Οι αστικές περιοχές είναι πεδία πληθώρας ενδιαφερόντων. Αν κοιτάξουμε τις Αστικές Εμπορευματικές Μεταφορές (UFT), είναι σαφές ότι πρέπει να ικανοποιηθούν πολλές διαφορετικές απαιτήσεις των εμπλεκόμενων σ΄αυτές. Οι πάροχοι υπηρεσιών logistics απαιτούν να λειτουργούν ομαλά και αποτελεσματικά χωρίς εξωτερικούς περιορισμούς, οι τοπικές εταιρείες απαιτούν έγκαιρες παραδόσεις για να εξασφαλίσουν πλήρη ποικιλία στις λειτουργικές διαδικασίες παραγωγής, οι πολίτες αναμένουν να επωφεληθούν από την πρόσβαση σε αγαθά κατά παραγγελία χωρίς προσκόμματα και οι τοπικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν αυτές τις απαιτήσεις ενώ ταυτόχρονα αντιμετωπίζουν αρνητικές επιπτώσεις όπως η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ηχορύπανση και η ασφάλεια. Το βασικό πρόβλημα είναι ο περιορισμένος χώρος και χρόνος για την ικανοποίηση των διαφορετικών αναγκών. Ωστόσο, υπάρχει ένας τρόπος με τον οποίο μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα, να βελτιστοποιήσουμε και να σχεδιάσουμε τις διαδικασίες Αστικών Εμπορευματικών Μεταφορών, χρησιμοποιώντας έναν από τους βασικούς πόρους της εποχής μας: τα δεδομένα.
Πώς να ικανοποιήσετε καλύτερα τα 7 δικαιώματα του logistics με δεδομένα
Το UFT Urban Freight Transport είναι θεμελιώδες για μια λειτουργική πόλη και η σημασία του συνεχίζει να αυξάνεται καθώς οι πόλεις σε ολόκληρη την ΕΕ προσελκύουν όλο και περισσότερους ανθρώπους από αγροτικές περιοχές. Οι ευρωπαϊκές χώρες είναι ήδη πολύ αστικοποιημένες (2020: 74,9%) σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο και τα Ηνωμένα Έθνη αναμένουν ότι το 83,7% του ευρωπαϊκού πληθυσμού θα ζει σε πόλεις το 2050 (Ηνωμένα Έθνη 2018).
Τα Logistics ανέκαθεν αφορούσαν την εκπλήρωση των 7 Δικαιωμάτων «(…) να παραδώσει το σωστό προϊόν, στη σωστή ποσότητα και τη σωστή κατάσταση, στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή για τον σωστό πελάτη, στη σωστή τιμή» (Swamidass (Επιμ. ) 2000). Αυτοί οι πυλώνες μπορεί να εξακολουθούν να αποτελούν το θεμέλιο των logistics, αλλά, ειδικά στις αστικές περιοχές, οι συνθήκες γίνονται όλο και πιο περίπλοκες: οι περιορισμοί εισόδου, όπως τα χρονικά παράθυρα για τις παραδόσεις ή οι ζώνες χαμηλών/μηδενικών εκπομπών είναι δύο παραδείγματα που επηρεάζουν τις δραστηριότητες των εταιρειών που εξαρτώνται από ις εφοδιαστικές υπηρεσίες. Εκτός από τη ρύθμιση του UFT, οι αρχές της πόλης πρέπει επίσης να φροντίζουν στενά να διασφαλίζουν την προμήθεια αγαθών εντός και εκτός πόλης, ενώ παράλληλα διευθετούν τη συνύπαρξη μεταξύ όλων των (μη) χρηστών του δρόμου.
Η λήψη αποφάσεων βάσει δεδομένων μπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα για τη βελτιστοποίηση του UFT και του σχεδιασμού του σχετικά με κοινωνικές, περιβαλλοντικές ή/και οικονομικές πτυχές. Επιπλέον, αυτό μπορεί να γίνει από τη σκοπιά διαφορετικών εμπλεκόμενων, κάτι που είναι επίσης χρήσιμο για να καταστεί δυνατή μια πιο ευέλικτη και ακριβής ανάλυση που λαμβάνει υπόψη όλους τους πιθανούς παραγοντες. Τις τελευταίες δεκαετίες, ειδικά με την άνοδο του δημόσιου διαδικτύου στις αρχές της δεκαετίας του 1990, τεχνολογίες – εκτός από τις παραδοσιακές μεθόδους όπως οι έρευνες – έχουν προκύψει σταδιακά (και έχουν γίνει πιο προσιτές) προέγοντας τη συλλογή δεδομένων (σε πραγματικό χρόνο) όπως:
GPS
Αισθητήρες (για εκπομπές ρύπων, βάρος, επιτάχυνση, ταχύτητα κ.λπ.)
