Νέους στόχους και νέα στρατηγική για την διαχείριση των απορριμμάτων έθεσε στην ομιλία του Περιφερειάρχης Αττικής για την διαχείριση των απορριμμάτων. ο κ. Πατούλης. Οπως είπε και ο ίδιος η καύση εκτιμάται από την διεθνή εμπειρία ως υψηλού κόστους και χαμηλής απόδοσης και ως εκ τούτου το βάρος πρέπει να πέσει στην ανακύκλωση. Διαβάστε με προσοχή όλη του την ομιλία:
Ως Διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής είχαμε δεσμευθεί ότι δεν θα επιτρέψουμε να χαθεί ούτε μια μέρα, στην προσπάθειά μας να δώσουμε λύση στο μεγαλύτερο πρόβλημα που απασχολεί σήμερα το Λεκανοπέδιο και τα 5 εκατομμύρια των κατοίκων του.
Το πρόβλημα αυτό δεν είναι άλλο από το ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων , που εξελίσσεται σε εθνικό πρόβλημα, γιατί απειλεί όχι μόνον τη δημόσια υγεία, αλλά και την ίδια την εθνική μας οικονομία.
Δεν έχω σκοπό να σας απασχολήσω με το τι έγινε ή το τι δεν έγινε μέχρι σήμερα.
Δεν είναι στόχος της σημερινής μας συνάντησης να αποδοθούν ευθύνες στις προηγούμενες διοικήσεις της Περιφέρειας Αττικής, για το γεγονός ότι σήμερα βρισκόμαστε ως Περιφέρεια μπροστά σε ένα μεγάλο αδιέξοδο.
Τόσο εμείς, όσο και οι πολίτες γνωρίζουμε τι έχει γίνει όλα αυτά τα χρόνια.
Δεν πρέπει όμως να σταθούμε σε αυτό το σημείο.
Πρέπει με αφετηρία τη σημερινή μας συνάντηση, να συζητήσουμε επιτέλους σοβαρά, με ρεαλισμό και υπευθυνότητα, χωρίς ιδεοληψίες και λαϊκισμό, για το τι θα κάνουμε από δω και πέρα.
Το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό, που δεν έχουμε την πολυτέλεια των άσκοπων αντιπαραθέσεων.
Δεν έχουμε χρόνο για χάσιμο.
Οφείλουμε όλοι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να δημιουργήσουμε μια συμμαχία ειλικρίνειας κι ευθύνης, πρώτα μεταξύ μας και μετά με τους πολίτες, ώστε να μπουν οι βάσεις για μια μόνιμη λύση στο πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Η Περιφέρεια Αττικής είναι έτοιμη να συνεργαστεί με όλους τους Δήμους, με την κυβέρνηση, με τους συλλόγους και τους φορείς της Αττικής, με τον κάθε πολίτη ξεχωριστά, ώστε να δοθεί η λύση που απαιτείται.
Θέλω να ξεκαθαρίσω εξαρχής ένα πράγμα.
Ως Διοίκηση της Περιφέρειας επιθυμούμε τη συνεργασία με όλους.
Όμως είμαστε αποφασισμένοι να εφαρμόσουμε το σχέδιο μας, χωρίς να υπολογίσουμε πολιτικό κόστος.
Για τη δική μας διοίκηση στόχος δεν είναι να διαχειριστούμε απλά το ζήτημα και να αφήσουμε να περάσει ο χρόνος.
Εμείς έχουμε ένα στόχο, να δώσουμε λύση.
Και για τη λύση που θα δώσουμε, θα λογοδοτήσουμε πρώτα από όλα στους πολίτες, που μας εμπιστεύθηκαν.
Εμείς είμαστε με τους πολίτες, γιατί σε αυτούς λογοδοτούμε.
Να αποκτήσει η Αττική ένα σύγχρονο σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων,
όπως διαθέτουν ήδη άλλες Περιφέρειες της χώρας μας ,
όπως διαθέτουν σήμερα όλες οι ανεπτυγμένες Περιφέρεις της Ευρώπης.
Σκοπός λοιπόν της σημερινής μας συνάντησης είναι η αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και ο σχεδιασμός των απαιτούμενων δράσεων και χρονοδιαγράμματος αυτών,
προκειμένου η διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Αττικής να είναι σύμφωνη με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο , ώστε να καταστεί δυνατή η επίτευξη των στόχων που τίθενται από τις ισχύουσες εθνικές και Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Θέλω να γνωρίζετε ότι ως Διοίκηση εργαζόμαστε για την προώθηση επίλυσης του ζητήματος πριν ακόμη αναλάβουμε τα καθήκοντά μας την 1η Σεπτεμβρίου.
