Δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ ο νόμος με τίτλο «Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων, τη βελτίωση του πλαισίου εξοι- κονόμησης ενέργειας, την ανάπτυξη των έργων ενέργειας και την αντιμετώπιση πολεοδομικών ζητημάτων» με 93 άρθρα και πήρε τον αριθμό 5151.
Αντικείμενο του νόμου αποτελούν:
α) η διαχείριση στερεών αποβλήτων,
β) ο εκσυγχρονισμός του Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης,
γ) η επικαιροποίηση του πλαισίου των αποβλήτων,
δ) η ενίσχυση της ανακύκλωσης,
ε) η βελτίωση του πλαισίου ανάπτυξης των έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού – Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης,
στ) η θέσπιση προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης «Συστάδων» Δημοσίων Κτιρίων,
ζ) η προώθηση του πλαισίου αποθήκευσης ενέργειας,
η) ο εκσυγχρονισμός των φορέων της αγοράς ενέργειας, και
θ) η αντιμετώπιση πολεοδομικών και χωροταξικών ζητημάτων.
Με τον νόμο συγχωνεύονται, συγχονεύονται οι φορείς διαχείρισης την Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, στην Περιφέρεια Κρήτης, στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού που συμμετέχουν στον Φο.Δ.Σ.Α. εισφέρουν στο ετήσιο κόστος διαχείρισης σύμφωνα με τον κανονισμό τιμολόγησης των Φο.Δ.Σ.Α., που διαμορφώνεται σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν. 4819/2021 (Α΄ 129). Η απόφαση καθορισμού του ετήσιου κόστους διαχείρισης και της εισφοράς ή του τέλους των Ο.Τ.Α., κοινοποιείται στα δημοτικά συμβούλια μέχρι το τέλος του μηνός Αυγούστου κάθε έτους, ώστε να συμπεριληφθεί στους προϋπολογισμούς των Ο.Τ.Α..
2. Η ετήσια εισφορά των δήμων, καταβάλλεται σε δώδεκα (12) ισόποσες μηνιαίες δόσεις.
3. Το ποσό της ετήσιας εισφοράς ή του τέλους ή οποιουδήποτε ποσού πάσης φύσεως συμμετοχής μετοχικού κεφαλαίου των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού προς τον οικείο Φο.Δ.Σ.Α. ή οποιουδήποτε τέλους παρεχόμενων υπηρεσιών, παρακρατείται από τη «Δ.Ε.Η. Α.Ε.» ή τον εναλλακτικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, από τα έσοδα του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού του οικείου δήμου και αποδίδεται στον δικαιούχο Φο.Δ.Σ.Α. κατά το άρθρο 43 του ν. 3979/2011 (Α΄ 138).
Αν το οφειλόμενο ποσό είναι μεγαλύτερο των αντίστοιχων εσόδων αυτού από το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος καθαριότητας και φωτισμού, ο Πρόεδρος του Φο.Δ.Σ.Α., ύστερα από εισήγηση του διευθυντή των οικονομικών υπηρεσιών, υποβάλλει αίτημα στο Υπουργείο Εσωτερικών με αντικείμενο την παρακράτηση του οφειλόμενου ποσού, από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους του υπόχρεου δήμου. Το ποσό αυτό αποδίδεται στον οικείο Φο.Δ.Σ.Α. με απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Εσωτερικών.
5. Αν οι Φο.Δ.Σ.Α. συνάπτουν συμβάσεις σύμπραξης σύμφωνα με τον ν. 3389/2005 (Α΄ 232), καθορίζουν τις ετήσιες εισφορές των δήμων σε ύψος που εξασφαλίζει την εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων του Φο.Δ.Σ.Α. από τη σύμβαση σύμπραξης και αυτές υπολογίζονται κατ’ ελάχιστο με τιμή ανά τόνο αποβλήτων, ίση με την αντίστοιχη της σύμβασης σύμπραξης. Για όλη τη διάρκεια της σύμβασης σύμπραξης
Οι Φο.Δ.Σ.Α. επιτρέπεται να συστήνουν υπέρ των δανειστών της εταιρείας ειδικού σκοπού της σύμ- βασης σύμπραξης εξασφάλιση επί του λογαριασμού του προηγούμενου εδαφίου και να εκχωρούν τα έσοδα που προέρχονται από τις εισφορές των μελών τους ή τα τέλη παροχής των υπηρεσιών τους, για την ασφάλεια των συμβάσεων αυτών.