Έξυπνες συσκευές (όπως φορητές συσκευές, tablet, smartphone κ.λπ.)
Συσκευές επεξεργασίας εικόνας
Επιπλέον, υπάρχει στις μέρες μας ένα ευρύ φάσμα στατικών και πηγών δεδομένων σε πραγματικό χρόνο. Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ποσοτικοποίηση του UFT με μεγαλύτερη ακρίβεια από ποτέ για την καλύτερη κατανόηση της πραγματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της ροής των αγαθών και όλων των πιθανών αλληλεπιδράσεων. Όμως, καθώς τα εμπλεκόμενα μέρη διαφέρουν, τόσο διαφέρουν και οι προθέσεις στη λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε δεδομένα. Αυτό οδηγεί σε διαφορετικούς σκοπούς για την ανάλυση δεδομένων όπως:
Παρακολούθηση και ανίχνευση
Κατανόηση των επιπτώσεων στην κυκλοφορία (όπως εκπομπές, θόρυβος κ.λπ.)
Βελτιστοποίηση της ροής της κυκλοφορίας και της δρομολόγησης εκ των προτέρων ή εν κινήσει
Αύξηση της χρήσης εμπορευμάτων κι αλλα
Διαφορετικά είδη πηγών δεδομένων, μπορεί να είναι στατικά ή δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, μπορεί να είναι πολύτιμα για τις επιχειρήσεις, καθώς οδηγούν σε καλύτερη κατανόηση των ενεργειών και των επιπτώσεων του UFT. Ανάλογα με το επίπεδο λεπτομέρειας των δεδομένων, αυτές οι πτυχές μπορούν να αναλυθούν από την οπτική γωνία της πόλης τόσο σε όλους, όσο και σε μεμονωμένους δρόμους. Εκτός από τους προαναφερομένους σκοπούς, μπορεί κανείς να εφαρμόσει πρόσθετες προηγμένες τεχνικές ανάλυσης δεδομένων για την ενσωμάτωση προβλέψεων. Οι επεξεργασίες μπορούν να εμπλουτιστούν, για παράδειγμα, με άλλες πηγές δεδομένων όπως προγνώσεις καιρού, ώρα ή παράγοντες που σχετίζονται με τις καθημερινές (π.χ. πυκνότητα κυκλοφορίας, ώρες λειτουργίας και κλεισίματος σχολείων) για την καλύτερη εκτίμηση των μελλοντικών σεναρίων και τη διαμόρφωση των αποφάσεων UFT με μεγαλύτερη ακρίβεια, π.χ. αποφυγή αιχμής κυκλοφορίας με αναβολή ή αλλαγή δρομολόγησης των ροών μεταφορών.
Τα δεδομένα, είτε δημόσια είτε ιδιωτικά, συχνά έχουν θεμελιώδη σημασία και αξία για τον κάτοχό τους. Επομένως, φαίνεται ξεκάθαρο ότι μπορούν να προκύψουν διαφορετικές προκλήσεις και ορισμένα όρια πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τη συλλογή δεδομένων. Στην ίδια γραμμή, η κοινή χρήση δεδομένων θεωρείται ευρέως ως ένα ευαίσθητο θέμα και συχνά συνδέεται με ανησυχίες περί απορρήτου για τις περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες και ακόμη και για τους δημόσιους φορείς. Πολλοί φοβούνται ότι θα αποδυναμώσουν τη θέση τους στην αγορά εκθέτοντας πάρα πολλές γνώσεις για τις δικές τους διαδικασίες. Γι’ αυτό ορισμένες τεχνολογίες που επιτρέπουν αυτές τις συλλογές απαγορεύονται σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες ή μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο με την τήρηση αυστηρών περιορισμών. Ως εκ τούτου, για να μειωθούν οι επιφυλάξεις έναντι των ανησυχιών περί απορρήτου, οι υπεύθυνοι επεξεργασίας δεδομένων θα πρέπει να σέβονται την προσωπικότητα των κατόχων δεδομένων και να διασφαλίζουν ότι ακολουθούν τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων GDPR της ΕΕ.
