Ξεκινάει σήμερα στην Βουλή η επεξεργασία και εξέταση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής – Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των οδηγιών ΕΕ 2018/2001 και 2019/944 – Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος»με εισηγητές τον Διονύσιο Σταμενίτη και Σωκράτης Φάμελλο.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει δεκάδες άρθρα που αφορούν την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Με του σχεδίου νόμου αποσκοπείται η κάλυψη ενός ουσιώδους κενού στην υφιστάμενη νομοθεσία, καθώς για πρώτη φορά ρυθμίζονται κατά τρόπο συνεκτικό το πεδίο και ο φορέας της ρυθμιστικής και ελεγκτικής εποπτείας των φορέων που διαθέτουν το αποκλειστικό δικαίωμα παροχής υπηρεσιών ύδατος, στην γεωγραφική περιοχή τοπικής τους αρμοδιότητας (Δήμοι Ν.Π.Δ.Δ. – Ο.Τ.Α., Δ.Ε.Υ.Α., Σύνδεσμοι Ύδατος Ο.Τ.Α., ΕΥΔΑΠ, ΕΥΔΑΠ Παγίων, ΕΥΑΘ, ΕΥΑΘ Παγίων, ΟΕΒ), καθώς και της επεξεργασίας αστικών αποβλήτων. Έτσι, ανατίθενται στη σημερινή Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) οι αρμοδιότητες εποπτείας και ελέγχου, τόσο των παρόχων υπηρεσιών ύδατος (ύδρευσης και αποχέτευσης), όσο και των φορέων διαχείρισης αστικών αποβλήτων. Η Ρ.Α.Ε. μετονομάζεται πλέον σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων – Ρ.Α.Α.Ε.Υ.. Δεδομένης της ανάθεσης αυτών των αρμοδιοτήτων σε ανεξάρτητη αρχή, είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός του συνολικού πλαισίου διακυβέρνησης των ζητημάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση των υδάτων και των αστικών αποβλήτων, προκειμένου να ανταποκρίνεται στην ανωτέρω νέα προσέγγιση.
Με το άρθρο 4 διευρύνονται ο σκοπός και το πεδίο εφαρμογής του ν. 4001/2011, ώστε να συμπεριλάβει στις αρμοδιότητες της μεταρρυθμιζόμενης και μετονομαζόμενης ΡΑΕ, την εποπτεία των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος και τη διαχείριση στερεών αποβλήτων.
Με το άρθρο 5 προστίθενται στόχοι στην άσκηση αρμοδιοτήτων του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της Αρχής, ώστε να συμπεριληφθούν η εποπτεία και ο έλεγχος (οικονομικός και φυσικό αντικείμενο) των παρόχων υπηρεσιών ύδατος και των φορέων διαχείρισης αστικών αποβλήτων, με έμφαση τον έλεγχο της κοστολόγησης – τιμολόγησης των υπηρεσιών, σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της οικονομίας, της αποτελεσματικότητας, της υψηλής στάθμης παροχής υπηρεσιών, καθώς και της προστασίας του καταναλωτή.
Με το άρθρο 11 καθιερώνεται η αρμοδιότητα της Αρχής προς εποπτεία και έλεγχο (οικονομικό και φυσικό αντικείμενο) της δραστηριότητας των παρόχων υπηρεσιών ύδατος και των φορέων διαχείρισης αστικών αποβλήτων. Ακολούθως, η Αρχή υποβάλλει ετήσια αναφορά στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στο πλαίσιο της εποπτείας και παρακολούθησης της Αρχής, προτείνει στη Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων και εποπτεύει την εφαρμογή της θεσπιζόμενης, εν τέλει από το Κράτος, μεθόδου τιμολόγησης – κοστολόγησης των σχετικών υπηρεσιών, εγκρίνει τα σχετικά τιμολόγια και ελέγχει γενικότερα τους σχετικούς παρόχους και τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.).
