Η ενίσχυση των ψηφιακών τεχνολογιών αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για την Επιτροπή Περιφερειών της Ευρώπης στον στόχο καμία Περιφέρεια ή Δήμος να μην μείνει πίσω.
«Τα επόμενα πέντε χρόνια, η Ευρώπη πρέπει να επικεντρωθεί στη διατήρηση της ψηφιακής μας ηγετικής θέσης εκεί που την έχουμε, να φτάσουμε εκεί που υστερούμε και να προχωρήσουμε πρώτοι στις τεχνολογίες νέας γενιάς», έγραψε η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen στη Margrethe Vestager όταν την διόρισε εκτελεστικό αντιπρόεδρο το 2019 για τον τομέα πολιτικής «A Europe fit for the Digital Age».
Τα καθήκοντα της κ. Vestager περιελάμβαναν τη διασφάλιση ότι η Ευρώπη χρησιμοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία της βιομηχανίας και της καινοτομίας, δίνοντας τη δυνατότητα στις μικρές επιχειρήσεις, τους επιχειρηματίες και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν στο έπακρο την ψηφιοποίηση και την προσαρμογή στους κανόνες για τις ψηφιακές πλατφόρμες, υπηρεσιών και προϊόντων και την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής προσέγγισης για την τεχνητή νοημοσύνη.
Μακροχρόνια υποστήριξη από την πολιτική συνοχής
Η πολιτική συνοχής είχε συμβάλει στις προσπάθειες της Ευρώπης να αναπτύξει την ψηφιακή τεχνολογία για την επίτευξη των στόχων ανάπτυξης και βιωσιμότητας για πάνω από μια δεκαετία. Ένα από τα ταμεία άσκησης πολτικών, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), διέθεσε πάνω από 14 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2014-2020 σε ψηφιακές επενδύσεις, που συμπληρώθηκαν από την εθνική και την ιδιωτική χρηματοδότηση. Αυτό αποτέλεσε ένα μέρος των προσπαθειών για την επίτευξη των στόχων της πρωτοβουλίας για την ψηφιακή ενιαία αγορά, που ανακοινώθηκε το 2015.
Το επίκεντρο αυτών των επενδύσεων πολιτικής συνοχής ήταν η υποστήριξη της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων, η επέκταση της πρόσβασης σε ηλεκτρονικές υπηρεσίες από τις κυβερνήσεις και τον τομέα της υγείας, η προώθηση ψηφιακών δεξιοτήτων και η ανάπτυξη ευρυζωνικών δικτύων σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές για να διασφαλιστεί ότι όλοι έχουν πρόσβαση στην ψηφιακή τεχνολογία.
Σχεδόν το ένα τέταρτο, ή το 22 % (3,8 δισεκατομμύρια ευρώ) των ψηφιακών επενδύσεων του ΕΤΠΑ για την περίοδο 2014-2020 διατέθηκε σε έργα, σε υπηρεσίες και εφαρμογές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Η Πολωνία, η Εσθονία και η Ιταλία ήταν οι τρεις πρώτοι δικαιούχοι.
Ένα επιπλέον 14% (2,44 δισεκατομμύρια ευρώ) διατέθηκε για έργα που προωθούν την ένταξη, την προσβασιμότητα, τη μάθηση και την εκπαίδευση στην ψηφιακή σφαίρα. Η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Πολωνία και η Ρουμανία ήταν οι κορυφαίοι δικαιούχοι.
Το ίδιο τμήμα χρηματοδότησης διατέθηκε για την ανάπτυξη ευρυζωνικών συνδέσεων υψηλής ταχύτητας, με τους πέντε κορυφαίους δικαιούχους να είναι η Πολωνία, η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Ελλάδα και η Ιταλία.
Το 8%, ή 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ ήταν για υπηρεσίες ΤΠΕ και εφαρμογές για ΜΜΕ. Η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Πολωνία ήταν οι κύριοι δικαιούχοι.
Τέσσερις τομείς υποστήριξης
Η χρηματοδότηση της πολιτικής συνοχής επικεντρώθηκε σε τέσσερις τομείς: ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, βελτίωση της ευρυζωνικής συνδεσιμότητας και πρόσβασης, δημιουργία ψηφιακής κοινωνίας και οικονομίας και ανάπτυξη καινοτόμων ψηφιακών τεχνολογιών.
Η κατά προτεραιότητα ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας υποστήριξε τις ΜΜΕ να κάνουν μεγαλύτερη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και να βοηθήσουν χώρες όπως η Πολωνία να κάνουν τη μετάβαση από βιομηχανίες έντασης εργασίας όπως η εξόρυξη άνθρακα στις ψηφιακές οικονομίες. Οι πρωτοβουλίες περιελάμβαναν την ανάπτυξη κόμβων ψηφιακής καινοτομίας και ζωντανών εργαστηρίων.
Περισσότερα από 80 προγράμματα του ΕΤΠΑ σε 17 κράτη μέλη επένδυσαν στην ανάπτυξη ευρυζωνικών συνδέσεων υψηλής ταχύτητας, σύμφωνα με εθνικά ή τα περιφερειακά σχέδια. Αυτό βοήθησε να γίνουν οι επιχειρήσεις πιο παραγωγικές και οι δημόσιες υπηρεσίες πιο αποτελεσματικές και πιο εύκολη η πρόσβαση του κοινού.
Η προτεραιότητα δημιουργίας μιας ψηφιακής κοινωνίας και οικονομίας που χρηματοδοτούνται από έξυπνες πόλεις – όπου η τεχνολογία χρησιμοποιείται για την αποτελεσματική διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, υπηρεσιών και πόρων όπως η ενέργεια και οι μεταφορές.