Ωστόσο, για να δημιουργηθούν ουσιαστικά αποτελέσματα, είναι απαραίτητος ένας ορισμένος βαθμός διαφάνειας και προβολής των δεδομένων. Αυτό σημαίνει ότι τα δεδομένα που αναφέρονται από τρίτους σε άλλους, όπως οι τοπικές αρχές, πρέπει να είναι ακριβή και να είναι σαφές ποια εφαρμογή τα δημιούργησε. Επιπλέον, η τεχνογνωσία στις απαιτήσεις και την επεξεργασία δεδομένων είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση του είδους των δεδομένων που απαιτούνται για έναν συγκεκριμένο σκοπό. Τέλος, θα πρέπει να είναι σαφές σε ποια μορφή, πού και σε ποιο βαθμό τα δεδομένα πρέπει να είναι προσβάσιμα σε ποιες ενδιαφερόμενες ομάδες.
Αυτά τα δεδομένα και οι προκύπτουσες πληροφορίες ενισχύουν τη γνώση του UFT και την αλλαγή στην εξυπηρέτηση των στόχων βιωσιμότητας που τίθενται από μια πόλη. Το μοντέλο διαδικασίας του Σχεδιασμού Αειφόρου Αστικού Εφοδιασμού (SULP) παρέχει στοχευμένη καθοδήγηση στις τοπικές αρχές για την επίτευξη αυτών των στόχων. Από αυτή την άποψη, οι δείκτες απόδοσης και οι παράμετροι υποστηρίζουν την ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης του UFT και των επιπτώσεών του στην πόλη, ειδικά στο πλαίσιο της αυξανόμενης σημασίας του UFT μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου. Στη διαδικασία SULP «(…) βασικά στοιχεία είναι:
μια ενδελεχής αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης και των μελλοντικών τάσεων, ένα κοινό όραμα που υποστηρίζεται ευρέως με στρατηγικούς στόχους και μια εφαρμογή μετρήσεων που θα πρέπει να συνοδεύεται από αξιόπιστη παρακολούθηση και αξιολόγηση .» (
Αιφανδοπούλου & Ξένου, 2019)
Για τις τοπικές αρχές, οι εκ των προτέρων και οι εκ των υστέρων αξιολογήσεις των μετρήσεων UFT είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση του εάν επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η συλλογή, η επεξεργασία και η ενημέρωση δεδομένων μπορεί να είναι μια χρονοβόρα επιχείρηση για τις πόλεις και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Για να κατανοήσουμε την αξία και την έκφραση των δεδομένων, πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι η ανάλυση δεδομένων πρέπει να θεωρείται ως προσέγγιση πολλών ενδιαφερομένων. Το πλεονέκτημα του ενός μπορεί να είναι το μειονέκτημα του άλλου. Ωστόσο, παρόλο που πολλές πτυχές μπορούν να ποσοτικοποιηθούν με τη χρήση δεδομένων, οι ήπιοι παράγοντες (όπως η αποδοχή ορισμένων τεχνολογιών ή εννοιών) παραμένουν θεμελιωδώς σημαντικοί για την κατανόηση του UFT.
Συμπερασματικά, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η στενότερη συνεργασία μεταξύ ιδιωτικών και δημόσιων φορέων μπορεί να οδηγήσει σε οφέλη για όλους. Στην περίπτωση της διαχείρισης της ροής της κυκλοφορίας, μπορεί να μειώσει τη συμφόρηση και τις εκπομπές, ενώ οι ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα στις διαδικασίες τους. Η εύρεση κοινώς υποστηριζόμενων λύσεων με βάση δεδομένα θεωρείται ευρέως ως πιθανή και προτιμότερη.