Με το άρθρο 12 προστίθεται η δυνατότητα της Αρχής να προτείνει στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και στον Υπουργό Εσωτερικών, έως το τέλος του 2024, σχέδιο συγχώνευσης παρόχων υπηρεσιών ύδατος, για τη βελτιστοποίηση της βιωσιμότητάς τους και την ενίσχυση της διαχειριστικής τους ικανότητας. Επιπλέον, τίθεται εξουσιοδοτική διάταξη για τη δυνατότητα έκδοσης απόφασης από την Αρχή αναφορικά με τα κριτήρια αξιολόγησης της διαχειριστικής ικανότητας των παρόχων υπηρεσιών ύδατος και τη συναφή πιστοποίηση της επάρκειάς τους.
Με το άρθρο 18 η Αρχή δύναται να επιβάλλει πρόστιμα στους παραβάτες φορείς που διαθέτουν το αποκλειστικό δικαίωμα παροχής υπηρεσιών ύδατος στην γεωγραφική περιοχή αρμοδιότητάς τους (Δήμοι Ν.Π.Δ.Δ. – Ο.Τ.Α., Δ.Ε.Υ.Α., Σύνδεσμοι Ύδατος Ο.Τ.Α., ΕΥΔΑΠ, ΕΥΔΑΠ Παγίων, ΕΥΑΘ, ΕΥΑΘ Παγίων, ΟΕΒ), καθώς και στους ΦΟ.Δ.Σ.Α., για τυχόν πλημμέλειές τους, εξαιρουμένων των Δήμων, ως Ν.Π.Δ.Δ. – Ο.Τ.Α. Α ́ βαθμού, που τυγχάνει να διαθέτουν, ομοίως, το αποκλειστικό δικαίωμα παροχής αναλόγων υπηρεσιών ύδατος στην περιοχή εδαφικής τους αρμοδιότητας, όπου εισηγείται την επιβολή των κυρώσεων από τον οικείον ασκούντα την διοικητική τους εποπτεία Επόπτη Ο.Τ.Α., διασφαλίζοντας έτσι την εφαρμογή τού σχετικού νομοθετικού πλαισίου.
Με το άρθρο 29 καθίσταται πιο λειτουργικός ο τρόπος καθορισμού των ορίων των λεκανών απορροής ποταμών από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ενώ παράλληλα ορίζεται ότι, αν αυτό δεν καταστεί δυνατόν εντός συγκεκριμένης προθεσμίας, η σχετική αρμοδιότητα μετακυλίεται στον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων.
Με το άρθρο 46 προστίθεται άρθρο 6Β στον ν. 3468/2006, προκειμένου να προσδιοριστεί η νομική μορφή των Κοινοτήτων Ανανεώσιμης Ενέργειας και οι σχετικές διατάξεις που ισχύουν για αυτές περί Αστικών Συνεταιρισμών.
Με το άρθρο 62 από 1η Απριλίου 2023 παύει να ισχύει το άρθρο 7 του ν. 4513/2018 ώστε να μην μπορούν να συστήνονται νέες Ενεργειακές Κοινότητες του ν. 4513/2018.
Προσδιορίζεται όλο το πλαίσιο εφαρμογής για τους Αυτοκαταναλωτές, τα προγράμματα στήριξης και ενίσχυσης των Αυτοκαταναλωτών και κάθε μέτρο που λαμβάνεται υπόψη για την προώθησης της Αυτοκατανάλωσης.
Με το άρθρο 65 αναδιαμορφώνεται το άρθρο 14Β του ν. 3468/2006 για την εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ και Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού – Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (Σ.Η.Θ.Υ.Α.) από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α ́ και β ́ βαθμού για κάλυψη ενεργειακών αναγκών με εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού συμψηφισμού σύμφωνα και με τα άρθρα 2 και 14 του 3468/2006.
