Ποιο είναι το έργο συνεργασίας των ονείρων σας; Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ζωής σε μια παραμεθόρια περιοχή; Ποια είναι η προστιθέμενη αξία που φέρνει το Interreg στην περιοχή σας; Αυτά ήταν μερικά από τα ερωτήματα που οδήγησαν στη συζήτηση στο Youth for Future Cooperation – Στο δρόμο προς το Interreg GO! Εκδήλωση, η οποία έφερε τις φωνές των νέων στη διαδικασία διαβούλευσης για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της εδαφικής συνεργασίας μετά το 2027.
Η εκδήλωση Youth for Future Cooperation συγκέντρωσε 100 νέους από όλη την Ευρώπη και τις γειτονικές χώρες στις 15 Νοεμβρίου 2024 για να συζητήσουν το μέλλον της συνεργασίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής περιφερειακής πολιτικής. Η εκδήλωση οργανώθηκε από το European Commission’s DG for Regional and Urban Policy (DG REGIO) και είχε ως στόχο να προσφέρει στους νέους μια πλατφόρμα για να συμβάλουν άμεσα στην ευρύτερη διαβούλευση των πολιτών και των ενδιαφερομένων μερών για το μέλλον της εδαφικής συνεργασίας.
Η σημασία της συμμετοχής της φωνής των νέων στην πολιτική συνοχής
Η εκδήλωση εστίασε στη συμμετοχή των νέων ως ζωτικής σημασίας, καθώς η Ευρωπαϊκή Περιφερειακή Πολιτική, γνωστή και ως Πολιτική Συνοχής, αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Interreg, μια σειρά προγραμμάτων που επικεντρώνονται στη διασυνοριακή συνεργασία που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής, διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην προώθηση της διασυνοριακής κινητικότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος, των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, των ειδικευμένων θέσεων εργασίας και της πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες. Πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε διασυνοριακές περιοχές, αντιμετωπίζοντας προκλήσεις όπως εμπόδια στη μετακίνηση, κατακερματισμένες αγορές εργασίας και περιορισμένη πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες. Η αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων απαιτεί τη συνένωση των γειτονικών περιφερειών, την προώθηση μιας πιο συνεκτικής και στενότερης Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στην εναρκτήρια ομιλία της, η Γενική Διευθύντρια της DG REGIO Θέμις Χριστοφίδου τόνισε τη σημασία της διασυνοριακής και διακρατικής συνεργασίας για την αντιμετώπιση των βασικών προκλήσεων του σήμερα, από το περιβάλλον μέχρι την ασφάλεια και τη μετανάστευση. Η νομοθετική διαδικασία για τη θέσπιση των κανόνων για την Πολιτική Συνοχής μετά το 2027, συμπεριλαμβανομένων των προτεραιοτήτων του Interreg, αναμένεται να ξεκινήσει το πρώτο εξάμηνο του 2025, καθιστώντας αυτή μια κρίσιμη στιγμή για τις νέες γενιές να συμβάλουν στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής πολιτικής, διασφαλίζοντας ότι θα παραμείνει πιο κοντά στις προσδοκίες και τις ανάγκες τους.
Οι συζητήσεις – Diverse Voices, Diverse Perspectives
Συμμετέχοντες από 21 κράτη μέλη της ΕΕ και 13 γειτονικές χώρες μοιράστηκαν τις διαφορετικές εμπειρίες και το υπόβαθρό τους για να εμπλουτίσουν τη συζήτηση και να δώσουν τις μοναδικές τους απόψεις. Αυτοί οι νέοι φοιτητές και επαγγελματίες συμμετέχουν σε εδαφική συνεργασία μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών υπό την επωνυμία Youth4Cooperation: Interreg Volunteer Youth (IVY), Διασυνοριακούς Πρεσβευτές και Συμβούλια Νεολαίας από Μακροπεριφερειακές Στρατηγικές και σχετικές πρωτοβουλίες.
Η Γενική Διευθύντρια Χριστοφίδου ενθάρρυνε τους συμμετέχοντες να συμμετάσχουν ενεργά στις συζητήσεις, τονίζοντας τη σημασία των προοπτικών τους στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Interreg. Σημείωσε ότι οι νέοι μπορούν να λειτουργήσουν ως γέφυρες μεταξύ διαφορετικών τόπων, ανθρώπων και θεσμών, ενισχύοντας τη συνεργασία και υλοποιώντας τη συνεργασία επί τόπου.