Έχουμε στο διάστημα που προηγήθηκε συναντηθεί επανειλημμένα με την Κυβέρνηση, τον Πρωθυπουργό και όλους τους αρμόδιους Υπουργούς , στους οποίους έχουμε καταστήσει σαφές την κρισιμότητα του προβλήματος.
Κι οφείλω να πω ότι η κυβέρνηση στο σύνολό της έχει αντιληφθεί το πρόβλημα, που δεν είναι μόνον πρόβλημα της Αττικής αλλά αφορά όλη τη χώρα, η οποία έχει δεσμευθεί ότι θα μας στηρίξει σε κάθε βήμα που θα κάνουμε.
Τόσο εξασφαλίζοντας μας χρηματοδότηση για να μπορέσουμε να στηρίξουμε το νέο σχέδιο.
Όσο και προχωρώντας σε αναγκαίες αλλαγές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, ώστε να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε ζητήματα που δεν μας επιτρέπουν μέχρι σήμερα να υλοποιήσουμε προγραμματισμένες δράσεις.
Είμαστε επίσης σε διάλογο με τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο Εθνικό Σχέδιο διαχείρισης των απορριμμάτων, προκειμένου στη συνέχεια να προσαρμόσουμε το δικό μας περιφερειακό σχεδιασμό.
Θέλω επίσης να σας ενημερώσω ότι πριν από μερικές ημέρες, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού μας Συμβουλίου, πως ζήτησα από όλες τις παρατάξεις να μας καταθέσουν τις δικές τους ολοκληρωμένες προτάσεις, για το ζήτημα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων της Αττικής, προκειμένου να τις λάβουμε υπόψη μας στην κατάρτιση του τελικού μας σχεδίου.
Τονίζω πως ως Διοίκηση είμαστε απολύτως προσηλωμένοι στην ανάγκη να προχωρήσουμε ενωμένοι στα επόμενα βήματα που θα κάνουμε.
Δεν διεκδικούμε το αλάθητο, επιθυμούμε πραγματικά οι λύσεις που θα δοθούν και οι πολιτικές που θα προωθηθούν να διαθέτουν τη συναίνεση όσο το δυνατόν περισσότερων παρατάξεων αλλά και όλων των αιρετών διοικήσεων των Δήμων της Αττικής.
Γιατί πιστεύουμε πραγματικά ότι η ανάγκη λύσης στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής πρέπει να μας ενώνει και όχι να μας διχάζει .
Ο βασικός λόγος της αποτυχίας των προηγούμενων διοικήσεων στη διαχείριση των απορριμμάτων δεν είναι ότι δεν ήθελαν να λύσουν το πρόβλημα.
Είναι ότι ασχολούνταν αποκλειστικά με το αν πρέπει να γίνουν ή όχι εργοστάσια, για τον αν πρέπει ή όχι να υπάρξει εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση,
για το πού κι όχι το εάν θα θάβουμε τα απορρίμματα, κλπ.
Ποτέ δεν υπήρξε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια να κάνουμε την ανακύκλωση τον βασικό άξονα του νέου συστήματος διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής.
Η αξία της ανακύκλωσης ήταν διαρκώς υποτιμημένη.
Όλοι ασχολούνταν αν θα γίνουν εργοστάσια, ποιος θα διαχειρίζεται τα εργοστάσια, αν θα κλείσει η Φυλή ή σε ποιες άλλες περιοχές θα θάβουμε τα σκουπίδια πέραν της Φυλής.
Ποτέ όμως δεν μπήκε ως πρώτο ζήτημα στο δημόσιο διάλογο πως θα ενισχύσουμε την ανακύκλωση ώστε να μην χρειαζόμαστε τη Φυλή, γιατί δεν θα χρειαζόταν να θάβουμε σκουπίδια.
Έχουμε μέχρι σήμερα αναγάγει σε πρώτο θέμα πότε θα κλείσει η Φυλή, αν θα χρησιμοποιήσουμε λατομεία για να θάβουμε εκεί σκουπίδια , αλλά κανείς δεν μιλά σοβαρά για την ανακύκλωση που κατά την άποψή μας θα πρέπει να γίνει άμεσα η πρώτη μας προτεραιότητα.