2. Μέτοχοι ή εταίροι φορέα Σ.Σ.Ε.Δ. μπορούν να είναι (μεταξύ άλλων) οι Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού και η Κ.Ε.Δ.Ε. σε συνεργασία με τους υπόχρεους της παρ. 1 του άρθρου 11, σε ποσοστό μικρότερο του πενήντα τοις εκατό (50%). Οι φορείς της παρούσας περίπτωσης δεν επιτρέπεται να μετέχουν για τους σκοπούς της παρούσας σε αστική εταιρεία.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να συνάπτει με την Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας και τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) και να αναλαμβάνει ως προϊστάμενη αναθέτουσα αρχή για λογαριασμό των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ βαθμού και κατόπιν σύμφωνης γνώμης του αρμόδιου οργάνου τους, δράσεις για την προμήθεια στους δήμους, των μέσων για την υλοποίηση της χωριστής συλλογής και μεταφοράς ανακυκλώσιμων υλικών, και βιοαποβλήτων.
Ειδικά για τους ορεινούς και νησιωτικούς δήμους με μόνιμο πληθυσμό κάτω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων, σύμφωνα με την υπό στοιχεία 2846/ Β4-461/21.4.2023 απόφαση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (Β΄ 2802), επιπλέον των προμηθειών του πρώτου εδαφίου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να αναλαμβάνει και δράσεις για την παροχή υπηρεσιών για την εφαρμογή της χωριστής συλλογής και μεταφοράς ανακυκλώσιμων υλικών και βιοαποβλήτων, με τη διαδικασία του πρώτου εδαφίου. Η δαπάνη για την εφαρμογή των δράσεων, χρηματοδοτείται από τους πόρους του τέλους ταφής του άρθρου 38 του ν. 4819/2021 (Α΄ 136) υπό την επιφύλαξη των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού. Για τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας δύναται στην προγραμματική σύμβαση να συμβάλλεται και Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων.».
Η παρ. 3 του άρθρου 31 του ν. 4819/2021 (Α΄ 129), περί των φορέων λειτουργίας των Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.), αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, οι φορείς λειτουργίας των Κ.Δ.Α.Υ. διενεργούν δειγματοληψίες και αναλύσεις επί των εισερχόμενων φορτίων ανά Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ βαθμού που εξυπηρετούν, προκειμένου να υπολογίζεται η ποσότητα των ανακυκλώσιμων αποβλήτων συσκευασιών και λοιπών υλικών, καθώς και το υπόλειμμα που αντιστοιχεί στους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, χρησιμοποιώντας ενιαία μέθοδο δειγματολη- ψίας και ανάλυσης.».
Για την αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν στη διαχείριση των Αστικών Αποβλήτων (Α.Α.), τα οποία προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν κατάσταση έκτακτης ανάγκης με άμεσο κίνδυνο την υποβάθμιση του περιβάλλοντος ή να απειλήσουν τη δημόσια υγεία και εφόσον δεν ληφθούν, για οποιοδήποτε λόγο, τα απαιτούμενα μέτρα από τους αρμόδιους φορείς ή αν αυτά δεν είναι επαρκή, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται με απόφασή του να αναθέσει στον Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων την υλοποίηση οποιουδήποτε πρόσφορου μέτρου, περιλαμβανομένης και της έκδοσης απόφασης για τη μεταφορά των Α.Α. σε μία ή περισσότερες νομίμως λειτουργούσες εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων.
Αν η δαπάνη του προηγούμενου εδαφίου βαρύνει το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, εκδίδεται κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Εάν η δαπάνη αφορά σε μέτρα για την υλοποίηση των οποίων υπόχρεος είναι δήμος, το αντίστοιχο ποσό της δαπάνης που απαιτήθηκε, παρακρατείται από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους.