Με το άρθρο 79 τροποποιείται το άρθρο 32Ζ του ν. 3468/2006, προκειμένου να εναρμονισθεί με το άρθρο 29 της Οδηγίας 2018/2001, σχετικά με τα κριτήρια αειφορίας και μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για τα βιοκαύσιμα, τα βιορευστά και τα καύσιμα βιομάζας.
Με το άρθρο 87 προστίθεται άρθρο 47 Α στον ν. 4001/2011, προκειμένου να προσδιοριστεί η νομική μορφή των Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών και οι σχετικές διατάξεις που ισχύουν για αυτές περί Αστικών Συνεταιρισμών.
Με το Μέρος Β ́ προτείνονται διατάξεις που προωθούν την άμεση υλοποίηση σταθμών ΑΠΕ, επιλύοντας προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές κατά την αδειοδοτική διαδικασία και θέτοντας τις βάσεις και το πλαίσιο για την περαιτέρω επιτάχυνση σταθμών ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και Σταθμών Αποθήκευσης. Επιπλέον με συγκεκριμένες διατάξεις ενισχύεται η οικονομική βιωσιμότητα και αποδοτικότητα έργων ΑΠΕ όπου h αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, των πρώτων υλών και του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν έθετε τις επενδύσεις εν αμφιβόλω. Επιπρόσθετα διορθώνονται, αποσαφηνίζονται και διευκρινίζονται θέματα για την καλύτερη δυνατή εφαρμογή τους από την Διοίκηση. Γενικότερα οι προτεινόμενες διατάξεις προσπαθούν να ακολουθήσουν τις ευρωπαϊκές επιταγές για προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας προς τελικό όφελος των καταναλωτών.
Με το άρθρο 120 προβλέπονται διαδικασίες χορήγησης «άδειας δόμησης» από τις Υπηρεσίες του ΥΠΕΝ για τους υπόγειους ΥΗΣ καθώς οι τοπικές πολεοδομίες αδυνατούσαν να εφαρμόσουν το υφιστάμενο πλαίσιο λόγω της πολυπλοκότητας των κατασκευών. Με την τροποποίηση συμπεριλαμβάνονται στη ρύθμιση και οι μεγάλοι ΥΗΣ, δηλ. σταθμοί ισχύος μεγαλύτερης των 15MW καθώς υφίστανται και για αυτούς αντίστοιχα προβλήματα (τμήματα αυτών είναι συνήθως υπόγεια).
Με το άρθρο 120 τροποποιείται ο ορισμός της αδειοδοτούσας αρχής για τους σταθμούς ΑΠΕ, ώστε η αδειοδοτούσα αρχή να προκύπτει βάσει του Οργανισμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Με το άρθρο 124 διευκρινίζεται η απόσταση που απαιτείται μεταξύ των σταθμών για τους οποίους μπορεί να υποβληθεί κοινό αίτημα χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης ώστε να είναι σε θέση να τα αξιολογήσει ο αρμόδιος Διαχειριστής.
Με το άρθρο 128 δίνεται η δυνατότητα μεταφοράς της θέσης εγκατάστασης στους σταθμούς αποθήκευσης, καθώς επίσης και στους εξαιρούμενους σταθμούς που περιλαμβάνονται σε κοινό αίτημα η δυνατότητα να μεταφέρουν τη θέση εγκατάστασης όχι μόνο στην ίδια Περιφερειακή Ενότητα, αλλά και σε όμορη αυτής. Επιπλέον για τους εν λόγω εξαιρούμενους σταθμούς του κοινού αιτήματος διορθώνεται η εκ παραδρομής λάθος αναφορά σε κριτήριο που δεν απαιτείται να ελεγχθεί. Τέλος, προστίθεται μία ακόμη περίπτωση μεταφοράς της θέσης εγκατάστασης προς διευκόλυνση σταθμών ΑΠΕ πλην φωτοβολταικών εντός των ζωνών απολιγνιτοποίησης στη Δυτική Μακεδονία.
