Τι σημαίνει το νέο ΕΣΠΑ για τους Ελληνικούς Δήμους;

espa9

Ιδιαίτερο ενδιαφέροντα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση παρουσιάζει αυτόν τον καιρό το πρώτο σχέδιο διαβούλευσης που έχει εκπονήσει το Υπουργείο Ανάπτυξης προς διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Όχι μόνο διότι το 35% περίπου θα το διαχειριστεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και γιατί το ΕΣΠΑ της επόμενης περιόδου αφορά την δίκαιη μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία που αποτελεί σοβαρότατο γρίφο και για τις Δημοτικές και τις Περιφερειακές Αρχές.

Εντωμεταξύ οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές καθώς το υπουργείο έχει βάλει στόχο είναι να ολοκληρωθεί άμεσα ο σχεδιασμός των προγραμμάτων και να εγκριθούν εντός του 2021, προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση των πρώτων εμπροσθοβαρών δράσεων της νέας περιόδου.

Το νέο ΕΣΠΑ (Εταιρική Σχέση), της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027 ξεπερνά τα 26,743 δισ. ευρώ, αν σνυπολογιστεί και η εθνική συμμετοχή. Κονδύλια τα οποία “μοιράζονται” σε 5 πεδία (Στόχοι Πολιτικής (ΣΠ) και στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ).
Οι κοινοτικοί πόροι ανέρχεται στα 21,178 δισ. ευρώ και η εθνική συμμετοχή στα 5,564 δισ.

4,059 δισ. Θα διατεθούν στην ψηφιακή μετάβαση μέσω του πρώτου Στόχου Πολιτικής (ΣΠ1)
Σύμφωνα με τον δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI), η Ελλάδα κατατάσσεται 27η στα 28 κράτη-μέλη. Ειδικά στην ψηφιακή συνδεσιμότητα η χώρα καταλαμβάνει την 28η. Αρα εδώ θα ριχτεί πολύ βάρος. Οι δήμοι ειδικά βρίσκονται πολύ πίσω και ταυτόχρονα μέσω της ψηφιακής μετάβασης και ουσιαστικά της Διαλειτουργική Διακυβέρνησης τους δίνεται η δυνατότητα να λύσουν χρόνια δυσεπίλυτα προβλήματα όπως καθαριότητα, έλλειψη προσωπικού, χωροταξικό κυκλοκλοφοριακό – στάθμευση κλπ. Ένα μεγάλο κομμάτι θα πάει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.

4,995 δισ. Θα πάνε στην πράσινη οικονομία μέσω του δεύτερου Στόχου Πολιτικής (ΣΠ2), που είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η προώθηση των ΑΠΕ, η αναβάθμιση των ενεργειακών δικτύων σε “έξυπνα”, η απεξάρτηση από καύσιμα έντασης άνθρακα -με ενδιάμεσο μεταβατικό καύσιμο το φυσικό αέριο- και η προώθηση των διασυνδέσεων των νησιών και της καθαρότερης ενέργειας αυτών.
Ειδικά η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η προώθηση των ΑΠΕ και τα “έξυπνα” δίκτυα αφορούν τεράστια θα επιτρέψουν στους δήμους να αναβαθμίσουν υποδομές και να φτιάξουν νέες ενώ θα οδηγήσουν και σε μια τεράστια μείωση του κόστους λειτουργίας, αρκεί να προετοιμαστούν σωστά και να επενδύσουν σε μελέτες διότι οι προδιαγραφές είναι περίπλοκες.
Ο ΣΠ2 αφορά επίσης δράσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον, και την πολιτική προστασία.

2,22 δισ. Θα πάνε στις μεταφορές στις μεταφορές μέσω του Στόχου Πολτικής (ΣΠ3). Εδώ πιο πολύ αγγίζουν Περιφερεικές Πολιτικές. Κεντρικοί άξονες και ευρυζωνικότητα (5G), αλλά και εξασφάλιση προσβασιμότητας.
Περιλαμβάνεται βέβαια και ένα κομμάτι σύγχρονου ψηφιακού περιβάλλοντος για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, αλλά δύσκολο για τους δήμους να μπορέσουν να παρουσίασουν τόσο υψηλά επίπεδα καινοτομίας και να μπορέσουν να απορροφήσουν χρήματα..

Τα 6,327 δισ θα πάνε στην απασχόληση. Είναι ο τέταρτος Στόχος Πολιτικής (ΣΠ4)
Και εδώ ένα πολύ μικρό κομμάτι θα μοιραστεί προφανώς στις Περιφέρειες. Περιλαμβάνει όμως και τον τομέα της Δια Βίου Μάθησης όπου εδώ οι δήμοι μπορούν να παρέμβουν και να κερδίσουν της εντυπώσεις.

Και τα 1,145 δισ. τα κεφάλαια θα πάνε στην ανάπτυξη που είναι ο πέμπτος Στόχος Πολιτικής (ΣΠ5),
Αυτό αφορά το πιο εύκολο κομμάτι για τους δήμους καθώς θα δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση της ολοκληρωμένης κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής τοπικής ανάπτυξης, με έμφαση στη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη, της πολιτιστικής κληρονομιάς, του τουρισμού κ.ά.
Εδώ θα ευνοηθούν οι ορεινοί, αγροτικοί και παράκτιοι απομακρυσμένοι δήμοι που πρέπει να παρουσιάσουν όμως ωριμότητα. Επιδιώκεται ομαλή σύνδεσή τους στον εθνικό παραγωγικό και οικονομικό χάρτη μέσω ήπιας ανάπτυξής τους. Επιδιώκεται επίσης η ανάπτυξη παράκτιων και εσωτερικών περιοχών αλιείας και υδατοκαλλιέργειας μέσω της ενίσχυσης δραστηριοτήτων της γαλάζιας οικονομίας.

Σημαντικό κομμάτι είναι και τα 758,7 εκατ. ευρώ που προβλέπονται για τεχνική βοήθεια και εδώ σε κεντρικό επίπεδο πρέπει να γίνει μια σοβαρή και σκληρή διαπραγμάτευση με στόχο μια πολύ πιο ανοιχτή διαδικασία για τους δήμους που την έχουν ανάγκη.

Σημαντικό να αναφέρουμε βέβαια τον ειδικό στόχο του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ), που αφορά την απολιγνιτοποίηση με 1,320 δισ. ευρώ. και τις περιοχές Κοζάνης και Φλώρινας, τον Δήμο Μεγαλόπολης την Αρκαδία, την Κρήτη και το Νότιο και Βόρειο Αιγαίο.

Τέλος να σημειώσουμε ότι το νέο ΕΣΠΑ δεν είναι καθόλου ευνοϊκό για την Ελληνική Τοπική Αυτοδοίκηση και η όποια τοπική ανάπτυξη επιδιώκεται περνάει μέσα από κεντρικές οριζόντιες πολιτικές ακόμη και σε Περιφερειακό Επίπεδο, ενώ η Πράσινη Μετάβαση όπως και η Ψηφιακή απαιτούν πολύ υψηλή τεχνογνωσία που σίγουρα δεν μπορεί να περάσει σε καθολική διαχείριση από τους δήμους. Οι «έξυπνοι» θα μπορέσουν με μεγάλη δυσκολία να αξιοποιήσουν με ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά το νέο ΕΣΠΑ. Περισσότερο θα λέγαμε η νέα προγραμματική περίοδος θα είναι μια περίοδος αδελφοποιήσεων και ανταγωνιστικών ευρωπαϊκων πρωτοβουλιών για τους έξυπνους δήμους.
Κατεβάστε από εδώ το πρώτο σχέδιο