Πράσινες “δημοτικές” συμβάσεις και για τον κορονοϊό

Επ’ ευκαιρία της μεγάλης δραστηριότητας που παρουσιάζεται στους δήμους με τους καθαρισμούς και τις απολυμάνσεις των δημόσιων χώρων λόγω κορονοϊού και βέβαια με τις συμβάσεις που συνάπτονται μεταξύ εταιρειών και δήμων για τις απολυμάνσεις το myota.gr υπενθυμίζει ότι και η Ε.Ε. και το Υπουργείο Περιβάλλοντος έχουν αναρτήσει οδηγίες για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις.
(το myota.gr έχει δημοσιεύσει και για την συντήρηση των δημόσιων χώρων) https://www.myota.gr/2020/01/07/νέες-πράσινες-προδιαγραφές-για-την-συ/

Προσοχή το πιο σημαντικό είναι ότι δεν βλέπουμε στις προκηρύξεις την απαίτηση Κοινοτικού Οικολογικού Σήματος.

Τι είναι οι Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις;
Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις είναι οι διαδικασίες με τις οποίες ο δημόσιος τομέας προμηθεύεται προϊόντα, υπηρεσίες ή εργασίες, χρησιμοποιώντας πράσινα κριτήρια κατά την αξιολόγηση προσφορών.
Με βάση το κοινοτικό θεσμικό πλαίσιο, οι δημόσιες υπηρεσίες προμηθειών μπορούν να χρησιμοποιούν περιβαλλοντικά κριτήρια κατά την προκήρυξη διαγωνισμών και την αξιολόγηση των προσφορών, δεδομένου ότι ταυτόχρονα ικανοποιούνται οι βασικές αρχές της διαφάνειας, της ισότιμης μεταχείρισης και της μη διάκρισης.

Με τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις, οι υπηρεσίες προμηθειών μπορούν:
• να μειώσουν το ενεργειακό και οικολογικό τους αποτύπωμα, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής
• να μειώσουν τις επιπτώσεις στο περιβάλλον
• να συμβάλλουν στην αεϊφορική χρήση των φυσικών πόρων
• να προωθήσουν την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα
• να λειτουργήσουν ως παράδειγμα για των ιδιωτικό τομέα
• να εξοικονομήσουν δημόσιους πόρους, λαμβάνοντας υπόψη το κόστος κύκλου ζωής.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη θεσπίσει πράσινα κριτήρια τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν, μεταξύ άλλων, στη διαδικασία σύνταξης των προκηρύξεων και διαγωνισμών. Παρατίθενται, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παραδείγματα κριτηρίων για δέκα ομάδες προϊόντων και υπηρεσιών που -λόγω των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον ή των περιθωρίων περιβαλλοντικής βελτίωσης, ή του οικονομικού αντικτύπου ή της πολιτικής ή παραδειγματικής λειτουργίας τους – έχουν κριθεί ως τα πλέον κατάλληλα για «πρασίνισμα-ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης» στο πλαίσιο των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων.

Είναι πολύ σημαντικό να δούμε ότι με την έννοια Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις δεν εννοούμε μόνο το αποτύπωμα μια σύμβασης με βάση τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προϊόντος.

Τα κριτήρια έχουν διαμορφωθεί για προϊόντα που εμπίπτουν και στην ομάδα : «Προϊόντα και υπηρεσίες καθαρισμού». Το ∆ελτίο προϊόντων των πράσινων δημόσιων συμβάσεων (Π∆Σ) περιλαμβάνει πρακτικές που αφορούν τη σύναψη συμβάσεων για προϊόντα και υπηρεσίες καθαρισμού. Καλύπτει τέσσερις κατηγορίες προϊόντων, ανάλογες με εκείνες που καλύπτονται από το Κοινοτικό Οικολογικό Σήμα της ΕΕ .(http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/index_en.htm):
• Προϊόντα καθαρισμού γενικής χρήσεως, προϊόντα καθαρισμού προσωπικής χρήσης και προϊόντα καθαρισμού για τζάμια.
• Απορρυπαντικά για πλυντήρια πιάτων οικιακής (ή ανάλογης) χρήσης.
• Υγρό σαπούνι πιάτων για πλύσιμο πιάτων στο χέρι.
• Απορρυπαντικά ρούχων για πλυντήρια ρούχων οικιακής χρήσης.

