Σαφής αναγκαιότητα οι Ενεργειακές Κοινότητες για αυτονομία στους Δήμους

Τη στιγμή που η μεγαβατώρα χτυπάει τα 500 ευρώ, έντονος είναι ο προβληματισμός μεταξύ των δημάρχων για την ανάγκη ενεργειακής αυτονομίας και απαλλαγής από ένα κόστος που συνεχώς μεγαλώνει.
Στο τελευταίο Δ.Σ. ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ. Παπαστεργίου κατέθεσε τον έντονο προβληματισμό του για την ανάπτυξη των Ενεργειακών Κοινοτήτων μέσω ΑΠΕ. Ο κ. Παπαστεργίου τόνισε ότι η αναγκαιότητα υπάρχει, οι τεχνολογίες υπάρχουν, αλλά πρέπει και ο ΔΕΔΔΗΕ να βρει ηλεκτρικό χώρο. Σημείωσε μάλιστα ότι ίσως θα πρέπει να διεκδικηθεί και νομοθετική ρύθμιση. Θυμίζουμε ότι ο Πρόεδρος της ΚΕΔΕ είναι μηχανικός με εξειδίκευση στις ΑΠΕ.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Δήμαρχος Αγρινίου, κ. Παπαναστασίου έθεσε το ζήτημα της αναγκαιότητας ενεργειακής αυτονόμησης των δήμων μέσω ΑΠΕ. Ο κ. Παπαναστασίου σημείωσε ότι πρέπει να καθοριστούν οι ενεργειακοί στόχοι της Ελλάδας, να γίνει περιφερειακή κατανομή και να καθοριστεί και ο ενεργειακός χάρτης, καθώς οι ιδιώτες εγκαθιστούν τεράστια πάρκα παντού χωρίς καμία δυνατότητα παρέμβασης των δήμων. Ακόμη και σε δημοτικές εκτάσεις όπως σημείωσε και ο επικεφαλής της παράταξης «ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» και Δήμαρχος Λάρισας κ. Καλογιάννης.
Την αναγκαιότητα της ανάπτυξης θεσμών ενεργειακής αυτονομίας των δήμων ανέδειξε και ο επικεφαλής της Παπάραταξης «ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ» και Δήμαρχος Ήλιδας κ. Γιάννης Λυμπέρης.

Στην άμεση προτεραιότητα ένταξης στο Ταμείο ανάκαμψης τόσο των Ενεργειακών Κοινοτήτων όσο και του οδοφωτισμού με Led αναφέρθηκε και ο επικεφαλής της παράταξης «ΝΕΑ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» και Δήμαρχος Νίκαιας-Ι.Ρέντη κ. Γ. Ιωακειμίδης.

Η Ενεργειακή Κοινότητα (Ε. Κοιν.) είναι αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού με στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας (ν. 4430/2016 (Α΄ 205)) και της καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα, την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας και την προαγωγή της ενεργειακής αειφορίας, την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας, την ενίσχυση της ενεργειακής αυτάρκειας και ασφάλειας σε νησιωτικούς δήμους, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην τελική χρήση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, μέσω της δραστηριοποίησης στους τομείς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), της Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (Σ.Η.Θ.Υ.Α.), της ορθολογικής χρήσης ενέργειας, της ενεργειακής αποδοτικότητας, των βιώσιμων μεταφορών, της διαχείρισης της ζήτησης και της παραγωγής, διανομής και προμήθειας ενέργειας.

Ο Νόμος δίνει τη δυνατότητα στους πολίτες, τους τοπικούς φορείς (δήμοι και οι περιφέρειες) και σε μικρές και μεσαίες τοπικές επιχειρήσεις να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση και τον ενεργειακό σχεδιασμό, μέσω της άμεσης ενεργής εμπλοκής τους σε ενεργειακά εγχειρήματα, με προτεραιότητα στα εγχειρήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και εξοικονόμησης που συνεπάγονται ήπιες περιβαλλοντικές παρεμβάσεις.

