Συνέντευξη με τη Maria João Pinto, από τον Δήμο της Λισαβόνας.
Το 2024, ο Δήμος της Λισαβόνας έλαβε το Βραβείο Procura+ για την «Πρωτοβουλία Προμηθειών της Χρονιάς» ως αναγνώριση του Συστήματος Αειφόρου Διαχείρισης Προμηθειών του, το οποίο είναι σύμφωνα με το πρότυπο ISO 20400. Η Maria João Pinto εργάζεται με βιώσιμες προμήθειες από την εφαρμογή αυτού του Συστήματος Διαχείρισης και πρόσφατα ανέλαβε το ρόλο της Συντονίστριας της Ομάδας Αποστολής για τις Βιώσιμες Προμήθειες για τον κύκλο 2024-25.
Ο Δήμος της Λισαβόνας είναι μία από τις 10 μεγαλύτερες αναθέτουσες αρχές στην Πορτογαλία. Έχοντας επίγνωση της ευθύνης που φέρει, η πόλη έχει δεσμευτεί να χρησιμοποιεί τις δημόσιες συμβάσεις για να εμπνεύσει και να επηρεάσει την αγορά, τους οργανισμούς, τις ρυθμιστικές αρχές, την κοινωνία των πολιτών, ακόμη και την κυβέρνηση. Εν ολίγοις, οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις είναι ένα ισχυρό μέσο υποστήριξης για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το κατευθυντήριο σενάριο για αυτήν την πρόκληση ήταν το πρότυπο ISO 20400 για τις βιώσιμες προμήθειες.
Τι είναι το Σύστημα Αειφόρου Διαχείρισης Προμηθειών του Δήμου Λισαβόνας και ποιοι είναι οι στόχοι του;
Το Σύστημα Αειφόρου Διαχείρισης Προμηθειών του Δήμου Λισαβόνας αναπτύχθηκε σε ευθυγράμμιση με τις συστάσεις του προτύπου ISO 20400 Αειφόρων Προμηθειών. Το 2022/2023, οι προσπάθειες που έγιναν από τον δήμο και τις διοικήσεις του επικυρώθηκαν και αναγνωρίστηκαν από τρίτο διαπιστευμένο παράγοντα, επιβεβαιώνοντας περαιτέρω την ευρωστία και την αποτελεσματικότητα της προσέγγισής μας.
Ο βασικός στόχος του συστήματός μας ήταν να δημιουργήσει ένα συστηματικό πλαίσιο που να διασφαλίζει ότι όλες οι διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων εντός του Δήμου της Λισαβόνας αναπτύσσονται με υπεύθυνες, διαφανείς, δίκαιες και οικολογικές αρχές.
Πώς αναπτύχθηκε το Σύστημα Βιώσιμης Αγοράς και ποια κριτήρια λήφθηκαν υπόψη για τη διαμόρφωσή του;
Η προσέγγισή μας σχεδιάστηκε για να παρέχει σαφείς οδηγίες και στρατηγικές για τη διευκόλυνση της εύκολης εφαρμογής των κριτηρίων βιωσιμότητας σε όλες τις διαδικασίες προμηθειών.
Προσαρτώντας τις πρακτικές μας στο ISO 20400, στοχεύαμε να αυξήσουμε το στοιχείο βιωσιμότητας των διαδικασιών προμηθειών μας. Αυτό περιλάμβανε την εφαρμογή αυστηρών μέτρων σε όλα τα επίπεδα του δήμου για να δοθεί προτεραιότητα στην περιβαλλοντική και κοινωνική ευθύνη, τη διαφάνεια και τη δίκαιη πρόσβαση όλων των ενδιαφερομένων. Επιδιώξαμε όχι μόνο να εκπληρώσουμε νομικές και ηθικές απαιτήσεις αλλά και να τις υπερβούμε, θέτοντας υψηλότερα πρότυπα για βιώσιμες προμήθειες στο δημόσιο τομέα.
Το σύστημά μας καλλιεργεί μια κουλτούρα υπευθυνότητας και λογοδοσίας, επιτρέποντας την απρόσκοπτη ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών σε όλο τον κύκλο ζωής των προμηθειών. Τελικά, ο δήμος μας επιδίωξε να συμβάλει σε μια πιο πράσινη και πιο δίκαιη κοινωνία, ευθυγραμμίζοντας τις πρωτοβουλίες μας με το ευρύτερο όραμα της βιώσιμης ανάπτυξης και της υπεύθυνης διακυβέρνησης.
Από την αναγνώριση και την εφαρμογή του το 2022, ποιες ήταν οι επιπτώσεις, του συστήματος μέχρι στιγμής;
Προσαρτώντας τις προμήθειες μας στο ISO 20400, κάναμε πολύ πιο εύκολο το έργο της εναρμόνισης των πρακτικών. Ωστόσο, για να διασφαλιστεί η υιοθέτηση των πρακτικών, ήταν σημαντικό να συμπεριληφθεί ένας εγκάρσιος στόχος απόδοσης, στον οποίο κάθε τμήμα αξιολογείται σχετικά με τη συμπερίληψη της βιωσιμότητας στις αγορές του, την προγραμματισμένη παρακολούθηση διαχείρισης και τις συνεισφορές που έχουν προτείνει σε μια κοινή βάση δεδομένων με κριτήρια βιωσιμότητας που πρέπει να χρησιμοποιούνται από όλα τα τμήματα.
Επιπλέον, παρακολουθούμε τους στόχους που πρέπει να επιτύχει κάθε τμήμα, με τα αποτελέσματα που είναι διαθέσιμα σε μια αναφορά Microsoft PowerBi (BI), διαθέσιμη για διαβούλευση σε όλους τους εργαζόμενους του δήμου. Αυτό συνέβαλε στη διαφάνεια ολόκληρης της διαδικασίας, εκτός από τη διασφάλιση συνεχούς ανατροφοδότησης για όλους τους εμπλεκόμενους και δείχνοντας ότι κάθε τμήμα είναι εξίσου αφοσιωμένο στο να κάνει τις επιλογές αγορών μας πιο βιώσιμες.
