Με την βόμβα της καθαριότητας ξεκινάει η νέα θητεία των δημοτικών αρχών καθώς η ανακύκλωση όπως φαίνεται καταρρέει και δημιουργεί μια τεράστια οικονομική επιβάρυνση και κατά συνέπεια και μια υποβάθμιση των μηχανισμών αποκομιδής.
Ενας μέσος δήμος έχει απώλεια ήδη της τάξεως του 20% των τελών καθαριότητας από την κρατική επιδότηση των ΚΑΠ, έχει υποστεί ήδη απώλεια των τελών καθαριότητας 15% από την αύξηση του λειτουργικού κόστους των ΦΟΔΣΑ και από φέτος θα αρχίσει να βλέπει και την απώλεια της των μπλε κάδων της ανακύκλωσης που συλλέγουν ως και το 40% των απορριμμάτων ανεξάρτητα αν το 50% αυτών γυρίζουν στους ΧΥΤΑ (αδειάζουν όμως τις γειτονιές).
Η ΕΕΑΑ των μπλε κάδων δεν ανανεώνει πλέον τα παλιά συμβόλαια και τους κάδους που χαλάνε, (όλες οι γειτονιές έχουν γεμίσει σπασμένους μπλε κάδους) ενώ ετοιμάζεται να απαλλαγεί από την οικονομική επιβάρυνση των ΚΔΑΥ που θα αναλάβουν να πληρώνουν οι δήμοι.
Στα βιοαπόβλητα που αποτελούν το 50% των απορριμμάτων και η προσδοκία είναι να αποτελέσουν τον βασικό άξονα εκτροπής στο 90%, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δυσοίωνα. Αγοράστηκαν και μοιράστηκαν κάδοι που παραμένουν ανενεργοί είτε στις γωνιές των δρόμων, είτε στα εργοτάξια. Μοιράστηκαν και απορριμματοφόρα χωρίς όμως να υπάρχουν οδηγοί να τα χρησιμοποιήσουν. Τα δρομολόγια αραιά και οι πολίτες εντελώς ανενημέρωτοι για το τι πρέπει να κάνουν. Το σύστημα «πληρώνω όσο πετάω» αν και νόμος του κράτους βρίσκεται εντελώς στον αέρα και δεν έχει προχωρήσει πουθενά.
Παραμονές Χριστουγέννων όπως διαπιστώνουμε κατέρρευσε και το σύστημα με τις Πράσινες Γωνιές και οι κάδοι σφραγίστηκαν. Εγινε κακή χωροθέτηση και κακή χρήση αφού οι κάδοι δεν διαθέτουν ψηφιακά ζυγολόγια σύμφωνα με τις προσδιαγραφές.
Και όλο αυτό το σύστημα δημιουργεί μια τεράστια επιβάρυνση τελικά στους δήμους που τους εξαναγκάζει σε μια υποβάθμιση των υπηρεσιών καθαριότητας και της εικόνας που αποκομίζουν οι πολίτες.
Ο βασικός στόχος των μελετητών που ήταν η μετατόπιση κεφαλαίων από την αποκομιδή των σύμμεικτών στην ανακύκλωση, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά δημιούργησε και περεταίρω επιβάρυνση παρά το γεγονός ότι οι μελετητές του Εθνικού και των Περιφερειακών σχεδιασμών τόνιζαν από την αρχή ότι αν δεν συμβεί αυτή η μετατόπιση η ανακύκλωση θα καταρρεύσει.
Εντωμεταξύ κανένας δήμος σχεδόν δεν διαθέτει μελέτη μηχανικής έργου στην διαχείριση των απορριμμάτων. Οι υπηρεσίες καθαριότητας είναι διαρθρωμένες όπως ακριβώς ξεκίνησε η μηχανική αποκομιδή το 1980. Με άλλους πληθυσμούς, άλλες πυκνότητες, άλλα επίπεδα παραγωγής απορριμμάτων κατ΄άτομο και άλλους εντελώς δείκτες.
Το σύστημα αποκομιδής απορριμμάτων των δήμων μάλλον είναι το πιο απαρχαιωμένο σύστημα που χρησιμοποιεί οργανισμό στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν χρησιμοποιεί κάδο 6.000 λίτρων πολύ απλά διότι δεν ταιριάζει στα απορριμματοφόρα.
Οι κλίμακες των δήμων είναι εντελώς λάθος.
Τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων που συντάχθηκαν υποχρεωτικά από τους δήμους δύο φορές, έγιναν όπως φάνηκε copy paste και επιφανειακά, αγνοώντας τοπικές ιδιαιτερότητες και σαφώς χωρίς να δίνουν απτές και πραγματικές λύσεις και βέβαια έμειναν στα χαρτιά.
Σχεδόν όλες οι δημοτικές αρχές αντιμετώπισαν την υπόθεση ως μια γραφειοκρατική υποχρεώση.
Αποτέλεσμα αυτών είναι η γενική διαπίστωση όλων των εξειδικευμένων μελετητών ότι οι δήμοι δεν διαθέτουν δεδομένα για να μπορέσουν να τα επεξεργαστούν και να δώσουν λύσεις και πολύ περισσότερο δεν μπορούν να παρακολουθήσουν ούτε τους δείκτες βιωσιμότητας που έχει αναρτήσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, ούτε τις μεθοδολογίες που υπέδειξε η Γερμανική Task Force που της ανατέθηκε η συμβουλευτική στην διαχείριση των απορριμμάτων.
Και πολύ περισσότερο οι δήμοι αδυνατούν σήμερα να αξιοποιήσουν τις σύγχρονες επιστήμες του Data Science και του Business Intelligence που όπως ισχυρίζονται οι μελετητές θα οδηγούσε σε εξοικονόμηση τουλάχιστον κατά 30% εξοικονόμησης πόρων και βελτίωση των υπηρεσιών.
Γι αυτό ακριβώς τον λόγο και η συντριπτική πλειοψηφία των δήμων παρουσίασε αδυναμία να συμμετάσχει ουσιαστικά στα δύο μεγάλα προγράμματα ψηφιακής μετάβασης εκσυγχρονισμού της καθαριότητας.
Μοναδική διέξοδος σήμερα είναι μια σοβαρή μελέτη μηχανικής έργου για την διαχείριση των απορριμμάτων και η διαλογή στην πηγή με το «πληρώνω όσο πετάω» αξιοποιώντας τις ψηφιακές τεχνολογίες για την ανάλυση δεδομένων.
