Εναλλακτικά συστήματα και η λύση στην Ανακύκλωση

Ο ΕΟΑΝ, η Πανελλήνια Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης» και το myota.gr διοργανώνουν εκδήλωση – συζήτηση με θέμα «Αδειοδοτημένα Συστήματα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων». Την Παρασκευή 18 Μαρτίου 2022 ώρα 14:00 στην έκθεση της Verde.tec ( Μ.E.C. Παιανίας, Λεωφόρος Λαυρίου 301) στην αίθουσα workshop1.

Με ομιλητές:
Τον Γενικό Γραμματέα Διαχείρισης Απορριμμάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Μανώλη Γραφάκο, τον Πρόεδρο του ΔΣ του ΕΟΑΝ κ. Ευάγγελο Καραμίντζιο, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΔΣ του ΕΟΑΝ κ. Νικόλαο Χιωτάκη και τον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης» κ. Μιχάλη Χριστάκη. Την συζήτηση θα συντονίσει ο Δημοσιογράφος – Διευθυντής του myota.gr Χάρης Κουγιουμτζόπουλος

Τα Συστήματα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων λειτουργούν καλά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, αλλά υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης και μια μεγάλη απόσταση ακόμη να καλυφθεί καθώς πολλά από αυτά δεν είναι αδειοδοτημένα.

Δεν είναι το θέμα των στόχων και του νόμου, αλλά η ουσία που καθορίζει ευθέως τις επιδόσεις καθαριότητας των δήμων. Οσο περισσότερα σκουπίδια πάνε στους πράσινους ή γκρι κάδους, τόσο ανεβαίνουν τα κόστη για τους δήμους, τόσο μειώνονται οι επιδόσεις και η γενική εικόνα προς τα έξω. Στο κόστος από φέτος προστίθεται και το τέλος ταφής ενώ έχει ήδη προστεθεί και η επένδυση για Μονάδες Επεξεργασίας με ΣΔΙΤ από του ΦοΔΣΑ.
Σύμφωνα με το Άρθρο 38 4819/2021 – ΦΕΚ 129/Α/23-7-2021 το τέλος ταφής ορίζεται σε είκοσι (20) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά πέντε (5) ευρώ ανά τόνο και έως την τιμή των τριάντα πέντε (35) ευρώ ανά τόνο. Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε σαράντα πέντε (45) ευρώ ανά τόνο αποβλήτων και αυξάνεται στην τιμή των πενήντα πέντε (55) ευρώ ανά τόνο από την 1η Ιανουαρίου 2027, η οποία και παραμένει σταθερή για τα επόμενα έτη.

Είναι προφανές ότι η μετάβαση δεν μπορεί να γίνει από την μια μέρα στην άλλη αλλά χρειάζεται πολύ χρόνο στον οποίο οι δήμοι θα πληρώνουν αδρά.
Με βάση τον νέο κανονισμό τιμολόγησης οι δήμοι που σημειώνουν πρόοδο θα επιβραβεύονται με μείωση από 5% έως 25% της εισφοράς τους στον τοπικό φορέα διαχείρισης απορριμμάτων, ενώ εκείνοι που παραμένουν αδρανείς θα επιβαρύνονται έως και 15%.

Στην Ελλάδα καταγράφουμε πολύ χαμηλό ποσοστό ανάκτησης και ανακύκλωσης στο σύνολο των απορριμμάτων, κοντά στο 20% ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η επίδοση αυτή φτάνει ακόμα και στο 80%.

Αν και το μεγάλο και βασικό Σύστημα των μπλε κάδων, όπως και η ανταποδοτική ανακύκλωση δεν λειτούργησαν καλά καθώς το 50-60% καταλήγει και πάλι στους ΧΥΤΑ, τα Συστήματα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων παραμένουν η μόνη ορατή λύση για τους δήμους. Αρνητικές επιδόσεις έχουν και οι καφέ κάδοι των βιοαποβλήτων όπου έχουν μπει σε λειτουργία.

Επιτακτική είναι η ανάγκη να αδειάσουν οι πράσινοι και γκρι κάδοι. Και μόνο τα Συστήματα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων μπορούν να το πετύχουν όπως φαίνεται εκτός και αν εφαρμοστεί το σύστημα «πληρώνων όσο πετάω» αλλά αυτό αργεί ακόμη όπως δείχνουν τα πράγματα.

Τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης βασίζονται στην αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, η οποία χρησιμοποιεί οικονομικά κίνητρα ώστε να ενθαρρύνει τους παραγωγούς να σχεδιάσουν πιο φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα, καθιστώντας τους υπεύθυνους για το κόστος της διαχείρισης των προϊόντων στο τέλος του κύκλου ζωής τους (όταν δηλ. τα προϊόντα αυτά καταστούν απόβλητα). Να μην ξεχνάμε ότι η μειωση των απορριμμάτων και η επανάχρηση είναι οι δύο προτεραιότητες στην ιεραρχία της διαχείρισης.

Αρμόδια αρχή για την έγκριση και λειτουργία τους είναι ο ΕΟΑΝ. Έως και τον 6/2020 τα εγκεκριμένα από τον ΕΟΑΝ Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης που καλύπτουν τα εξής ρεύματα εναλλακτικής διαχείρισης είναι:

Απόβλητα συσκευασιών (ΑΣ)

Απόβλητα Λιπαντικών Ελαίων (ΑΛΕ)

Μεταχειρισμένα Ελαστικά Οχημάτων (ΜΕΟ)

Απόβλητα Ηλεκτρικών Στηλών (μπαταρίες) & Συσσωρευτών (ΑΗΣΣ)

Οχήματα στο Τέλος του Κύκλου Ζωής (ΟΤΚΖ)

Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ)

Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ)

Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα συστήματα όπως αυτά των ρούχων ή των στρωμάτων που δεν είναι αδειοδοτημένα και πρέπει να αδειοδοτηθούν όπως και πολλά άλλα που πρέπει να δημιουργηθούν όπως για τις μπογιές, , τα έπιπλα, κλπ. Επίσης υπάρχει η ανάγκη να εκσυγχρονιστεί το σύστημα των κλαδιών – κηπαίων κλπ.

Το πρόβλημα είναι ότι οι επιδόσεις είναι πολύ χαμηλές και καθίσταται ασύμφορο για ένα σύστημα να βελτιώσει τους μηχανισμούς αποκομιδής και τα σημεία συγκέντρωσης. Τα περισσότερα συστήματα λειτουργούν με υπεργολάβους που δεν είναι πάντα αξιόπιστοι καθώς παρουσιάζουν οικονομικές αδυναμίες. Παρατηρείται και κορεσμός με την έννοια ότι κάποια από τα υπάρχοντα συστήματα δεν μπορούν να σηκώσουν αύξηση των ποσοτήτων που ανακτούνται. Εκεί πρέπει οι δήμοι να παρέμβουν και να διευκολύνουν τους εργολάβους μειώνοντας την σχέση κόστους ωφελιμότητας.

Όλα αυτά και άλλα πολλά αναμένεται να συζητηθούν στη εκδήλωση της Παρασκευής.

Εδώ μπορείτε να βρείτε τον Οδηγό του ΕΟΑΝ για τους Δήμους