Κυρίες και κύριοι , δυστυχώς κανένας δεν ασχολήθηκε σοβαρά με τις καλές πρακτικές που υπάρχουν σε άλλες Περιφέρειες της Ευρώπης, με το τι λένε οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες, με τις παγκόσμιες τάσεις στη διαχείριση των απορριμμάτων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνώρισε ότι το σημερινό μοντέλο διαχείρισης με Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) είτε με κομποστοποίηση, είτε με καύση, κοστίζουν πάρα πολύ στους πολίτες έχοντας ταυτόχρονα πολύ μικρή συμβολή στην ανακύκλωση.
Επίσης, τα ανακυκλώσιμα απόβλητα είναι χαμηλής ποιότητας, λόγω των προσμίξεων τους με οργανικά απόβλητα και δύσκολα μπορούσαν να διατεθούν ως πρώτη ύλη στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες.
Ακόμα και η Κίνα και άλλες χώρες εκτός Ε.Ε. «έκλεισαν» την αγορά τους για τέτοια χαμηλής ποιότητας προϊόντα.
Οι νέες Οδηγίες την Ε.Ε. επιτάσσουν η διαχείριση να γίνεται με διαλογή στην πηγή, με ρεύματα ανακυκλώσιμων αποβλήτων απαλλαγμένα από την ρύπανση που προκαλούν τα οργανικά απόβλητα.
Τα προϊόντα αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία ως πρώτες ύλες.
Το οργανικό κλάσμα των αποβλήτων (ουσιαστικά τα απόβλητα κουζίνας) θα πρέπει να συλλέγονται χωριστά (από το τέλος του 2023) στο σύνολό του και να οδηγούνται σε Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων, όπου θα παράγεται κόμποστ άριστης ποιότητας για λίπασμα με δυνατότητα παραγωγής και ενέργειας.
Με τον τρόπο αυτό το μεγαλύτερο μέρος των αποβλήτων, μετά τη διαλογή στην πηγή, θα αποτελεί πρώτη ύλη για νέα προϊόντα και δεν θα καταλήγει σε ταφή.
Όλοι οι τεχνοκράτες με τους οποίους έχουμε έρθει σε επαφή καταλήγουν σε μερικές κοινές παραδοχές.
Υποστηρίζουν ότι τα βασικά στοιχεία του σχεδίου που πρέπει να υλοποιήσουμε για την σωτηρία της Αττικής είναι:
− Διαβούλευση του σχεδίου με τους Δημάρχους της Περιφέρειας αλλά και τους πολίτες της Αττικής , με ειλικρίνεια και διαφάνεια.
− Συμφωνία επί του σχεδίου μας με Κυβέρνηση και Ε.Ε., ώστε να μπορεί να χρηματοδοτηθεί και υλοποιηθεί.
− Η αυτοδέσμευση όλων των εμπλεκομένων στον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων (Κεντρική Κυβέρνηση, Περιφέρεια, ΕΔΣΝΑ, Δήμοι) στην συντομότερη δυνατή εφαρμογή της νομοθεσίας και των Οδηγιών της Ε.Ε.
− Κοστολογημένο σχέδιο με αντιστοίχιση δράσεων και πηγών χρηματοδότησης.
− Άμεση αύξηση των πόρων και της αποτελεσματικότητας του σχεδίου με ισχυρή και στοχευμένη εμπλοκή του Ιδιωτικού Τομέα.
− Στήριξη σε Ευρωπαϊκούς θεσμούς χρηματοδότησης
− Άμεση έναρξη όλων των δράσεων τόσο των βραχυπρόθεσμων όσο και των μακροπρόθεσμων. Δημιουργία task force και αυστηρή παρακολούθηση του χρονοδιαγράμματος εφαρμογής
− Διαρκή, στοχευμένη και αποτελεσματική καμπάνια ενεργοποίησης και ευαισθητοποίησης των πολιτών
Η Περιφέρεια Αττικής θέτει μια ξεκάθαρη προτεραιότητα.
Να αποτελέσει η ανακύκλωση, την πρώτη άμεση δράση μας.
Θέλουμε και θα εργαστούμε προς αυτή την κατεύθυνση, να αναδείξουμε το 2020 έτος ανακύκλωσης για την Αττική.
Και για να υπηρετήσουμε αυτή την προτεραιότητα, προωθούμε μια νέα φιλοσοφία.
Για μας το ζήτημα δεν είναι που θα θάβουμε τα σκουπίδια, αλλά πως θα διασφαλίσουμε ότι δεν θα θάβουμε σκουπίδια.
Όχι σε είκοσι χρόνια, αλλά μέσα στα τρία τέσσερα επόμενα χρόνια.
