Εργατικά ατυχήματα στους δήμους και εκτίμηση κινδύνου

Με αφορμή το τελευταίο θάνατο εργαζόμενου στο Δήμο Παπάγου Χολαργού το myota υπενθυμίζει την νομοθεσία και τις υποχρεώσεις των διοικήσεων.

Στο πλαίσιο των ευθυνών του ο εργοδότης δήμος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων, ενημέρωσης και κατάρτισης, καθώς και της δημιουργίας της απαραίτητης οργάνωσης και της παροχής των αναγκαίων μέσων. Ο εργοδότης υποχρεούται να καταρτίζει πρόγραμμα προληπτικής δράσης και βελτίωσης των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση, λαμβάνοντας υπόψη ιδίως, την οργάνωση της εργασίας, τις κοινωνικές σχέσεις, τους περιβαλλοντικούς και τεχνολογικούς παράγοντες, αλλά και τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οι κίνδυνοι της βίας και παρενόχλησης για τους οποίους θα πρέπει να λαμβάνει μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και περιορισμό αυτών.

Γενικότερα, θα πρέπει να επιβλέπει τη ορθή εφαρμογή των μέτρων ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων, να εξασφαλίζει τη συντήρηση και την παρακολούθηση της ασφαλούς λειτουργίας μέσων και εγκαταστάσεων και να λαμβάνει συλλογικά μέτρα προστασίας των εργαζομένων. Τα μέτρα που λαμβάνονται θα πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με τις μεταβολές των περιστάσεων και να επιδιώκεται η βελτίωση των υφιστάμενων καταστάσεων. Ο επαγγελματικός κίνδυνος θα πρέπει να γνωστοποιείται στους εργαζόμενους και να ενθαρρύνεται η επιμόρφωση και η εκπαίδευση τους. Ο εργοδότης να εφαρμόζει τις υποδείξεις των επιθεωρητών υγείας και ασφάλειας και γενικά να διευκολύνει το έργο τους μέσα στην επιχείρηση κατά τους ελέγχους.

Ο εργοδότης δήμος για να ανταποκριθεί στις παραπάνω απαιτήσεις θα πρέπει να εφαρμόζει μέτρα σύμφωνα με τις παρακάτω γενικές αρχές πρόληψης:

Οι γενικές αρχές πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων είναι οι ακόλουθες:

αποφυγή των κινδύνων αντικατάσταση του επικίνδυνου από το μη επικίνδυνο, ή το λιγότερο επικίνδυνο εκτίμηση των κινδύνων που δεν μπορούν να αποφευχθούν καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους
προσαρμογή της εργασίας στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκάστοτε εργαζομένου παρακολούθηση της εξέλιξης της τεχνικής προόδου ανάπτυξη συνεκτικής ολοκληρωμένης πολιτικής πρόληψης προτεραιότητα στη λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας σε σχέση με τα μέτρα ατομικής προστασίας
παροχή των κατάλληλων οδηγιών στους εργαζομένους
Παρατίθεται χρήσιμος σύνδεσμος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία EU-OSHA «Η ασφάλεια και η υγεία στο χώρο εργασίας είναι υπόθεση όλων μας. Είναι καλό για σας. Είναι καλό για την επιχείρηση. Καλή πρακτική για επιχειρήσεις, κοινωνικούς εταίρους και οργανισμούς.»

Σχετική Νομοθεσία
Άρθρο 42 του Ν.3850/2010 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 7 του Ν.4808/2021

Η αξιολόγηση των επαγγελματικών κινδύνων αποτελεί τη βάση για την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων πρόληψης και προστασίας. Η εκτίμηση κινδύνου είναι διαδικασία αξιολόγησης των κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων στους χώρους εργασίας. Πρόκειται για μια συστηματική εξέταση/μελέτη όλων των πτυχών της εργασίας που εξετάζει:

τι θα μπορούσε να προκαλέσει τραυματισμό ή βλάβη και σε ποιους, με ποια πιθανότητα αν οι κίνδυνοι μπορούν να εξαλειφθούν και, αν όχι,
ποια είναι τα μέτρα πρόληψης και προστασίας που θα πρέπει να ληφθούν για τον έλεγχο των κινδύνων.
Ο εργοδότης λαμβάνοντας υπόψη τη φύση των δραστηριοτήτων της επιχείρησής του οφείλει να εκτιμά τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων μεταξύ άλλων κατά την επιλογή των εξοπλισμών εργασίας, των χημικών και βιολογικών παραγόντων ή παρασκευασμάτων, κατά τη διαρρύθμιση των χώρων εργασίας, καθώς και τους κινδύνους τους συναφείς με την παραγωγική διαδικασία. Επιπλέον, θα πρέπει να αξιολογεί τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους, τους κινδύνους της βίας και παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης και να λαμβάνει μέτρα για την πρόληψη, τον έλεγχο και περιορισμό αυτών. Η εκτίμηση και διαχείριση αυτών των κινδύνων, για τις επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 20 άτομα, συμπεριλαμβάνεται στην πολιτική της επιχείρησης για την καταπολέμηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία, ενώ για τις επιχειρήσεις άνω των 70 ατόμων να αναφέρεται και στον κανονισμό εργασίας.

