Απροετοίμαστοι οι δήμοι για φυσικές καταστροφές

Παρά το γεγονός ότι το σύνθημα «είμαστε σε πλήρη ετοιμότητας» κατέκλεισε το διαδίκτυο πριν να ξεσπάσει η μεγάλη κακοκαιρία «Ελπίς», εκ του αποτελέσματος οι δήμοι κρίθηκαν ανεπαρκείς ως προς την δυνατότητα να την αντιμετωπίσουν.
Εκατομμύρια μηνύματα τα Social Media «είμαστε εγκλωβισμένοι», «δεν έχουμε ρεύμα» «ξεπαγιάσαμε» και σφοδρή επίθεση με εικόνες τραγικής κατάστασης από τα ΜΜΕ.

Και παρά τις υπερβολές που ειπώθηκαν η πραγματικότητα είναι ότι οι περισσότεροι δήμοι ειδικά οι αστικοί, παρουσιάστηκαν τελικά ανέτοιμοι.
Χιλιάδες ηλικιωμένοι πέρασαν τραγικές στιγμές κυρίως τρόμου για το τι μέλη γενέσθαι. Ακόμη και για τις θερμαινόμενες αίθουσες που πολύ διαφημίστηκαν, δεν υπήρχε πρόσβαση, αλλά και οι περισσότερες από αυτές ήταν ανεπαρκώς εξοπλισμένες και πολύ περιορισμένες για τις πραγματικές ανάγκες.
ΑμεΑ, άρρωστοι, τραυματίες, έγκυες, έμειναν εγκλωβισμένοι/νες στα σπίτια τους χωρίς ρεύμα δηλαδή χωρίς φαγητό και θέρμανση και σε κάποιες περιπτώσεις και χωρίς νερό. Και κάποιοι από αυτούς θα μείνουν για καιρό ακόμη καθώς και πάλι αντιμετωπίζουμε το φαινόμενο της πτώσης δέντρων.
Έπεται και το τεράστιο πρόβλημα διαχείρισης της βιωμάζας από τα πεσμένα δέντρα και τα πεσμένα κλαδιά και η αποκατάσταση του πρασίνου. Και γι αυτό επίσης δεν υπάρχει κανένα σχέδιο.

Όπως έδειξε η πραγματικότητα «οι πόλεις που μαθαίνουν» λείπουν. Μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού ήταν οι δήμοι που μετά τη «Μήδεια» επικαιροποίησαν το Σχέδιο Βορέας από το Δημοτικό Συμβούλιο. Οι δημοτικές αρχές έπαθαν αλλά δεν έμαθαν. Δεν βρήκαν ούτε μια γραμμή να συμπληρώσουν μετά την «Μήδεια». Όπως φαίνεται διαπίστωσαν ότι ήταν όλα τέλεια.
Δεν έγινε καμία καταγραφή για τις αδυναμίες του συστήματος και τις τοπικές ιδιαιτερότητες.

Το τεράστιο πρόβλημα που παρουσιάστηκε ήταν το επικοινωνιακό. Ελάχιστοι ήταν και οι δήμοι που εκπόνησαν πραγματική και ουσιαστική καμπάνια ενημέρωσης για τους δημότες και όσοι το έκαναν το έκαναν εντελώς τυπικά και μόνο για τους χρήστες του διαδικτύου, αφήνοντας τους ηλικιωμένους απ΄έξω που θα έπρεπε να είναι και η βασική ομάδα στόχος.

Παντελής η απουσία ενημέρωσης και κατά την διάρκεια της κακοκαιρίας. Εκατομμύρια αναρτήσεις στα Social Media για το τι θα γίνει με το ρεύμα και πότε προβλέπεται να αποκατασταθεί. Ελάχιστες οι απαντήσεις από τους δήμους. Η εικόνα έδειξε καταφανώς ότι σχεδόν καμία δημοτική αρχή δεν είχε μεριμνήσει για ένα κέντρο πληροφόρησης παρά το γεγονός ότι και με την «Μήδεια» το ίδιο ακριβώς πρόβλημα είχε παρουσιαστεί. Και κανένας δήμος σχεδόν δεν είχε προσωποιημένη επαφή με ΔΕΔΔΗΕ και ΕΥΔΑΠ έτσι ώστε να έχει άμεση πληροφόρηση για το που βρίσκονται τα συνεργεία και πότε θα ολοκληρώσουν τις αποκαταστάσεις έτσι ώστε να πληροφορούν άμεσα και εξειδικευμένα τον κόσμο. Ο κόσμος βασικά ζητούσε και είχε, απόλυτη ανάγκη από άμεση εξειδικευμένη πληροφόρηση. Αν την είχε, η αγανάκτηση που παρουσιάστηκε θα ήταν πολύ μετριασμένη.