Στην πραγματικότητα, η διάθεση όλων των σχετικών με την εφαρμογή αυτού του συστήματος προμηθειών σε έναν εσωτερικό ιστότοπο αφιερωμένο στις αγορές ήταν το κλειδί της επιτυχίας. Όλα τα εργαλεία είναι διαθέσιμα για κάθε τμήμα ανά πάσα στιγμή και διατηρούμε στενή επαφή με όλους όσους εμπλέκονται σε αυτή τη διαδικασία για να διευκολύνουμε αυτή τη μετάβαση. Λειτουργούμε ως φορείς προώθησης μιας πιο βιώσιμης διαδικασίας προμηθειών, αλλά αυτή η μετάβαση απαιτεί μια προσέγγιση επιμερισμού των βαρών όπου όλα τα τμήματα πρέπει να βοηθήσουν με τον καλύτερο τρόπο.
Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να ξεπεραστεί η αντίσταση που είναι εγγενής σε όλες τις διαδικασίες αλλαγής και αυτή δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά από το 2019 η πρόοδος ήταν τεράστια. Η εμπλοκή όλων των διαφορετικών κομμάτων, των ιεραρχιών και των στελεχών της πόλης, είναι καθοριστική με αυτή την έννοια και, με αυτό το στοιχείο, έχει αναλάβει την εμπιστοσύνη εν όψει της δυσπιστίας σε αυτό το νέο μοντέλο δημοσίων αγορών.
Όσον αφορά το μέλλον, και σε σχέση με το Στρατηγικό της Σχέδιο για τις Βιώσιμες Προμήθειες 2024-2025, πώς σχεδιάζει η Λισαβόνα να διευρύνει και να προωθήσει βιώσιμες πρακτικές (αγορών) τόσο εντός όσο και εκτός του Δήμου;
Εσωτερικά, πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε στην εναρμόνιση των πρακτικών, ιδίως εκείνων που προάγουν τη διαφάνεια στη διαδικασία των προμηθειών, τη συγκρισιμότητα, την ανατροφοδότηση και τη συνεχή βελτίωση. Και για το αναμενόμενο αποτέλεσμα, πρέπει επίσης να επενδύσουμε στον επαγγελματισμό όλων όσοι εργάζονται σε αυτόν τον τομέα, ειδικά όσων επιτελούν το ρόλο του συμβασιούχου.
Όσο πιο εύκολη γίνεται η εργασία σε αυτόν τον τομέα, ιδίως η συμπερίληψη και η παρακολούθηση της συμμόρφωσης με όλες τις προδιαγραφές που περιλαμβάνονται στη διαδικασία προμήθειας, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων βιωσιμότητας, τόσο πιο γρήγορα μπορούμε να σταθεροποιήσουμε αυτό το μοντέλο προμηθειών.
Δημιουργούμε ένα μονοπάτι, αλλά χρειαζόμαστε την αγορά να μοιράζεται τις ίδιες προτεραιότητες όσον αφορά την ενσωμάτωση της βιωσιμότητας στην αλυσίδα αξίας της και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν αλλάξουμε το παράδειγμα των σχέσεων με τους προμηθευτές μας και την αγορά γενικότερα. Ως εκ τούτου, η Λισαβόνα επενδύει στην εκπαίδευση εταιρειών που αποτελούν μέρος της Πλατφόρμας Αειφόρου Λισαβόνας (Plataforma Lisboa Sustentável) και όλων εκείνων που θέλουν να ενταχθούν. Η Plataforma Lisboa Sustentável Empresas είναι μια πλατφόρμα δέσμευσης στην οποία εταιρείες και οργανισμοί δεσμεύονται, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων τους, να υιοθετήσουν μέτρα που συμβάλλουν στην επίτευξη στόχων βιωσιμότητας στην πόλη. Ο Δήμος παρέχει παρουσιάσεις, εκπαιδεύσεις και οδικές επιδείξεις σε περισσότερες από 300 εταιρείες μέλη της για να μοιραστεί τις γνώσεις της και να αυξήσει τον επιχειρηματικό γραμματισμό και την εμπιστοσύνη γύρω από θέματα αειφορίας.
Ταυτόχρονα, ενισχύουμε τη σχέση με τους προμηθευτές μας, ώστε η ανάπτυξη να είναι μια κοινή διαδικασία, με ευθύνες και από τις δύο πλευρές. Η θέσπιση της συμπερίληψης του Κώδικα Δεοντολογίας Προμηθευτών του Δήμου της Λισαβόνας (Código de Conduta do Município de Lisboa) σε όλες τις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων ήταν το πρώτο μας βήμα. Το επόμενο βήμα μας θα είναι η ενοποίηση της άμεσης υποστήριξης προμηθευτών και ενδιαφερομένων.
Το βιώσιμο σύστημα προμηθειών μας χρησιμεύει ως σκαλοπάτι σε ένα αέναο ταξίδι. Επιβεβαιώνει ότι η βιωσιμότητα δεν είναι ένας προορισμός αλλά μια συνεχής διαδρομή, ένα ταξίδι όπου κάθε βήμα οδηγεί σε περαιτέρω πρόοδο, όπου η συνεργασία και η ευαισθητοποίηση οδηγούν σε μόνιμες αλλαγές και όπου η σφαίρα επιρροής μας διευρύνεται συνεχώς, προωθώντας βιώσιμες πρακτικές εντός και εκτός του Δήμου Λισαβόνα.
