Σε τελικό στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για τη συμπερίληψη εγκλημάτων σε επίπεδο οικοκτονίας στην αναθεωρημένη Οδηγία για την εγκληματικότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μετά από μια ιστορική ομόφωνη απόφαση της Επιτροπής Νομικών Υποθέσεων τον Μάρτιο του 2023 , το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε επίσημα ότι υποστηρίζει την ένταξη των εγκλημάτων σε επίπεδο οικοκτονίας στην αναθεωρημένη Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου. Το κείμενο που εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο αναφέρει ότι “τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι κάθε πράξη που προκαλεί σοβαρή και είτε εκτεταμένη είτε μακροχρόνια ή μη αναστρέψιμη καταστροφή αντιμετωπίζεται ως αδίκημα ιδιαίτερης σοβαρότητας και τιμωρείται ως τέτοιο σύμφωνα με τα νομικά συστήματα των κρατών μελών” . Η αναφορά αυτή ακολουθεί πιστά τον διεθνή ορισμό που συνέταξε μια ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων το 2021 .
Είναι η πρώτη φορά που ένας τέτοιος ορισμός περιλαμβάνεται σε νομοθετικό κείμενο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέσα στους επόμενους μήνες, εκπρόσωποι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής συμμετέχουν σε μια διαδικασία διαβουλεύσεων γνωστές ως “τριμερείς ” διαπραγματεύσεις, ενώ η τελική ψηφοφορία αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις αρχές Οκτωβρίου.
Σε ανοιχτή επιστολή, η Stop Ecocide International, το We Move Europe και το Avaaz προτρέπουν τους Ευρωπαίους Υπουργούς Δικαιοσύνης να λάβουν υπόψη τις 600.000 υπογραφές που συγκεντρώθηκαν για το θέμα και να υποστηρίξουν τη θεσμοθέτηση ενός εγκλήματος που θα τιμωρεί τις σοβαρότερες βλάβες στο περιβάλλον, όπως αυτές ορίζονται στο προτεινόμενο κείμενο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Εάν η πρόταση εγκριθεί, η ΕΕ θα αναλάβει ηγετικό ρόλο στην αναγνώριση των σοβαρότερων περιβαλλοντικών εγκλημάτων σε διεθνές επίπεδο. Εκτός ΕΕ, τόσο η Ουκρανία όσο και η Ρωσία συγκαταλέγονται στον ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό χωρών που αναγνωρίζουν επίσημα το έγκλημα της Οικοκτονίας στην εσωτερική τους νομοθεσία.
Η διάρρηξη του φράγματος Καχόβκα στη νότια Ουκρανία είχε ήδη σοβαρές οικολογικές συνέπειες και έχει επανειλημμένα αναφερθεί ως οικοκτονία.Τα λύματα διέρρευσαν στους δρόμους που βρέχονται από τον ποταμό Ντνίπρο, παρασύροντας το πλούσιο επιφανειακό έδαφος από τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις της περιοχής. Στα ανάντη, η ξαφνική αποστράγγιση του ταμιευτήρα ενδέχεται να αλλάξει γρήγορα το οικοσύστημα σε μια διαδικασία ερημοποίησης. Υπάρχει επίσης ο μακροπρόθεσμος κίνδυνος για το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο της Ευρώπης, το Ζαπορίζια, το οποίο θα μπορούσε να υποστεί κρίσιμες ζημιές στα συστήματα ψύξης του εάν το φράγμα εξαντληθεί σε σημαντικό βαθμό.
Από τις ζημιές που έχουν εκτιμηθεί μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι η καταστροφή του φράγματος Καχόβκα θα μπορούσε να ανταποκριθεί στον ορισμό της οικοκτονίας που περιγράφεται στον εθνικό ποινικό κώδικα της Ουκρανίας και θα μπορούσε επίσης να αντιμετωπιστεί ενδεχομένως με τη χρήση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου στα ουκρανικά δικαστήρια ή μέσω της ρήτρας του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου σχετικά με την περιβαλλοντική καταστροφή σε καιρό πολέμου.
Συνεπώς, η ενσωμάτωση της νομοθεσίας για την οικοκτονία στην Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Εγκλήματα θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα προς την παγκόσμια αναγνώριση της οικοκτονίας ως αυτόνομου εγκλήματος, το οποίο θα μπορούσε να εφαρμοστεί τόσο σε καιρό ειρήνης όσο και σε περίοδο συγκρούσεων. Οι υπέρμαχοι υποστηρίζουν ότι η κίνηση αυτή θα λειτουργήσει ως πιο ισχυρό αποτρεπτικό μέσο κατά της σοβαρής περιβαλλοντικής ζημίας.