Ελάχιστοι ήταν και οι δήμοι που είχαν μεριμνήσει για Μνημόνιο Συνεργασίας και κατάρτιση Μητρώου Εργοληπτών. Οι ελάχιστοι δήμοι που επικοινώνησαν με τους κατοίκους τους, απαντούσαν το προφανές: «Δεν διαθέτουμε άλλα μέσα για να ανταποκριθούμε». Μα ακριβώς αυτό προβλέπει το Σχέδιο Βορέας. Ότι σε κατάσταση κρίσης δεν θα διαθέτει ο δήμος τα απαραίτητα μέσα και για αυτό πρέπει να απευθυνθεί στους επαγγελματίες της περιοχής.

Ελάχιστοι ήταν επίσης οι δήμοι που διαθέτουν εθελοντικές ομάδες. Και δεν μιλάμε για τις εθελοντικές ομάδες Πολιτικής Προστασίας, αλλά ευρύτερα για ένα Μνημόνιο Συνεργασίας με τους δεκάδες Συλλόγους και Σωματεία που βρίσκονται στην περιοχή τους όπως επίσης προβλέπει το «Σχέδιο Βορέας» και τους οποίους έχουν δικαίωμα και να τους επιδοτήσουν και να τους εξοπλίσουν για τέτοιου είδους δράσεις. Για μια φορά ακόμη είδαμε την απουσία συνεργασίας με τους προσκόπους. Μια απολύτως έμπειρη, πειθαρχημένη και οργανωμένη ομάδα που οι δήμοι δεν την έχουν εντάξει στα σχέδια τους.
Μια ομάδα τριών ατόμων σε 15 λεπτά απελευθερώνει έναν δρόμο. 20 τέτοια συνεργεία να έχεις σε μία ώρα απελευθερώνεις 80 δρόμους.

Σχεδόν κανένας δήμος δεν έχει καταρτίσει ουσιαστικά τους εργαζόμενους του για τέτοιου είδους καταστάσεις και εδώ έχει τεράστια ευθύνη και το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας που δεν έχει δώσει πουθενά εξειδικευμένες οδηγίες. Να μην μιλήσουμε για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις που θα έπρεπε να γνωρίζουν οι υπηρεσίες για τις σύγχρονες αντιλήψεις περί βλαβερών συνεπειών από την χρήση αλατιού, αλλά να μείνουνε στην διαπίστωση ότι οι υπηρεσίες δεν γνωρίζουν πως χρησιμοποιείται το αλάτι, πότε το ρίχνεις, σε ποιες ποσότητες και που. Πολύ περισσότερο δεν γνωρίζουν πως γίνεται σωστά ο εκχιονισμός.
Το Υπουργείο εκπόνησε βέβαια το Σχέδιο Βορέας, αλλά άφησε τους δήμους ελεύθερους να αντιγράψουν στην καλύτερη περίπτωση το πρότυπο. Ετσι είδαμε και τα φαιδρά ορεινών δήμων που προβλέπουν συνεργασία με τα λιμεναρχεία.

Τελικά παρά τις τεράστιες διαφημίσεις που βλέπουμε κανένας σχεδόν δήμος δεν διέθετε εφαρμογή για κινητά που να λειτουργούν ως τοπικό 112. Αν και κυκλοφορούν στην αγορά τέτοιες εφαρμογές, ελάχιστοι είναι οι δήμοι που διαθέτουν εφαρμογή που να αξιοποιείται και στις καταστάσεις κρίσης, να λαμβάνει μηνύματα από τους δημότες και να ειδοποιεί είτε μαζικά, είτε ανά περιοχή, είτε εξειδικευμένα. Οι εφαρμογές αυτές έχουν την δυνατότητα να στέλνουν εξειδικευμένες πληροφορίες μόνο στους ηλικιωμένους, μόνο στα ΑμεΑ ή μόνο σε εθελοντικές ομάδες.

Τέλος κανένας δήμος δεν έχει εκπονήσει μελέτη επαπειλούμενων κινδύνων για να εντοπίσει τις δικές του ειδικές απειλές που μπορεί να αντιμετωπίσει. Από συγκεκριμένους ανέμους, μέχρι μεγάλες κατωφέρειες, ειδικές πυκνότητες πληθυσμών και κυκλοφοριακές ρυθμίσεις.

Όπως λένε οι επιστήμονες σε όλες τις τελευταίες ημερίδες που έχουν διοργανωθεί με την συμμετοχή της ΚΕΔΕ: «θα δείτε πρωτόγνωρα πράγματα» «Όχι αυτά τα ήπια και συνηθισμένα που ξέρετε» Η κλιματική αλλαγή φέρνει νέα δεδομένα. Οι δημοτικές αρχές με πρώτιστο καθήκον την προστασία της ζωής, της υγείας και των περιουσιών των δημοτών τους, πρέπει να ενσκήψουν στο πρόβλημα καθώς δεν κινδυνεύουν μόνο να τους μαυρίσει η λαϊκή κατακραυγή στα εκλογές, έχουν και ποινικές και αστικές ευθύνες.

Του Χάρη Κουγιουμτζόπουλου
Διευθυντή myota.gr