Με το άρθρο 131 δίνεται η δυνατότητα σε σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ άνω των 200MW να εκδοθεί Τμηματική Άδεια Λειτουργίας για το 25% της συνολικής ισχύος της Άδειας Εγκατάστασης ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν τα μεγάλα έργα που εκ των πραγμάτων ολοκληρώνονται σταδιακά.
Με το άρθρο 141 επιλύεται το πρόβλημα που δημιουργείται στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών που έχουν χρησιμοποιηθεί σε άλλες θέσεις εγκατάστασης και για τις οποίες ο κατασκευαστής δεν εκδίδει πλέον πιστοποιητικά τύπου καθώς έχει σταματήσει η παραγωγή τους. Με τη διάταξη δίνεται η δυνατότητα να εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες μικρής σχετικά ισχύος σε θέσεις στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά για τις οποίες δεν υπάρχει δυνατότητα (κυρίως λόγω περιορισμού ισχύος) να εγκατασταθούν οι ανεμογεννήτριες σημαντικά μεγαλύτερης ονομαστικής ισχύος που κατασκευάζονται σήμερα. Μειώνεται με αυτόν τον τρόπο το κόστος ενέργειας και χρήσης συμβατικού καυσίμου στα ΜΔΝ.
Με το άρθρο 148 τίθεται χρονοδιάγραμμα εκκίνησης των διαγωνισμών από τους Δήμους για την εγκατάσταση σημείων φόρτισης η/ο έως την 31.12.2023. Σε περίπτωση διενέργειας διαγωνισμών παραχώρησης σημείων επαναφόρτισης η/ο τίθεται υποχρεωτική η χρησιμοποίηση των τευχών που θα εκπονηθούν από το Αυτοτελές Τμήμα Ηλεκτροκίνησης και θα εγκριθούν με κοινή υπουργική απόφαση.
Ακόμα, τίθεται διόρθωση ώστε το Εθνικό Σχέδιο Ηλεκτροκίνησης να εκπονείται από το Αυτοτελές Τμήμα Ηλεκτροκίνησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, λόγω εξειδικευμένης τεχνογνωσίας και καθ’ ύλην αρμοδιότητας.
Με το άρθρο 151 τροποποιείται το άρθρο 43 του ν. 4710/2020 με σκοπό την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Ηλεκτροκίνησης από το καθ’ ύλην αρμόδιο Αυτοτελές Τμήμα Ηλεκτροκίνησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Με το άρθρο 163 δίνεται η δυνατότητα κήρυξης απαλλοτρίωσης και για τμήματα του γηπέδου ασφαλείας αιολικών σταθμών, προκειμένου να διασφαλιστεί η υλοποίηση των έργων και η έκδοση της απαιτούμενης Άδειας Εγκατάστασης.
Με το άρθρο 164 προωθείται και επιταχύνεται η εγκατάσταση πιλοτικών έργων ΥΑΠ στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Ο χωροταξικός σχεδιασμός καταβιβάζεται, ειδικώς για περιπτώσεις εξαιρετικής προχωροθετήσεως εκ του νόμου για λόγους υπερτέρου δημοσίου συμφέροντος, σε περιφερειακό επίπεδο, χωρίς ταυτοχρόνως να παρορώνται οι ήδη συνεκτιμηθείσες κοινωνικοοικονομικές περιβαλλοντικές και εθνικές περιστάσεις για την κατ’ αρχήν χωροθέτηση, ενώ δεν δίδεται εξουσιοδότηση σε όργανο κάτω του Προέδρου της Δημοκρατίας, ούτε παραλείπεται η διενέργεια ΣΜΠΕ στο πλαίσιο αυτό για την ακριβή τελική χωροθέτηση τού έργου.
Με το άρθρο 167 περιγράφεται με σαφήνεια η διαδικασία έκδοσης της απόφασης κήρυξης ερευνητέων από το Δημόσιο περιοχών. Η διαδικασία εκκινεί με το σχετικό αίτημα του ερευνητικού φορέα.