Και το πρώτο ουσιαστικό βήμα ώστε να μην χρειαζόμαστε χώρους να θάβουμε σκουπίδια, είναι ξεκινήσουμε άμεσα την ανακύκλωση .
Για μας το δίλημμα δεν είναι αν θα αξιοποιήσουμε τα κεφάλαια του ιδιωτικού τομέα, αλλά το πως θα κατευθύνουμε τα κεφάλαια αυτά στον επανασχεδιασμό του συστήματος διαλογής στην πηγή και στην ενίσχυση της ανακύκλωσης.
Πως προχωράμε
Στο πλαίσιο αυτής της νέας στρατηγικής αντίληψης πιστεύουμε ότι πρέπει άμεσα να προχωρήσουμε
• Σε ανασχεδιασμό προγραμμάτων πρόληψης κι επαναχρησιμοποίησης .
• Σε ενίσχυση της ανακύκλωσης με πύκνωση του μπλε κάδου σε συνεργασία με ΕΕΑΑ και ΕΟΑΝ
• Σε δημιουργία Πράσινων Σημείων σε όλους τους Δήμους της Αττικής
• Σε δημιουργία γωνιών ανακύκλωσης με πολλά καθαρά ρεύματα (γυαλί, πλαστικό, χαρτί, μέταλλα, κλπ)
• Σε δημιουργία δικτύου συλλογής βιοαποβλήτων (καφέ κάδος)
• Σε δημιουργία μικρών Περιφερειακών Μονάδων Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ)
Τι περιμένουμε από Δήμους:
• Να φέρουν μέσα σε δύο μήνες (μετά από αξιολόγηση) την πορεία υλοποίησης των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν (ωριμότητας, θεσμικά, αδειοδοτικά, εξοπλισμού, κ.α.). Πρέπει να δοθεί έμφαση στις δράσεις που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων των Οδηγιών. Να δοθούν δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης.
• Να αναθεωρήσουν τα Τοπικά Σχέδια παράλληλα με την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων από το ΥΠΕΝ και του Περιφερειακού Σχεδίου από την Περιφέρεια και τον ΕΔΣΝΑ, ώστε να οδηγούν σε επίτευξη των στόχων και των νέων Οδηγιών της Ε.Ε. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο ότι, έως το τέλος του 2023 (ουσιαστικά το τέλος της θητείας όλων μας) το σύνολο των βιοαποβλήτων που δεν κομποστοποιούνται στο σπίτι θα πρέπει να συλλέγονται και να επεξεργάζονται χωριστά από τα άλλα απόβλητα.
Τι θα προσφέρει η Περιφέρεια στους Δήμους για να μπορέσουν να ανταποκριθούν σε αυτά που ζητούμε:
• Έως το τέλος Οκτωβρίου θα έχουμε δημιουργήσει ένα Help desk που θα απαντά στις απορίες και θα δίνει κατευθύνσεις σχετικά με την προσαρμογή των Τοπικών Σχεδίων στις νέες Οδηγίες.
• Έως τον Φεβρουάριο θα έχουμε δημιουργήσει μια Δομή εκπόνησης υποστηρικτικών μελετών για δράσεις (πράσινα σημεία, γωνιές ανακύκλωσης, οργάνωση συλλογής βιοαποβλήτων, ΜΕΒΑ, εκθέσεις Υπηρεσιών Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος (ΥΓΟΣ), Τεχνικά Δελτία ΕΣΠΑ, κ.α.) για τους Δήμους που δεν διαθέτουν μελέτες, ή/και στελεχωμένες υπηρεσίες και επιθυμούν για λόγους ταχύτητας να προσφύγουν σε αυτή.
• Θα εξασφαλίσουμε σε συνεργασία με το ΥΜΕΠΠΕΡΑΑ και το ΠΕΠ Αττικής την χρηματοδότηση των δράσεων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων μας. Αυτές οι δράσεις θα χρηματοδοτηθούν κατά απόλυτη προτεραιότητα.
• Θα επιταχύνουμε την ένταξη των δράσεων που θα αποτελούν μέρος του κοινά συμφωνηθέντος προγράμματος
• Θα επιλύσουμε σε συνεργασία με την κεντρική κυβέρνηση τυχόν θεσμικά προβλήματα στη χωροθέτηση των Πράσινων Σημείων, κλπ.
• Θα εξετάσουμε τη δυνατότητα συμφωνίας με μεγάλους παραγωγούς αποβλήτων (ξενοδοχεία, εστιατόρια, κλπ) για την χωριστή συλλογή των εμπορικών αποβλήτων, προκειμένου να μην επιβαρύνονται οι Δήμοι.