Μετά την εκτίμηση αυτή, οι δραστηριότητες πρόληψης και οι μέθοδοι εργασίας και παραγωγής που χρησιμοποιούνται από τον εργοδότη πρέπει να εξασφαλίζουν τη βελτίωση του επιπέδου προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων και να ενσωματώνονται στο σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης και σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας. H εκτίμηση κινδύνου θα πρέπει να είναι γραπτή

Σχετική Νομοθεσία
Άρθρο 42 του Ν.3850/2010 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 7 του Ν.4808/2021, άρθρο 9 και 11 του Ν.4808/2021

Μια από τις βασικές υποχρεώσεις του εργοδότη είναι να διαθέτει στην επιχείρηση του γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν ομάδες που εκτίθενται σε ιδιαίτερους κινδύνους. Η εκτίμηση αυτή πραγματοποιείται από άτομο/α που διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα (τεχνικό ασφάλειας, ιατρό εργασίας , τις «Εσωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης» (ΕΣΥΠΠ) ή τις «Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης» (ΕΞΥΠΠ) ή άλλους) στους οποίους ο εργοδότης οφείλει να παρέχει κάθε βοήθεια σε μέσα και προσωπικό για την εκπλήρωση του σκοπού αυτού.

Η γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου, αποτελεί μια μελέτη στην οποία εξετάζεται συστηματικά κάθε εργασία που εκτελείται στην επιχείρηση με σκοπό:

να εντοπισθούν οι πηγές του επαγγελματικού κινδύνου,
να διαπιστωθεί κατά πόσο και με τι μέτρα μπορούν οι πηγές κινδύνων να εξαλειφθούν ή οι κίνδυνοι αυτοί να αποφευχθούν, και αν αυτό δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν τρόποι αντικατάστασης των πηγών κινδύνου με άλλες πιο ασφαλείς
να καταγραφούν τα μέτρα πρόληψης που ήδη εφαρμόζονται και να προταθούν αυτά που πρέπει συμπληρωματικά να ληφθούν για τον έλεγχο των κινδύνων και την προστασία των εργαζομένων.
Η γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου θα πρέπει να περιλαμβάνει:

(Αναγνώριση και καταγραφή των υφιστάμενων κινδύνων για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων καθώς και αυτών που ενδέχεται να εμφανιστούν. (Ενδεικτικά αναφέρονται: κίνδυνοι από μηχανήματα και εξοπλισμό, κίνδυνοι από πυρκαγιά, από ηλεκτροπληξία, από έκρηξη, από πτώση, κίνδυνοι από έκθεση σε βλαπτικούς παράγοντες [φυσικούς χημικούς βιολογικούς], από την οργάνωση της εργασίας, από την βία και την παρενόχληση στην εργασία, ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι ).
Ποιοτικό και όπου απαιτείται και ποσοτικό προσδιορισμό των βλαπτικών παραγόντων (φυσικών, χημικών, βιολογικών).
Τα μέτρα πρόληψης που ήδη εφαρμόζονται ή/και προτείνεται να ληφθούν για τον έλεγχο των κινδύνων και την προστασία των εργαζομένων.
Οι εργοδότες μπορούν να χρησιμοποιούν τo διαδραστικό εργαλείο OΙRA (Online Interactive Risk Assessment Tool) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την ασφάλεια και την υγεία στην εργασία (EU-OSHA) , το οποίο είναι κατάλληλο για τη διεξαγωγή τεκμηριωμένων εκτιμήσεων κινδύνου πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις τους.

Σχετική Νομοθεσία
Άρθρο 42 του Ν.3850/2010 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 7 του Ν4808/2021 και άρθρο 43 του Ν.3850/2010

Διαδικτυακό Εργαλείο Εκτίμησης Κινδύνων – OiRA
Επιστροφή
Τα OiRA (Online Interactive Risk Assessment) είναι διαδικτυακά, διαδραστικά εργαλεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA) που διευκολύνουν τους εργοδότες να εκπονούν την μελέτη Εκτίμησης Κινδύνου, δηλαδή να αναγνωρίζουν και να αξιολογούν τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια στους χώρους εργασίας. Τα διαδραστικά εργαλεία OiRA απευθύνονται σε πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις για τη διεξαγωγή τεκμηριωμένων εκτιμήσεων κινδύνου προσαρμοσμένων στις απαιτήσεις τους. Στον ιστότοπο του EU-OSHA υπάρχουν ήδη αναρτημένα στην ελληνική γλώσσα 17 εργαλεία για ισάριθμους κλάδους δραστηριότητας τα οποία και επικαιροποιούνται και πολυάριθμα τέτοια εργαλεία στα αγγλικά για ακόμα μεγαλύτερο αριθμό κλάδων. Στην κεντρική πλατφόρμα OΙRA ακολουθώντας την διαδρομή εργαλεία μπορεί κανείς να επιλέξει μια από τις προτεινόμενες κατηγορίες επιχειρήσεων.
https://oira.osha.europa.eu/el

Επιπλέον των εξειδικευμένων εργαλείων, παρέχεται δωρεάν στην ιστοσελίδα του EU-OSHA ένα νέο γενικό βοηθητικό διαδικτυακό διαδραστικό εργαλείο εκτίμησης κινδύνου OiRA. Το εργαλείο αυτό μπορεί να βοηθήσει οποιαδήποτε επιχείρηση, ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται, να καταρτίσει σχέδιο προληπτικής δράσης για τη διατήρηση ενός ασφαλούς και υγιούς περιβάλλοντος εργασίας για τους εργαζομένους της. Η νέα αυτή δυνατότητα εκτίμησης κινδύνου είναι ιδανική για τις επιχειρήσεις που εξακολουθούν να μην καλύπτονται από κανένα από τα υφιστάμενα εξειδικευμένα ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας εργαλεία OiRA.

Το εργαλείο OiRA προσφέρει υποστήριξη για τη διενέργεια εκτίμησης κινδύνου. Οι χρήστες του εργαλείου καθοδηγούνται μέσω των δηλώσεων κινδύνου για να εντοπίσουν τους κινδύνους και να αναλάβουν δράση προτείνοντας μέτρα ελέγχου.

Σχετική νομοθεσία
Άρθρο 43, παρ. 1Α, 3, 4 και 5 του Ν. 3850/2010