«1. Η οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων συσκευασιών πραγματοποιείται μεταξύ άλλων : α) από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α΄ βαθμού ή και
β) από τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού σε συνεργασία με τον Οικείο Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.) και με δυνατότητα συνεργασίας με τους Φορείς Συλλογικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (Σ.Σ.Ε.Δ.) αποβλήτων συσκευασιών ή και
γ) από τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού σε συνεργασία με τους Φορείς Συλλογικών Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης αποβλήτων συσκευασιών ή και τους φορείς κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας του άρθρου 3 του ν. 4430/2016 (Α΄ 205), οι οποίοι δραστηριοποιούνται στα διοικητικά όρια της περιφερειακής ενότητας ή των όμορων Ο.Τ.Α.
Για την οργάνωση της εναλλακτικής διαχείρισης των δημοτικών αποβλήτων συσκευασιών σε συνεργασία με τα Σ.Σ.Ε.Δ. καταρτίζονται πενταετείς συμβάσεις συνεργασίας.
Επιβάλλεται πρόστιμο ύψους χιλίων (1.000) ευρώ στους φορείς του άρθρου 53: αα) που δεν τηρούν την υποχρέωση εγγραφής και καταχώρισης των εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων τους στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (Η.Μ.Α), αβ) που δεν εισάγουν σε ετήσια βάση στο Η.Μ.Α. τα στοιχεία του άρθρου 53.
Όταν η παράβαση διαπιστώνεται σε βάρος Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού ή Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το ένα τοις εκατό (1%) επί των συνολικών ετήσιων εσόδων του προηγούμενου της παράβασης έτους, που προέρχονται από τις παρεχόμενες υπηρεσίες διαχείρισης αστικών αποβλήτων.
Τα ποσά της παρ. 10Α αποδίδονται από τους υπόχρεους φορείς του άρθρου 53 σε ειδικό λογαριασμό που τηρεί ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) και διατίθενται με βάση τα ειδικά χρηματοδοτικά προ- γράμματα που εκπονεί ο Ε.Ο.ΑΝ., τα οποία εγκρίνονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Με την επιφύλαξη των διατάξεων του Διεθνούς και Ναυτιλιακού Κώδικα Επικινδύνων Ειδών Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMDG-IMO CODE), όπως εκάστοτε ισχύει, κατά παρέκκλιση από κάθε άλλη διάταξη, επιτρέπεται η φόρτωση, εκφόρτωση και η θαλάσσια μεταφορά των χωριστά συλλεγέντων ανακυκλώσιμων υλικών, με επιβατηγά – οχηματαγωγά (Ε/Γ-Ο/Γ), φορτηγά (Φ/Γ) και φορτηγά- οχηματαγωγά (Φ/Γ-Ο/Γ) πλοία σε τακτικά δρομολόγια, σε δρομολόγια ειδικής ή ολικής ναύλωσης και σε ειδικά δρομολόγια άνευ επιβατών που συνδέουν τις εξυπηρετούμενες περιοχές αποστολής και παραλαβής των αποβλήτων, σε ανοιχτό και κλειστό χώρο οχημάτων, με την προϋπόθεση ότι το φορτίο είναι σε κατάλληλη συσκευασία.».