Η Jojo Mehta, συνιδρύτρια και εκτελεστική διευθύντρια της Stop Ecocide International, δήλωσε:
“Είναι επίκαιρο και απολύτως αναγκαίο για την ΕΕ να υποστηρίξει τη συμπερίληψη των εγκλημάτων σε επίπεδο οικοκτονίας στην αναθεωρημένη οδηγία της για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω του ποινικού δικαίου. Το Κοινοβούλιο της ΕΕ επέδειξε ηγεσία, διορατικότητα και αληθινή αλληλεγγύη με τα πολλά ευάλωτα έθνη και κοινότητες που υφίστανται τις συνέπειες της οικοκτονίας. Πιστεύουμε ότι όλες οι υπηρεσίες της ΕΕ θα αναγνωρίσουν το κείμενο αυτό ως απαραίτητη εγγύηση και θα επεξεργαστούν τον τρόπο με τον οποίο θα το εντάξουν στο δίκαιο της ΕΕ”.
“Η Ουκρανία έχει υποστηρίξει σθεναρά αυτή την κατεύθυνση, πιέζοντας στο Συμβούλιο της Ευρώπης για σύσταση και στα 46 κράτη μέλη να νομοθετήσουν για την οικοκτονία και να υποστηρίξουν τη θέσπιση ενός αυτόνομου διεθνούς εγκλήματος. Η καταστροφή του φράγματος Καχόβκα στην Ουκρανία είναι ολέθρια. Η Ουκρανία θα θελήσει σίγουρα να ασκήσει διώξεις βάσει των υφιστάμενων (αν και περιορισμένων) διατάξεων, που βρίσκονται τόσο στους δικούς της εσωτερικούς νόμους όσο και σε διάφορα σημεία του Καταστατικού της Ρώμης, συμπεριλαμβανομένης της ειδικής ρήτρας για τα εγκλήματα πολέμου σχετικά με τις περιβαλλοντικές καταστροφές.
“Είναι αξιοσημείωτο, ωστόσο, ότι η περιβαλλοντική ζημιά σε καιρό πολέμου θεωρείται από τους επιτιθέμενους ως “τυχαία”, ιστορικά και ακόμη και σήμερα. Επομένως, είναι απαραίτητο να αναγνωριστεί η οικοκτονία ως αυτοτελές έγκλημα”.
Ο Καθηγητής Philippe Sands KC, διεθνής δικηγόρος και συγγραφέας, συμπρόεδρος της Ανεξάρτητης Ομάδας Εμπειρογνωμόνων² για τον νομικό ορισμό της οικοκτονίας, δήλωσε
“Είναι πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνει σοβαρά υπόψη της την έννοια της οικοκτονίας. Όπως και με τη γενοκτονία και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας το 1945, η παγκόσμια κοινότητα βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με ένα νέο είδος απειλής: σοβαρή και εκτεταμένη ή μακροχρόνια βλάβη στο περιβάλλον, ενός είδους που παραβιάζει τις υφιστάμενες νομικές υποχρεώσεις και αντιστοιχεί στην αναδυόμενη έννοια της οικοκτονίας”.
Επικοινωνία:
Becca Hesketh
Higginson Strategy
[email protected]
07927 616779
Σχετικά με τη Stop-Ecocide International
Η SEI είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από το αυξανόμενο παγκόσμιο κίνημα για να καταστεί η οικοκτονία διεθνές έγκλημα. Βασικό έργο του είναι η ενεργοποίηση και η ανάπτυξη παγκόσμιας διατομεακής υποστήριξης για το σκοπό αυτό. Προς τούτο, συνεργάζεται με διπλωμάτες, πολιτικούς, δικηγόρους, επιχειρηματικούς παράγοντες, ΜΚΟ, αυτόχθονες και θρησκευτικές ομάδες, πρόσωπα επιρροής, ακαδημαϊκούς εμπειρογνώμονες, οργανώσεις βάσης και μεμονωμένα άτομα.
Σχετικά με την Jojo Mehta
Η Jojo Mehta είναι συνιδρύτρια της Stop Ecocide International από το 2017, μαζί με τη δικηγόρο και πρωτοπόρο της νομικής επιστήμης, την αείμνηστη Polly Higgins, με στόχο την καθιέρωση της οικοκτονίας ως εγκλήματος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Είναι πρόεδρος του κοινωφελούς Ιδρύματος Stop Ecocide Foundation και διετέλεσε επικεφαλής της Ανεξάρτητης Ομάδας Εμπειρογνωμόνων για τον νομικό ορισμό της οικοκτονίας υπό την προεδρία του Philippe Sands QC και του Dior Fall Sow.