• Θα επιδιώξουμε την δημιουργία κυκλικής οικονομίας στα προϊόντα που θα προκύπτουν από τη διαλογή στην πηγή και ειδικά για το κομπόστ από τον καφέ κάδο (σε συνεργασία με τους αγροτικού συνεταιρισμού).
• Θα βοηθήσουμε εφόσον απαιτηθεί τους Δήμους στην οργάνωση κεντρικών Χώρων Διαχείρισης και Διάθεσης των Ανακυκλώσιμων
• Θα προχωρήσουμε στην δημιουργία των απαραίτητων υποδομών για τη διαχείριση των διαφορετικών ρευμάτων από τη αποκομιδή με Διαλογή στην Πηγή:
o Μηχανική διαλογή για ανάκτηση περισσότερων και καθαρότερων υλικών από τον μπλε κάδο
o ΜΕΒΑ για επεξεργασία των βιοαποβλήτων και παραγωγή λιπάσματος
o Μονάδες επεξεργασίας υπολειμματικών σύμμεικτων και υπολειμμάτων μπλε και καφέ κάδου για προετοιμασία για ενεργειακή αξιοποίηση.
• Με τις δράσεις αυτές, όπως θα συμφωνηθούν, θα δώσουμε τέλος στην ταφή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων στο ΧΥΤΑ Φυλής. Μέχρι την εφαρμογή τους θα κρατήσουμε ανοιχτό το ΧΥΤΑ Φυλής για να μην πνιγούμε στα σκουπίδια.
Τι στόχο βάζουμε:
• Εντός του 2020 να έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του 50% των δράσεων και να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2021
• Να μειώσουμε το υπόλειμμα του μπλε κάδου από 40-50% που είναι σήμερα , σε 20% έως το τέλος της θητείας μας
• Να επιτύχουμε στην οργάνωση δικτύων συλλογής βιοαποβλήτων σε όλους τους Δήμους
• Να έχουν δρομολογηθεί έως το τέλος της θητείας μας όλες οι δράσεις ώστε να σταματήσει η ταφή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων σε ΧΥΤΑ
• Όλα αυτά να δημιουργήσουν πολλές μικρές δράσεις αξιοποίησης με δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας.
Πώς θα τα υποστηρίξουμε:
• Παρατηρητήριο Ανακύκλωσης
o Ξεκινάμε από την ίδια αφετηρία ως Αυτοδιοικητικές Αρχές
o Κάποιοι Δήμοι βρίσκονται πιο μπροστά και κάποιοι πιο πίσω
o Αποτύπωση της πραγματικής εικόνας και της προόδου. Ευγενής άμιλλα
o Τα στοιχεία θα είναι συνεχώς διαθέσιμα μέσω του site της Περιφέρειας στους Πολίτες της Αττικής. Θα κρινόμαστε όλοι
• Τακτικές συνεδριάσεις (ανά δίμηνο) αυτού του άτυπου οργάνου, ώστε να επιλύονται θέματα και να επικαιροποιείται η συμφωνία στο κοινό μας πρόγραμμα.
• Πρόγραμμα ευαισθητοποίησης, έμφαση στα σχολεία. Κάθε σχολείο πρέπει να γίνει γωνιά ανακύκλωσης. Ενώ θα συνεργαστούμε με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ώστε να υπάρξει εισαγωγή υποχρεωτικού μαθήματος ανακύκλωσης, τουλάχιστον για τα σχολεία της Αττικής.
Κυρίες και κύριοι
Γνωρίζω καλά πως δεν είναι εύκολη υπόθεση να δώσουμε μέσα σε ελάχιστο χρόνο λύσεις σε ένα πρόβλημα που μας ταλαιπωρεί χρόνια.
Αποτελεί όμως ιστορική πρόκληση και ευκαιρία να είμαστε εμείς, που στη διάρκεια της δικής μας θητείας, θα έχουμε συμβάλλει ώστε η Αττική να αποκτήσει ένα σύγχρονο σύστημα διαχείρισης των στερεών της αποβλήτων.
Πιστεύω ότι σε αυτή την ιστορική πρόκληση θα ανταποκριθούμε όλοι μας με συναίσθηση της τεράστιας ευθύνης μας.
Ας γίνει λοιπόν η σημερινή μας συνάντηση η αφετηρία , το πρώτο βήμα , για να κάνουμε τους Δήμους της Αττικής, πρωταθλητές στην ανακύκλωση .
Με τους πολίτες των τοπικών μας κοινωνιών, στην πρώτη γραμμή.