Η εκδήλωση περιελάμβανε συζητήσεις σε πάνελ, ενημερωτικές συνεδρίες και ευκαιρίες δικτύωσης. Αρχικά, τρεις επιλεγμένοι συμμετέχοντες συζήτησαν με τον επικεφαλής της μονάδας Jean-Pierre Halkin σχετικά με τη φύση της μελλοντικής συνεργασίας, τη βελτίωση του αντίκτυπου των προγραμμάτων συνεργασίας και τον ρόλο του Interreg για τις γειτονικές και υποψήφιες χώρες της ΕΕ. Οι συμμετέχοντες – Vincent De Keer (Διασυνοριακός Πρέσβης από το Βέλγιο), Jana Burzyková (IVY και μέλος του Συμβουλίου Νεολαίας του Δούναβη από την Τσεχία) και Ana Šabanovic (Μέλος του Συμβουλίου του Δούναβη από τη Σερβία) – αντανακλούσαν την ποικιλία των πρωτοβουλιών και των περιοχών που εμπλέκονται σε συνεργασία. Αυτή η προκαταρκτική συζήτηση στόχευε στο να ανοίξει ο δρόμος για τις συνεδρίες, να δώσει νέες ιδέες και να ενθαρρύνει τη συμμετοχή του κοινού με ερωτήσεις και παρατηρήσεις.
Οι συνεδρίες επικεντρώθηκαν σε οκτώ θέματα που σχετίζονται με τον ρόλο της νεολαίας στη συνεργασία, και συγκεκριμένα:
Η ζωή κοντά στα σύνορα
Εμπόδια στη συνεργασία
Υφιστάμενες δομές συνεργασίας
Ονειρικό έργο συνεργασίας
Συμμετοχή των νέων
Ονειρικό έργο συνεργασίας που απευθύνεται ειδικά στους νέους
Προτεραιότητες Interreg
Γεωπολιτική κατάσταση και διεύρυνση της Ε.Ε
Οι συμμετέχοντες τόνισαν την ανάγκη ενσωμάτωσης και ενδυνάμωσης των παραμεθόριων περιοχών, την άρση των φραγμών για την προώθηση της συνεργασίας, τη συμμετοχή ευρύτερου κοινού στους στόχους πολιτικής και την ενσωμάτωση της συμμετοχής των νέων.
Μια τελική δήλωση από τους νέους
Στο τέλος της ημέρας, τα συμπεράσματα από τις 8 θεματικές συνεδρίες οδήγησαν σε μια τελική δήλωση, «από τους νέους για το μέλλον της εδαφικής συνεργασίας» που συνοψίζει τις προτεραιότητες και τις προτάσεις που υπέβαλαν οι συμμετέχοντες. Η δήλωση περιέχει συστάσεις και συγκεκριμένες ενέργειες για την εφαρμογή τους. Συνολικά, αυτά τα συμπεράσματα τονίζουν τη σημασία τεσσάρων βασικών θεμάτων.
Ενσωμάτωση και ενδυνάμωση των παραμεθόριων περιοχών για τη δημιουργία μιας πιο συνδεδεμένης και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγισης για τις παραμεθόριες περιοχές σε τομείς όπως οι μεταφορές, η εκπαίδευση και οι αγορές εργασίας.
Κατάργηση των φραγμών για την προώθηση της συνεργασίας και διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ ανθρώπων και επιχειρήσεων σε διασυνοριακό επίπεδο.
Συμμετοχή όλων με τη συμμετοχή διαφορετικών ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των νέων και των κοινοτήτων που υποεκπροσωπούνται.
Ενσωμάτωση της νεολαίας δίνοντας προτεραιότητα στην ένταξη σε όλους τους στόχους πολιτικής, αυξάνοντας τις προσπάθειες εκπαίδευσης και επικοινωνίας.
Η δήλωση θα παρουσιαστεί επίσημα από 30 επιλεγμένους συμμετέχοντες στο Interreg GO! εκδήλωση υψηλού επιπέδου τον Μάρτιο του 2025.
Το θέμα της ενσωμάτωσης αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντικό. Ο Luca Palis από την Ιταλία, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Νεολαίας Interreg Alcotra (Interreg Ιταλίας-Γαλλίας), υπογράμμισε την ανάγκη απλούστευσης για τη βελτίωση της προσβασιμότητας και της ένταξης του Interreg. Κατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίας «Συνεργασία του έργου των ονείρων σας», τόνισε την επείγουσα ανάγκη να έρθουν οι άνθρωποι πιο κοντά στο Interreg, προκειμένου να «το καταστείσει πιο προσιτό για όσους βρίσκονται εκτός αυτής της φούσκας που δεν γνωρίζουν τι είναι το Interreg».
