Κάθε χρόνο στις 22 Σεπτεμβρίου, πόλεις σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο, ενθαρρύνοντας τους αυτοκινητιστές να εγκαταλείψουν τα αυτοκίνητά τους για μια μέρα. Η εκδήλωση υπογραμμίζει τα πολυάριθμα οφέλη για τους πολίτες από την ελεύθερη κυκλοφορία αυτοκινήτων—συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της προώθησης του περπατήματος και της ποδηλασίας σε ένα ασφαλέστερο περιβάλλον.
Το World Carfree Network τονίζει ότι η Παγκόσμια Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο μπορεί να είναι μια εικόνα για το πώς μπορεί να μοιάζουν οι πόλεις μας, και να ακούγονται χωρίς αυτοκίνητο… 365 ημέρες το χρόνο.
Εν τω μεταξύ, κάθε χρόνο από τις 16 έως τις 22 Σεπτεμβρίου, οι ευρωπαϊκές πόλεις επιδεικνύουν τη δέσμευσή τους για καθαρές και βιώσιμες αστικές μεταφορές κατά τη διάρκεια της #MobilityWeek.
Οι μέρες χωρίς αυτοκίνητα είναι μια ευκαιρία για τις πόλεις να τονίσουν πώς οι δρόμοι με κυκλοφοριακή συμφόρηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν με διαφορετικούς τρόπους. Από αγώνες για οχήματα εναλλακτικής ενέργειας στη Βουδαπέστη, ιππασία στο Σάο Πάολο, πικνίκ δρόμου στη Βιέννη, τρέξιμο στην Τζακάρτα, οι πόλεις και οι άνθρωποι που ζουν σε αυτές τονίζουν τις εναλλακτικές λύσεις έναντι των ρυπογόνων οχημάτων σε αυτή τη σημαντική ημέρα.
Ο τομέας Περιβάλλοντος του ΟΗΕ προβάλει όσους πρωτοστατούν στην προώθηση βιώσιμων τρόπων ζωής όλο το χρόνο. Για παράδειγμα, υπάρχει η ιστορία του Diego Osorio, ιδρυτή του “Mejor en bici” (Καλύτερα με το ποδήλατο) στη Μπογκοτά της Κολομβίας, στόχος του οποίου είναι να πείσει τους κατοίκους της πόλης για τα οφέλη της ποδηλασίας στην υγεία, τα επίπεδα άσκησης και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
“Οι πόλεις της Λατινικής Αμερικής έχουν ρίξει όλες τους τις δυνάμεις στα αυτοκίνητα και καταλήξαμε να καταστρέφουμε τους εαυτούς μας. Δεν έχουμε χώρο για πάρκα ή για πεζούς. Ξεχάσαμε τους ανθρώπους – είναι καιρός να ανακτήσουμε τον χαμένο χώρο”, λέει ο Osorio.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλείται από τις μεταφορές
Οι μέρες χωρίς αυτοκίνητο είναι μια τεράστια ευκαιρία για τις πόλεις να συνειδητοποιήσουν πόσο η ρύπανση επηρεάζει τη ζωή μας. Οι εκπομπές των οχημάτων είναι μία από τις κύριες πηγές ρύπανσης του αέρα, ιδιαίτερα στις πόλεις. Μόνο η ατμοσφαιρική ρύπανση προκάλεσε περίπου 4,2 εκατομμύρια θανάτους το 2016, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι μεταφορές είναι επίσης η ταχύτερα αναπτυσσόμενη πηγή εκπομπών CO2 από ορυκτά καύσιμα, με την μεγαλύτερη συμβολή στην κλιματική αλλαγή.
Οι εκπομπές ρύπων των οχημάτων είναι αποτέλεσμα της κακής ποιότητας καυσίμου και της αδύναμης ρύθμισης των οχημάτων σε όλο τον κόσμο. Η Σύμπραξη για Καθαρά Καύσιμα και Οχήματα ξεκίνησε από τον Τομέα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ για να υποστηρίξει τις χώρες να αντιμετωπίσουν την αστική ατμοσφαιρική ρύπανση μέσω της υιοθέτησης καθαρότερων καυσίμων και πιο αποτελεσματικών τεχνολογιών και προτύπων οχημάτων. Αναγνωρίζεται για την επιτυχή υποστήριξη των χωρών στη σταδιακή κατάργηση της βενζίνης με μόλυβδο.
Τα αποτελέσματα της απελευθέρωσης αυτοκινήτου είναι ξεκάθαρα. Για παράδειγμα, η πρώτη «journée sans voiture» (ημέρα χωρίς αυτοκίνητο) στο Παρίσι της Γαλλίας πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2015 και διαπιστώθηκε ότι μείωσε τις εκπομπές καυσαερίων κατά 40%.
«Οι περισσότερες πόλεις έχουν σχεδιαστεί γύρω από την μετακίνηση με αυτοκινητα και είναι καιρός να το αλλάξουμε αυτό και να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε πόλεις γύρω από την ανθρωποκεντρική μετακίνηση», λέει ο Rob de Jong, Επικεφαλής της Μονάδας Ποιότητας Αέρα και Κινητικότητας του Τομέα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ.
Οι οδηγοί πρέπει να μάθουν να μοιράζονται το δρόμο
Το πρόγραμμα του ΟΗΕ για το Περιβάλλον Share the Road υποστηρίζει τις κυβερνήσεις και άλλους ενδιαφερόμενους στις αναπτυσσόμενες χώρες να επενδύσουν σε υποδομές για πεζούς και ποδήλατα. Το Πρόγραμμα επικεντρώνεται στην ιδέα ότι όλοι ξεκινούν και τελειώνουν τις μετακινήσεις τους ως πεζοί, και στις πόλεις, μερικοί άνθρωποι μετακινούνται σχεδόν αποκλειστικά με το περπάτημα ή το ποδήλατο. Ωστόσο, οι επενδυτές και οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να δίνουν προτεραιότητα στον χώρο του δρόμου για αυτοκίνητα.
Breathe Life – μια παγκόσμια εκστρατεία για καθαρό αέρα
Πολλές από τις πόλεις που διοργανώνουν ημέρες χωρίς αυτοκίνητο συμμετέχουν επίσης στην εκστρατεία #BreatheLife.
Η εκστρατεία Breathe Life διευθύνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τον Τομέα Περιβάλλοντος του ΟΗΕ και τον Συνασπισμό Climate & Clean Air. Υποστηρίζει πρωτοβουλίες για καθαρότερο αέρα, προωθεί τη χρήση καθαρής ενέργειας και βοηθά τους Δήμους, τις Περιφέρειες και τις χώρες να αναπτύξουν πολιτικές και προγράμματα για τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Η καμπάνια αυτή τη στιγμή προσεγγίζει πάνω από 80 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο.
Όπως και η Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο, η καμπάνια Breathe Life τονίζει τα μέτρα που μπορούν να λάβουν οι άνθρωποι ως κοινότητες ή άτομα (για παράδειγμα, για να σταματήσουν την καύση απορριμμάτων, να προωθήσουν τους χώρους πρασίνου και το περπάτημα ή το ποδήλατο) για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα.
Διαβάστε εδώ σχετικό άρθρο για το πως μπορούν οι Δήμοι να οργανώσουν την Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο.