Στο Άρθρο 26 περιγράφεται το Πλαίσιο εγκατάστασης Πιλοτικών Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών σε λιμνοδεξαμενές, τεχνητές λίμνες και τεχνητά υδάτινα σώματα – Προσθήκη άρθρου 96Α στον ν. 4951/2022
Στο Άρθρο 28 περιγράφονται διάφορα θέματα για τους αυτοκαταναλωτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές – Τροποποίηση παρ. 7 και προσθήκη παρ. 9 και 10 στο άρθρο 14 του ν. 3468/2006
Αιτήσεις που έχουν υποβληθεί έως την 30ή Σεπτεμβρίου 2024 στον Διαχειριστή του Συστήματος για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης σταθμών αυτοκατανάλωσης με εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό, από Ενεργειακές Κοινότητες του ν. 4513/2018 (Α΄ 9) αποκλειστικά με συμμετοχή σε αυτές, μεμονωμένα ή από κοινού, είτε Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού είτε δημοτικών ή κοινωφελών επιχειρήσεων των Ο.Τ.Α. και νομικών προσώπων των Ο.Τ.Α, εξετάζονται κατά προτεραιότητα και ο Διαχειριστής του Συστήματος χορηγεί Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 14, ή όπως οι αιτήσεις αυτές έχουν υπο- βληθεί για χρονική περίοδο λειτουργίας που ορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των έργων αυτών, και μέχρι την εξάντληση συνολικής ισχύος εκατόν πενήντα μεγαβάτ (150 MW). Για τις Ενεργειακές Κοινότητες που θα λάβουν Οριστική Προσφορά Σύνδεσης σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, απαγορεύεται κάθε είδους μεταβίβαση ή συμμετοχή σε εταιρικό μετασχηματισμό με οποιονδήποτε τρόπο. Οι κάτοχοι των σταθμών του δεύτερου εδαφίου δύνανται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024 να υποβάλλουν αίτημα στον αρμόδιο Διαχειριστή και Φορέα Αδειοδότησης, κατά περίπτωση, για περιορισμό της ισχύος του σταθμού αυτοκατανάλωσης για τον οποίο έχουν αιτηθεί την έκδοση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
Άρθρο 9Α Πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης «Συστάδων» επιλέξιμων δημόσιων κτιρίων
Θεσπίζεται Πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης «Συστάδων» επιλέξιμων δημόσιων κτιρίων μέσω Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. 3855/2010 (Α΄ 95), με σκοπό τη σύναψη συμβάσεων αναβάθμισης ενεργειακής απόδοσης των δημόσιων κτιρίων που ανήκουν στους εκάστοτε φορείς Γενικής Κυβέρνησης, μετά από ιεράρχηση και ομαδοποίηση των επιλέξιμων κτιρίων σε ομοειδείς «Συστάδες Επιλέξιμων Κτιρίων», προκειμένου να επιτευχθούν οι εθνικοί στόχοι εξοικονόμησης ενέργειας, σύμφωνα με τα άρθρα 9 και 19, καθώς και η εκπλήρωση των απαιτήσεων του άρθρου 7 για την ικανοποίηση του στόχου της ετήσιας ενεργειακής ανακαίνισης, ποσοστού τρία τοις εκατό (3%) της ωφέλιμης επιφάνειας των κτιρίων της κεντρικής δη- μόσιας διοίκησης.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας ορίζονται ο φορέας διαχείρισης και υλο- ποίησης του προγράμματος του παρόντος, ο οποίος δύναται να ορίζεται ως αναθέτουσα αρχή, οι αρμοδιότητες αυτού, η διάρκεια του Προγράμματος, η διαδικασία υλοποίησης του Προγράμματος και τυχόν προθεσμίες αυτής, οι ωφελούμενοι του προγράμματος κ.α.
Δυνατότητα δανειοδότησης των Δημόσιων Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Για την κάλυψη της ίδιας συμμετοχής σε έργα ύδρευσης, αποχέτευσης και εξοικονόμησης ενέργειας που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Τ.Α.Α.), οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ βαθμού μπορούν να συνομολογούν δάνεια με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δάνειων (Τ.Π.Δ.) σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του π.δ. 169/2013 (Α΄ 272) και του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87). Το τοκοχρεολύσιο και οι πάσης φύσεως δαπάνες που απορρέουν από τα ανωτέρω δάνεια καλύπτονται κατά το ήμισυ από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας από πόρους του Πράσινου Ταμείου.
Για την κάλυψη της ίδιας συμμετοχής σε έργα ύδρευσης, αποχέτευσης και εξοικονόμησης ενέργειας που χρηματοδοτούνται από το Τ.Α.Α. οι δημοτικές επιχείρησης ύδρευσης και αποχέτευσης μπορούν να συνομολογούν δάνεια με τον δεσμευμένο τομέα του Τ.Π.Δ..