Χρηματοδοτήθηκε επίσης η πρόσβαση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, την ηλεκτρονική υγεία, τις ψηφιακές δεξιότητες και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Περισσότερα από 130 προγράμματα του ΕΤΠΑ σε 21 κράτη μέλη επένδυσαν σε υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ηλεκτρονικής μάθησης και εκπαίδευσης και σε λύσεις ΤΠΕ για την ενεργό γήρανση. Άλλα 80 προγράμματα του ΕΤΠΑ σε 16 κράτη μέλη κατέστησαν προσβάσιμες τις πληροφορίες του δημόσιου τομέα για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
Ένα έργο, το δίκτυο Cemit, βοήθησε στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος στη Γαλικία της Ισπανίας. Μια ηλικιωμένη γυναίκα που έκανε βιντεοκλήση στο κινητό της για να μιλήσει με την εγγονή της ή τον συνταξιούχο γείτονά της που κλείνει ραντεβού στον γιατρό χρησιμοποιώντας μια εφαρμογή για κινητά, ήταν δύο παραδείγματα για το πώς το έργο βοήθησε στη σύνδεση ανθρώπων και υπηρεσιών. Ο Τζεμίτ εξασφάλισε ότι κάθε Γαλικιανός βρισκόταν σε απόσταση 30 λεπτών από μια τάξη ΤΠΕ. Πάνω από 72.775 Γαλικιανοί συμμετείχαν σε περισσότερες από 280.800 ώρες ψηφιακής εκπαίδευσης.
Οι κύριοι ωφελούμενοι ήταν ηλικιωμένοι, άτομα με ειδικές ανάγκες, άνεργοι, νέοι, γυναίκες και άτομα που διατρέχουν κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού. Η Γαλικία μείωσε τον αριθμό των ατόμων που δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το Διαδίκτυο από 50 % του πληθυσμού το 2008 σε 19 % έως το 2017. Αυτό αύξησε την απασχολησιμότητα πολλών πολιτών και ενθάρρυνε την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.
Έργα για την ανάπτυξη καινοτόμων ψηφιακών τεχνολογιών που επικεντρώνονται στο διαδίκτυο των πραγμάτων, την τεχνητή νοημοσύνη, την επαυξημένη και εικονική πραγματικότητα και τους υπερυπολογιστές. Η κυβερνοασφάλεια, η τρισδιάστατη εκτύπωση και η γεωργία υψηλής τεχνολογίας και η ανάπτυξη δεξιοτήτων για περιοχές σε βιομηχανική μετάβαση ήταν άλλοι τομείς εστίασης.
Ένα τέτοιο έργο ήταν το Poland’s Spine of the Future, το οποίο αποκαθιστά την ποιότητα ζωής για άτομα με τραυματισμούς στη σπονδυλική στήλη και μειώνει τον χρόνο αποθεραπείας τους μετά την επέμβαση. Η πολιτική συνοχής χρηματοδότησε το 60 % του προϋπολογισμού 7,9 εκατομμυρίων ευρώ του έργου. Αυτό βοήθησε τον κατασκευαστή χειρουργικού εξοπλισμού LfC, κοντά στη Zielona Góra, να συνδυάσει την ιατρική, τη μηχανική και την τεχνολογία για να παράγει ειδικά κατασκευασμένους σπόνδυλους από τιτάνιο και άλλα εμφυτεύματα σπονδυλικής στήλης χρησιμοποιώντας τρισδιάστατη εκτύπωση. Η LfC απασχολεί 60 άτομα που κατασκευάζουν περίπου 400 καινοτόμα προϊόντα. Η εταιρεία κατέχει περίπου 100 διπλώματα ευρεσιτεχνίας και συνεργάζεται με γιατρούς για την παραγωγή εξειδικευμένων χειρουργικών εργαλείων.
Επιτευχθέντα αποτελέσματα
Χάρη στη στήριξη της πολιτικής συνοχής, ο αριθμός των εταιρειών που έλαβαν υποστήριξη για την ψηφιοποίηση αυξήθηκε από 93 το 2015 σε 42.154 το 2022. Οι τρεις πρώτες δικαιούχες χώρες το 2022 ήταν η Ουγγαρία, η Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ο αριθμός των νοικοκυριών με ευρυζωνική πρόσβαση τουλάχιστον 30 megabit ανά δευτερόλεπτο αυξήθηκε από 2.475 το 2015 σε 7,8 εκατομμύρια το 2022, με τους τρεις πρώτους δικαιούχους να είναι η Ισπανία, η Ιταλία και η Πολωνία.
Τι επιφυλάσσει το μέλλον
Για την επενδυτική περίοδο 2021-2027, οι δύο στόχοι πολιτικής της Επιτροπής που δίνουν προτεραιότητα στις ψηφιακές επενδύσεις είναι μια πιο έξυπνη Ευρώπη –μέσω της καινοτομίας, της ψηφιοποίησης, του οικονομικού μετασχηματισμού και της υποστήριξης των ΜΜΕ– και η ανάπτυξη ψηφιακών δικτύων.
Η επόμενη γενιά προγραμμάτων πολιτικής συνοχής θα συνεχίσει να προωθεί επενδύσεις που διασφαλίζουν ότι οι οικονομίες και οι κοινωνίες της Ευρώπης θα επωφεληθούν από τη διάδοση της ψηφιακής τεχνολογίας.
