Η αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ θα πρέπει να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμμετοχή τοπικών και περιφερειακών επιπέδων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ για μια πιο δημοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση που θα είναι πιο κοντά στους πολίτες της.
Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες ενέκριναν ψήφισμα
σχετικά με το αποτέλεσμα και τη συνέχεια της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης (COFE) στη σύνοδο της Ολομέλειάς τους. Ζητούν την ταχεία παρακολούθηση και εφαρμογή των συστάσεων που εκφράζονται στην έκθεση προκειμένου να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των πολιτών και θεωρούν ότι μια φιλόδοξη μεταρρύθμιση της λειτουργίας της ΕΕ για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων απαιτεί αναθεωρήσεις της Συνθήκης. Σε μια μελλοντική Συνέλευση τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) καθώς εκπροσωπούν τις φωνές των 1 εκατομμυρίου περιφερειακών και δημοτικών αιρετών, θα πρέπει να συμμετέχουν πλήρως, προκειμένου να ενισχυθούν οι δημοτικές και περιφερειακές διαστάσεις των πολιτικών της ΕΕ.
Μετά από ένα χρόνο συζητήσεων, η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης ολοκληρώθηκε στις 9 Μαΐου 2022 στο Στρασβούργο. Οι Πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Επιτροπής και του Συμβουλίου, έλαβαν μια τελική έκθεση από τους συμπροέδρους της Διάσκεψης που περιείχε 49 ευρείας κλίμακας, φιλόδοξες και στραμμένες προς το μέλλον προτάσεις, λεπτομερείς σε 328 μέτρα. Έκτοτε, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ εξετάζουν πώς να δώσουν συνέχεια σε αυτές τις συστάσεις. Ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι «έτοιμη να εργαστεί στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των Συνθηκών της ΕΕ και να υποστηρίξει την αλλαγή της Συνθήκης όπου χρειάζεται», το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα πρόσφατα συμπεράσματά του επαναλαμβάνει ότι «η αποτελεσματική παρακολούθηση αυτής της έκθεσης πρέπει να διασφαλιστεί από τα θεσμικά όργανα ,… σύμφωνα με τις Συνθήκες». Στην 150η σύνοδο ολομέλειάς της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ), όπως και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο νωρίτερα αυτόν τον μήνα, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα στη συνέχεια και ενέκρινε ψήφισμα που υποστηρίζει την έκκληση για τη θέσπιση της Συνέλευσης για την αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ προκειμένου να εφαρμοστούν οι συστάσεις του COFE, ιδίως εκείνων που αφορούν τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών.
Ο νέος Πρόεδρος της ΕτΠ Vasco Alves Cordeiro (PT/PES) που ήταν μέλος της ομάδας εργασίας για την ευρωπαϊκή δημοκρατία στην ολομέλεια του COFE, δήλωσε: “Υπάρχουν τρία διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Η ανάγκη να παρακινηθούν οι πολίτες να συμμετάσχουν, να ενδυναμώσουν τον ενεργό τους ρόλο και να διασφαλίσουν ότι υπάρχει υπευθυνότητα με μια πραγματική συνέχεια που θα δείξουν οι πολίτες τις συγκεκριμένες αλλαγές και να μην μένουν αναπάντητες οι παρατηρήσεις των περιφερειακών και δημοτικών αρχών που ήταν πάντα πρωτοπόρες σε αυτό το μέτωπο και παραμένουν δεσμευμένες να συμμετάσχουν στη συζήτηση για το Μέλλον της Ευρώπης. Δεν φοβόμαστε να πιέσουμε για μια φιλόδοξη ατζέντα για Αλλαγή της Συνθήκης και είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε πλήρως στη διαδικασία. Ταυτόχρονα, δεν θα περιμένουμε για να ξεκινήσουμε τις εργασίες για την πραγματοποίηση των συγκεκριμένων αλλαγών που ζητήθηκαν από τους πολίτες κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης».
Άλλα βασικά στοιχεία του ψηφίσματος της ΕτΠ είναι:
- Η υποστήριξη των προτάσεων του COFE που στοχεύουν στη συμπλήρωση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών στην ευρωπαϊκή δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα: ένας μόνιμος και τοπικός μηχανισμός διαλόγου με τους πολίτες, με την υποστήριξη των τοπικών και περιφερειακών αρχών θα εξασφάλιζε αμφίδρομη επικοινωνία και μια ουσιαστική αλληλεπίδραση μεταξύ των πολιτών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και θα οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση του τοπικού και περιφερειακού αντίκτυπου των πολιτικών της ΕΕ σε ολόκληρη την ΕΕ. Η ΕΤΠ έχει οργανώσει δομημένους διαλόγους πολιτών με το Ίδρυμα Bertelsmann τα τελευταία 2 χρόνια και έχει δημιουργήσει μια καλή πρακτική βάσει της οποίας θα μπορούσε να εφαρμοστεί η επόμενη γενιά διαλόγων πολιτών.
- Η έκκληση για ενισχυμένες διοργανικές συνέργειες με τη συμμετοχή της ΕτΠ στις εργασίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω της ικανότητάς της να παρέχει καλή γνώση και καλύτερη κατανόηση του τρόπου λειτουργίας της ΕΕ επιτόπου ;
- Η υποστήριξη της πρότασης COFE ότι «η ενεργός επικουρικότητα και η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση είναι βασικές αρχές και θεμελιώδη χαρακτηριστικά για τη λειτουργία της ΕΕ και τη δημοκρατική λογοδοσία» και την έκκληση για «συστηματική χρήση ορισμού της επικουρικότητας που συμφωνείται από κοινού από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ» για να ξεκαθαρίσουν τα επίπεδα – ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο στα οποία πρέπει να ληφθούν αποφάσεις. Αυτές οι προτάσεις θα συμβάλουν στο να διευκρινιστεί ότι η επικουρικότητα δεν αφορά την αποτροπή της ανάληψης δράσης από το ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά τον προσδιορισμό του επιπέδου διακυβέρνησης που θα πρέπει να έχει τον ηγετικό ρόλο για μια αποτελεσματική νομοθεσία.
- Η υποστήριξη της πρότασης COFE για «δημιουργία ενός συστήματος τοπικών Συμβούλων της ΕΕ» ως τρόπο μείωσης της απόστασης μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των πολιτών. Πράγματι, η ΕτΠ είχε ήδη ξεκινήσει ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο Περιφερειακών και Τοπικών Συμβούλων τον Μάιο του 2021 και θα αναπτύξει συνέργειες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα το έργο «Οικοδόμηση της Ευρώπης με Τοπικούς Συμβούλους».
- Η υποστήριξη της πρότασης COFE που προτείνει αλλαγή των ονομάτων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, προκειμένου να διευκρινιστούν οι λειτουργίες και ο αντίστοιχος ρόλος τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ για τους πολίτες· Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή προτείνει να αλλάξει το όνομά της, ώστε να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις πολιτικές και νομικές ευθύνες των μελών της, καθώς και τον ρόλο της ως ευρωπαϊκής συνέλευσης περιφερειών και δήμων·