Οι Ενεργειακές Κοινότητες καθορίζονται κυρίως με τους νόμους Ν. 4513/2018, Άρθρο 1, 2, N. 4759/2020 Άρθρο 160.
Η Ε.Κοιν. ασκεί υποχρεωτικά τουλάχιστον μία από τις κατωτέρω δραστηριότητες:
α) παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, πώληση ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας
β) διαχείριση πρώτης ύλης (συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία, αποθήκευση ή διάθεση) για την παραγωγή ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας, από βιομάζα ή βιορευστά ή βιοαέριο
γ) προμήθεια για τα μέλη της Ε.Κοιν. ενεργειακών προϊόντων, συσκευών και εγκαταστάσεων, όπως ηλεκτροκίνητων οχημάτων, υβριδικών ή μη, με στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και της χρήσης συμβατικών καυσίμων
δ) διανομή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, προμήθεια φυσικού αερίου
ε) ανάπτυξη δικτύου, διαχείριση και εκμετάλλευση υποδομών εναλλακτικών καυσίμων
στ) εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης νερού με χρήση Α.Π.Ε.
ζ) παροχή ενεργειακών υπηρεσιών (ESCOs)
Η Ε.Κοιν. μπορεί επιπρόσθετα να ασκεί οποιαδήποτε από τις κατωτέρω δραστηριότητες:
α) προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση ενεργειακών επενδύσεων (ΑΠΕ)
β) σύνταξη τεχνικοοικονομικών μελετών αξιοποίησης Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α.
γ) διαχείριση ή συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ε) ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση για θέματα ενεργειακής αειφορίας
στ) δράσεις για την υποστήριξη ευάλωτων καταναλωτών, ανεξάρτητα αν είναι μέλη της Ε.Κοιν., όπως παροχή ή συμψηφισμός ενέργειας (Net Metering / Virtual Net Metering).
Η Δραστηριότητα πρέπει να αναπτυχθεί εντός της Περιφέρειας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν. ή και εντός όμμορης Περιφέρειας για Ε. Κοιν. με έδρα εντός Περιφέρειας Αττικής.
Ενδεικτικές Υποδομές Υποστήριξης Δραστηριοτήτων Ε.Κοιν.:
– Φωτοβολταϊκά Πάρκα
– Αιολικά πάρκα
– Υδροηλεκτρικό Έργο
– Μονάδες βιομάζας – βιοαερίου
– Σταθμοί και υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων
– Ηλεκτρικά αυτοκίνητα προς ενοικίαση ή χρήση
– Εταιρίες προμήθειας ρεύματος
– Συστήματα και υποδομές τηλεθέρμανσης
– Μονάδες αφαλάτωσης
– ESCOs – Energy Service Companies
– Συνδυασμός ή Συνδυασμοί των παραπάνω
Το ελάχιστο κεφάλαιο για χορήγηση άδειας προμήθειας θα είναι 60.000 ευρώ.
Το ύψος της εγγυητικής επιστολής μειώνεται κατά 50% για ποσά εγγύησης όπως αυτά περιγράφονται στον
Ν. 4152/2013 και διαμορφώνονται αθροιστικά ως εξής:
• 60.000 έως και 1 MW, μειούμενου αναλογικά για ισχύ μικρότερη
• 30.000 από 1 MW έως και 10 MW
• 20.000 από 10 MW έως και 100 MW
• 10.000 πάνω από 100 MW
Οι Ενεργειακές Κοινότητες Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα, δεν διανέμουν τα κέρδη στα μέλη τους, αλλά τα αξιοποιούν στην ανάπτυξη νέων έργων. Μπορεί όμως να είναι και κερδοσκοπικές.
Ο ελάχιστος αριθμός μελών της Ε.Κοιν. είναι:
α) Πέντε (5), αν τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου εκτός των Ο.Τ.Α. ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα,
β) τρία (3), αν τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα, από τα οποία τα δύο (2) τουλάχιστον είναι Ο.Τ.Α.,
γ) δύο (2), αν τα μέλη είναι μόνο Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού νησιωτικών περιοχών με πληθυσμό κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή.
Τουλάχιστον το πενήντα τοις εκατό (50%) συν ένα των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.
Τι είναι η εικονική αναπαραγωγή
Οι ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές των διαμερισμάτων μίας πολυκατοικίας δημιουργούν μία ενεργειακή κοινότητα με σκοπό την εγκατάσταση και λειτουργία φωτοβολταϊκού συστήματος σε ακίνητο ή σε οικόπεδο, που βρίσκεται σε άλλη περιοχή εντός της Περιφέρειας, με την εφαρμογή εικονικού συμψηφισμού. Η παραγόμενη ενέργεια του φ/β συστήματος θα συμψηφίζεται με τις καταναλώσεις των ιδιοκτητών και θα αφαιρείται από τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειάς τους.
Και για τους σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων
Οι κάτοικοι και οι επιχειρήσεις μίας πόλης μπορούν, να δημιουργούν μία Ενεργειακή Κοινότητα, για την εγκατάσταση υποδομών σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και την ενοικίαση των ηλεκτρικών οχημάτων στους επισκέπτες / τουρίστες της πόλης.
Και για τηλεθέρμανση
Οι κάτοικοι ή και οι επιχειρήσεις μιας περιοχής μαζί με το Δήμο ή την τοπική ΔΕΥΑ, εγκαθιστούν μία μονάδα παραγωγής θερμικής ενέργειας με σύστημα τηλεθέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών τους σε θέρμανση.
Για την υλοποίηση του έργου θα μπορούν να αναζητήσουν χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ ή τον Αναπτυξιακό νόμο.
Στις ενεργειακές κοινότητες υπάρχουν, η δυνατότητα αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εργαλείων, όπως ο ενεργειακός συμψηφισμός (net metering) και ο εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός virtual net metering).

