα αξιοποίησης του δημόσιου κοινόκτητου χώρου, κοινωνικής μέριμνας και οικοπροστασίας. Εδώ το πρώτο λόγο έχουν οι Δήμοι και κοινωνικές συλλογικότητες κάθε περιοχής.
Προβάλλοντας, τη μορφή της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, ο καταναλωτής ενός προϊόντος π.χ (ηλεκτρικού ρεύματος) η μιας υπηρεσίας π.χ κοινωνικής φροντίδας να γίνεται ταυτόχρονα και παραγωγός, μέσα από μια συνεργατική επιχείρηση μειώνοντας, έτσι το κόστος συναλλαγών προς όφελός του και προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
́Ένα ακόμη πρόγραμμα κατάρτισης προς τους οφελούμενους δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτε ουσιαστικό εάν, δεν συμβάλλει στην ενίσχυση της ζήτησης εργασίας από το σύστημα που χειρίζεται τις πολιτικές πρόνοιας και κοινωνικής σε τοπικό επίπεδο.
Το έργο SOCIALNEET προτείνει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης κοινωνικής επιχειρηματικότητας που βασίζεται στους ενεργούς πολίτες και τις οργανώσεις τους (φορείς της κοινωνίας των πολιτών), στις ήδη υπάρχουσες κοινωνικές επιχειρήσεις, ΚΟΙΝΣΕΠ, ΚΟΙΣΠΕ, στους νέους αλλά και στην εθελοντική προσφορά έμπειρων μεντόρων που αν και εκτός αγοράς εργασίας λόγω συνταξιοδότησης, έχουν ακόμα την όρεξη και διάθεση της προσφοράς
Το εταιρικό σχήμα του έργου αποτελείται από τους εξής φορείς:
• Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικής Οικονομίας (Ελλάδα) – Επικεφαλής εταίρος του έργου
• Development Association of Alto Tamega’s Region (Πορτογαλία)
• Janusz Korczak Pedagogical University in Warsaw (Πολωνία)
• University of Primorska (Σλοβενία)
• Rezekne Academy of Technologies (Λεττονία)
• Municipality of Mataro (Ισπανία)
• ΙΒΕΠΕ – ΣΕΒ (Ελλάδα)
• Craftsmen Association of Terni (Ιταλία)
• European Network of Cities and Regions for the Social Economy
(REVES) (Βέλγιο)
Η Εναρκτήρια Εκδήλωση του Έργου «SOCIALNEET» θα γίνει την Τετάρτη 17/04/2019, 17:00
Novus City Hotel,
Καρόλου 23 (Πλατεία Καραϊσκάκη), Αθήνα