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Simona Jakaitė, φοιτήτρια από τη Λιθουανία και μέλος του Φόρουμ Νεολαίας της Περιοχής της Βαλτικής Θάλασσας, ανέφερε τις συνεισφορές της στην ενημερωτική συνεδρία «Συμμετοχή των Νέων». Η συζήτηση επικεντρώθηκε στη μείωση των εμποδίων για τη συμμετοχή περισσότερων νέων σε έργα της ΕΕ, στην ενθάρρυνση της συμμετοχής στη βάση και στην προώθηση πρωτοβουλιών «από τη νεολαία για τη νεολαία». Τόνισε τη σημασία της ενίσχυσης αυτών των προσπαθειών, σημειώνοντας ότι μπορεί να εμπνεύσει άλλους να εξερευνήσουν τις διαθέσιμες ευκαιρίες και να εμπλακούν: «οι άνθρωποι εδώ κάνουν τόσα πολλά καταπληκτικά πράγματα, αλλά είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε και άλλους νέους να το κάνουν».
Κλείνοντας την εκδήλωση, ο Διευθυντής Slawomir Tokarski επαίνεσε τους συμμετέχοντες για την ενεργό συνεισφορά τους κατά τη διάρκεια των συζητήσεων και τη δέσμευσή τους ως νέους επαγγελματίες στη διασυνοριακή συνεργασία.
Η εκδήλωση αποδείχθηκε επίσης μια ισχυρή πλατφόρμα για τους νέους συμμετέχοντες να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, αποκτώντας πολύτιμες γνώσεις και δημιουργώντας νέες σχέσεις και δίκτυα. Η Μαρία-Παρθένα Μούλα, πρώην Εθελοντής IVY και Πρέσβειρα Νεολαίας Διασυνοριακής Νεολαίας από τη Θεσσαλονίκη, περιέγραψε πώς η «διορατική συζήτηση» της έδωσε την ευκαιρία να αποκτήσει πολύτιμες προοπτικές σχετικά με τα διαφορετικά επίπεδα ολοκλήρωσης στις ευρωπαϊκές παραμεθόριες περιοχές και συλλογίστηκε το μοναδικό της Ελλάδας προκλήσεις και ευκαιρίες στην προσπάθεια για βαθύτερη διασυνοριακή συνεργασία και ολοκλήρωση. Ταυτόχρονα, τόνισε τον ρόλο της εκδήλωσης στη σύνδεση των νέων και στην παροχή μιας άμεσης πλατφόρμας για να ενώσουν τα διαφορετικά τους οράματα και να επηρεάσουν τη λήψη αποφάσεων: «Νομίζω ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να ακουστούμε από το να είμαστε εδώ στις Βρυξέλλες και να μιλάμε σε άτομα από την Επιτροπή και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής».
Οι συμμετέχοντες ενθαρρύνονται να συμμετάσχουν στην Ομάδα Youth4Cooperation που κινείται από την Επιτροπή και να τη χρησιμοποιήσουν ως πλατφόρμα για τη συμμετοχή διαφορετικών ομάδων νέων στη συνεργασία. Η Επιτροπή θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρήσει τη δυναμική και να προωθήσει περαιτέρω την ενεργό συμμετοχή των νέων στο Interreg και στις μακροπεριφερειακές στρατηγικές.
Στο δρόμο για το Interreg GO!
Η εκδήλωση υψηλού επιπέδου “Interreg GO! Post-2027” που διοργανώνεται από τη DG REGIO θα πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο του 2025 στη Nova Gorica (Σλοβενία) και την Gorizia (Ιταλία), δύο δίδυμες πόλεις στα σύνορα που βραβεύονται συμβολικά ως διασυνοριακή ευρωπαϊκή πρωτεύουσα Πολιτισμού 2025. Εδώ, η τελική δήλωση θα παρουσιαστεί επίσημα μεταξύ των αποτελεσμάτων της πανευρωπαϊκής διαβούλευσης με τους πολίτες και τους ενδιαφερόμενους μέλλον της εδαφικής συνεργασίας. Αυτή η εκδήλωση θα συγκεντρώσει πολιτικούς εκπροσώπους σε τοπικό, εθνικό και επίπεδο ΕΕ για να συζητήσουν το μέλλον της περιφερειακής πολιτικής και αντιπροσωπεύει την καλύτερη ευκαιρία για να εξασφαλιστεί η καλύτερη κάλυψη της δήλωσης.