Ειδη αρκετοί δήμοι έχουν δραστηριοποιηθεί στην δημιουργία Ενεργειακών Κοινοτήτων:
Ο Δήμος Ταύρου με το ΕΜΠ, ο Δήμος Καβάλας που δημιούργησε την πρώτη ενεργειακή κοινότητα στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, με την κατασκευή ενός φωτοβολταϊκού πάρκου ισχύος 16 Μεγαβάτ, οι Δήμοι Φλώρινας και Πρεσπών, Ρήγα Φεραίου, Ακτίου-Βόνιτσας, ομάδα δήμων της Ανατολικής Κρήτης, ο δήμος Μεσολογγίου κλπ και βέβαια όπως πάντα ο Δήμος Τρικκαίων ανάμεσά τους.

Τα έργα χρηματοδοτούνται τόσο από τα Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης των Περιφερειών όσο και από το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021- 2027 ενώ υπάρχει και η δυνατότητα αξιοποίησης των πόρων του Πράσινου Ταμείου.

Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ πρότεινε να συζητηθεί με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το υπουργείο Οικονομικών και να ανοίξει ένα ειδικό πρόγραμμα, όπως το ΑΤ03 του προγράμματος «Αντώνης Τρίτσης», με το οποίο θα χρηματοδοτούνται Δήμοι και ΔΕΥΑ για τη δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων όπου είναι εφικτό, για virtual net metering, είτε μέσω του προγράμματος Αντώνης Τρίτσης, είτε μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
«Αυτό, τόνισε ο κ. Παπαστεργίου, αν δεν το κάνουμε τώρα που βλέπουμε πόσο σημαντικό είναι να αυτονομηθούμε, ώστε να μην εξαρτόμαστε από την όποια ξένη πηγή ενέργειας δεν θα γίνει ποτέ» συμπληρώνοντας ότι «ακόμη και διαδημοτικές συνεργασίες μπορούν να γίνουν για αυτόν τον σκοπό, γιατί οι Δήμοι της Αττικής για παράδειγμα, δύσκολα μπορούν να βρουν τον κατάλληλο χώρο. Έτσι ένας Δήμος της Αττικής με έναν άλλο Δήμο γειτονικό, θα μπορούν να συστήσουν κοινή ενεργειακή κοινότητα και με τον οικονομικό συμψηφισμό να διασφαλίσουν την ενεργειακή τους επάρκεια, και αν όχι επάρκεια, σε πολύ μεγάλο βαθμό υποβοήθηση».