1.1. Προϊόντα καθαρισμού
Οι Αναθέτουσες Αρχές αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες ως προς την προμήθεια προϊόντων καθαρισμού, λόγω της πολυπλοκότητας των χημικών στοιχείων που πρέπει να αξιολογηθούν.
Τα κριτήρια που παρουσιάζονται στο δελτίο, προέρχονται από το Κοινοτικό Οικολογικό Σήμα για τα προϊόντα καθαρισμού. Το εν λόγω σήμα είναι ένα χρήσιμο και αξιόπιστο μέσο ελέγχου της καταλληλότητας, αφού προϋποθέτει την επαλήθευση από τρίτους. Τα προϊόντα που φέρουν το Κοινοτικό Οικολογικό Σήμα πρέπει να πληρούν τα στοιχειώδη και τα αναλυτικά κριτήρια. Για τα προϊόντα που δεν φέρουν το Οικολογικό Σήμα, η Αναθέτουσα Αρχή οφείλει να ελέγχει τη συμμόρφωση με τις τεχνικές προδιαγραφές με βάση την τεκμηρίωση των στοιχείων που θα υποβάλει ο υποψήφιος, δηλαδή τον τεχνικό φάκελο του παραγωγού ή την έκθεση του ελέγχου από τον αναγνωρισμένο φορέα.
Τα στοιχειώδη κριτήρια που αναφέρονται παρακάτω περιλαμβάνουν τα κριτήρια του Κοινοτικού Οικολογικού Σήματος που μπορούν να εξακριβωθούν πιο εύκολα από την Αναθέτουσα Αρχή και τα οποία καλύπτουν τις κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Τα αναλυτικά κριτήρια καλύπτουν όλα ανεξαιρέτως τα περιβαλλοντικά κριτήρια του Κοινοτικού Οικολογικού Σήματος.

1.2. Υπηρεσίες καθαρισμού
Πολλές Αρχές αναθέτουν σε υπεργολάβους του ιδιωτικού τομέα τις υπηρεσίες καθαρισμού των χώρων τους. Η διαδικασία υποβολής προσφορών για την επιλογή του Αναδόχου, αποτελεί κατάλληλη ευκαιρία για τη βελτίωση των επιδόσεων των εν λόγω υπηρεσιών όσον αφορά το περιβάλλον και την υγεία.
Η μείωση της χρήσης χημικών ουσιών καθαρισμού, χάρη στην εφαρμογή κατάλληλης δοσολογίας ή νέων τεχνικών καθαρισμού, αποτελεί έναν ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο για τη μείωση των επιπτώσεων που έχουν στο περιβάλλον οι υπηρεσίες καθαρισμού.
Όσον αφορά τα στοιχειώδη κριτήρια, οι προτάσεις επικεντρώνονται στη διασφάλιση ότι τα προϊόντα πληρούν αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια, όπως αναφέρεται πιο πάνω, στο σημείο 1.1 .
Όσον αφορά τα αναλυτικά κριτήρια, εκτός από την επιβολή αυστηρότερων κριτηρίων για τα προϊόντα, διατυπώνονται και συστάσεις που προσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να εκτελούνται οι υπηρεσίες καθαρισμού.

  1. Κυριότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
    Επιπτώσεις
    • Ατμοσφαιρική ρύπανση, σχηματισμός όζοντος (smog), βιοσυσσώρευση ή μόλυνση της τροφικής αλυσίδας και επικίνδυνες επιπτώσεις στους υδρόβιους οργανισμούς ή πολλαπλασιασμός των ανεπιθύμητων υδρόβιων οργανισμών που μπορούν να υποβαθμίσουν την ποιότητα του νερού από τη χρήση ορισμένων ουσιών στα προϊόντα καθαρισμού.
    • Αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων από τη χρήση προϊόντων καθαρισμού που περιέχουν διαλύτες που χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνοι για την υγεία.
    • Παραγωγή αποβλήτων συσκευασίας

Προσέγγιση των Π∆Σ
• Να αποφεύγονται προϊόντα που δεν είναι απολύτως αναγκαία
• Να μειωθεί η χρήση των προϊόντων αναθεωρόντας τις τεχνικές και τη διαδικασία καθαρισμού.
• Να αποφεύγονται ορισμένες ουσίες ή συστατικά στα προϊόντα καθαρισμού
• Να βελτιωθεί η κατάρτιση του προσωπικού που παρέχει υπηρεσίες καθαρισμού
• Να διασφαλιστεί η δυνατότητα ανακύκλωσης των συσκευασιών.
• Να αυξηθεί η χρήση συσκευασιών που προέρχονται από ανακύκλωση.