Η σημασία του προγραμματισμού UFT βάσει δεδομένων θα συνεχίσει να αναπτύσσεται όπως οι τεχνολογικές δυνατότητες. Τα δεδομένα θεωρούνται ευρέως ως «το νέο λάδι» αυτού του αιώνα (Szczepański 2020). Αυτό οδηγεί, κατά κάποιο τρόπο, στην είσοδο νέων παικτών στην αγορά των UFT. Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας και οι καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να εδραιώνονται τα επόμενα χρόνια και να προσφέρουν περαιτέρω διαφοροποιημένες υπηρεσίες για την αντιμετώπιση πτυχών αυτής της αγοράς. Αυτή η τάση δείχνει ότι η γνώση που αποκτάται από εταιρείες που διαθέτουν ήδη πολλά δεδομένα (πελατών) μπορεί να τις βοηθήσει να μειώσουν τα εμπόδια εισόδου στον τομέα του αστικού εφοδιασμού και να συλλέξουν ακόμη περισσότερα δεδομένα, φροντίζοντας παράλληλα την αλυσίδα εφοδιασμού.
Οι περισσότερες τεχνολογίες θα συνεχίσουν να εξελίσσονται περαιτέρω και θα γίνονται επίσης πιο προσιτές. Αυτό το γεγονός θα ενισχύσει τη συλλογή δεδομένων από πολλές πηγές, ενώ δίνει έμφαση στη συμπερίληψη διαδικασιών επεξεργασίας και ανάλυσης για την εφαρμογή νέων ή τη βελτιστοποίηση υφιστάμενων επιχειρηματικών μοντέλων UFT από οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική άποψη.
Μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η χρήση εργαλείων υποστήριξης αποφάσεων που βασίζονται σε δεδομένα μπορεί, αφενός, να είναι επωφελής για ιδιωτικούς φορείς και, αφετέρου, ένας πυλώνας για τις τοπικές αρχές ώστε να φτιάξουν μια πιο έξυπνη και βιώσιμη πόλη όσον αφορά τα UFT και τα SULP.
Το ULaaDS connection
Το έργο ULaaDS είναι ένα παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών φορέων και πώς τα δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατανόηση και τη διαμόρφωση του UFT. Ένας από τους στόχους του έργου είναι η ανάπτυξη ιδεών και δοκιμαστικών λύσεων για μελλοντική χρήση, για τις απαιτήσεις του αστικού εφοδιασμού σε διάφορες πόλεις σε όλη την Ευρώπη. Τέτοιες ερευνητικές δοκιμές καλύπτουν τη χρήση ποδηλάτων φορτίου, μικροαποθηκών με εμπορευματοκιβώτια, καθώς και κέντρων ενοποίησης, μεταξύ άλλων. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, πολεοδόμοι, ηγέτες πόλεων, διαχειριστές logistics και ερευνητές συγκεντρώνονται για να μοιραστούν ιδέες και να ανταλλάξουν δεδομένα σχετικά με τις έννοιες του ULaaDS με την πρόθεση να κατανοήσουν καλύτερα τις υπάρχουσες και τις νέες λύσεις.
Ένας πυλώνας αντιπροσωπεύει την αύξηση της κατανόησης και της λήψης αποφάσεων βάσει δεδομένων αυτών των εννοιών, ώστε να καταστεί δυνατή η καλύτερη ανάπτυξη τέτοιων μοντέλων. Για τη σύγκριση των διαφορετικών ερευνητικών δοκιμών, ένα πλαίσιο αξιολόγησης επιπτώσεων βασίζεται στην υπάρχουσα γνώση στον τομέα του UFT που αποκτήθηκε μέσω ανασκόπησης στην βιβλιογραφία, μελέτης, τεκμηρίωσης από άλλα έργα της ΕΕ και αξιοποίησης της τεχνογνωσίας των εταίρων του ULaaDS. Οι περιοχές επιπτώσεων που θα καλυφθούν από τη συλλογή δεδομένων είναι οι περιβαλλοντικές και οικονομικές, καθώς και οι χρήσεις γης, οι συνθήκες κυκλοφορίας και οι επιπτώσεις στο logistics, μεταξύ άλλων. Επιπλέον, ήπιοι παράγοντες όπως η εμπειρία χρήστη, η αποδοχή και η ευαισθητοποίηση θα ολοκληρώσουν την εικόνα.
Συγγραφείς
Από τους Philipp Müller, Daniela Kirsch και Sandra Jankowski (Fraunhofer IML) και Nacho Sarrió & Lorena Axinte (Bax & Company).