3.1 Προϊόντα καθαρισμού – στοιχειώδη κριτήρια Π∆Σ
Προσοχή: Τα κριτήρια δεν είναι τα ίδια για όλους τους τύπους προϊόντων καθαρισμού. Οι Αναθέτουσες Αρχές θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν μόνο τα κριτήρια τα οποία σημειώνονται με «Χ» στο αντίστοιχο τετραγωνάκι των πινάκων που δημοσιεύονται παρακάτω. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρέχονται συμπληρωματικές διευκρινίσεις για το συγκεκριμένο κριτήριο στο αντίστοιχο τετραγωνάκι.
Προσοχή: Τα κριτήρια βάσει των οποίων χορηγείται το οικολογικό σήμα αφορούν προϊόντα οικιακής χρήσης. Για το λόγο αυτό πρέπει να θεωρούνται κριτήρια για τις Π∆Σ μόνο εφόσον τα σχετικά προϊόντα προορίζονται για υπηρεσίες καθαρισμού για τις οποίες:
α) οι ανάγκες καθαρισμού και τα πρότυπα επιδόσεων που απαιτούνται βάσει των Π∆Σ είναι ανάλογα με εκείνα που ισχύουν για οικιακή χρήση·
β) η διαδικασία καθαρισμού, οι όροι και ο εξοπλισμός καθαρισμού είναι ανάλογοι με εκείνους που προβλέπονται για οικιακή χρήση.

Εκπαιδευτική Εργαλειοθήκη για τις Π∆Σ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Ενότητα 3: Προτάσεις Προσφορών
• Να μειωθεί η χρήση συσκευασιών ανακύκλωσης των συσκευασιών.
• Να αυξηθεί η χρήση συσκευασιών που προέρχονται από ανακύκλωση.

3.2 Προϊόντα καθαρισμού – αναλυτικά κριτήρια Π∆Σ
Προσοχή: Τα κριτήρια βάσει των οποίων χορηγείται το οικολογικό σήμα αφορούν προϊόντα οικιακής χρήσης. Για το λόγο αυτό πρέπει να χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των Π∆Σ μόνο σε συνάρτηση με προϊόντα που προορίζονται για υπηρεσίες καθαρισμού για τις οποίες:
α) οι ανάγκες καθαρισμού και τα πρότυπα επιδόσεων που απαιτούνται βάσει των Π∆Σ είναι ανάλογα με εκείνα που ισχύουν για οικιακή χρήση· β) η διαδικασία, οι όροι και ο εξοπλισμός καθαρισμού είναι ανάλογοι με εκείνους που προβλέπονται για οικιακή χρήση.

Υπηρεσίες καθαρισμού – κριτήρια Π∆Σ
4.1 Υπηρεσίες καθαρισμού – Στοιχειώδη κριτήρια Π∆Σ
Προσοχή: Τα κριτήρια για τη χορήγηση του Οικολογικού Σήματος αφορούν προϊόντα οικιακής χρήσης. Για το λόγο αυτό πρέπει να χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο των Π∆Σ μόνο σε συνάρτηση με προϊόντα που προορίζονται για υπηρεσίες καθαρισμού για τις οποίες:
α) οι ανάγκες καθαρισμού και τα πρότυπα επιδόσεων που απαιτούνται στο πλαίσιο των Π∆Σ είναι ανάλογα με εκείνα που ισχύουν για οικιακή χρήση·
β) η διαδικασία καθαρισμού, οι όροι και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιούνται είναι ανάλογα με εκείνα που προβλέπονται για οικιακή χρήση.

Στην παρακάτω διεύθυνση μπρειτε να βρείτε τα κριτήρια με πίνακες
http://www.ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=zFVimQ9BWjE%3d&tabid=533