Ο Δήμος Ηλιούπολης ανακοίνωσε ότι δέχθηκε θετική αξιολόγηση της Τεχνικοοικονομικής μελέτης από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), ενώ παράλληλα έγινε αποδεκτή η χρηματοδότηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δύο ιδιαίτερα σημαντικά στάδια μέχρι την τελική έγκριση της υλοποίησης αντικατάστασης φωτιστικών σωμάτων με σύγχρονο φωτισμό LED για την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του Ηλεκτροφωτισμού. Για τον λόγο αυτό συστάθηκε και ειδική ομάδα εργασίας.
Για το σημαντικό στάδιο της έγκρισης Τεχνικοοικονομικής μελέτης κατατέθηκαν από το Δήμο Ηλιούπολης στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) τεχνοοικονομική μελέτη με τον προϋπολογισμό του έργου και το υπολογιστικό φύλο ενεργειακής αναβάθμισης του Δημοτικού ηλεκτροφωτισμού του Δήμου Ηλιούπολης. Ειδικότερα κατατέθηκαν Μελέτη Υφιστάμενης Κατάστασης, Μελέτη Προτεινόμενων επεμβάσεων και εκτίμηση του Ενεργειακού και Οικονομικού οφέλους, Αποτύπωση της πραγματικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των εγκαταστάσεων οδοφωτισμού, Προϋπολογισμός Υλοποίησης, Συγκεντρωτικά αποτελέσματα της ενεργειακής αναβάθμισης, Τεχνικές Προδιαγραφές, Φωτοτεχνικό μοντέλο – Τυπικές μελέτες Οδών και Τιμολόγιο Μελέτης.
Προγράμματα Αντικατάστασης Οδοφωτισμού με LED στους Δήμους: Δύο Διαφορετικές Προσεγγίσεις
Η αντικατάσταση του παραδοσιακού οδοφωτισμού με φωτιστικά LED έχει γίνει μια από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες των ελληνικών δήμων για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και την εξοικονόμηση πόρων. Ωστόσο, η επιλογή του τρόπου χρηματοδότησης αυτών των έργων αποτελεί σημαντικό ζήτημα, καθώς υπάρχουν δύο βασικά μοντέλα που εφαρμόζονται:
- Χρηματοδότηση μέσω δανείου από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και μελέτη από το ΚΑΠΕ
Αυτό το μοντέλο βασίζεται στη συνεργασία με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, έναν οργανισμό που παρέχει χαμηλότοκα δάνεια σε δήμους για έργα υποδομών. Παράλληλα, η μελέτη για την αντικατάσταση και τη διαστασιολόγηση του νέου φωτισμού πραγματοποιείται από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ).
Πλεονεκτήματα:
• Χαμηλό κόστος χρηματοδότησης: Τα δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών έχουν ευνοϊκούς όρους, ενώ το ΚΑΠΕ παρέχει εξειδικευμένες μελέτες χωρίς επιπλέον εμπορικό κόστος.
• Διαφάνεια και ποιοτική μελέτη: Το ΚΑΠΕ, ως δημόσιος φορέας, εγγυάται επιστημονική και τεχνοκρατική προσέγγιση, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε δήμου.
• Ευελιξία στη διαχείριση: Ο δήμος διατηρεί τον έλεγχο του έργου και των οικονομικών του.
Μειονεκτήματα:
• Χρονοβόρες διαδικασίες: Η έγκριση δανείου και η ολοκλήρωση της μελέτης μπορεί να καθυστερήσουν την υλοποίηση του έργου.
• Προκαταβολή κόστους: Ο δήμος αναλαμβάνει αρχικά το κόστος, το οποίο αποπληρώνεται σταδιακά. - Ανάθεση σε ιδιωτική εταιρεία με υποθήκευση δημοτικών τελών
Σε αυτό το μοντέλο, ο δήμος αναθέτει το έργο αντικατάστασης σε ιδιωτική εταιρεία. Η εταιρεία αναλαμβάνει τη χρηματοδότηση, την εγκατάσταση και τη συντήρηση του συστήματος, ενώ ως αντάλλαγμα λαμβάνει μέρος ή το σύνολο των εσόδων από τα ανταποδοτικά δημοτικά τέλη για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Πλεονεκτήματα:
• Άμεση υλοποίηση: Η ανάθεση σε ιδιωτική εταιρεία επιταχύνει τη διαδικασία υλοποίησης, καθώς δεν απαιτείται έγκριση δανείου ή δημόσια μελέτη.
• Μηδενικό αρχικό κόστος: Ο δήμος δεν χρειάζεται να επενδύσει αρχικά δικά του κεφάλαια.
Μειονεκτήματα:
• Υψηλότερο συνολικό κόστος: Οι ιδιωτικές εταιρείες συνήθως προσθέτουν σημαντικά περιθώρια κέρδους, καθιστώντας το έργο ακριβότερο μακροπρόθεσμα.
• Απώλεια εσόδων από δημοτικά τέλη: Η υποθήκευση των δημοτικών τελών δεσμεύει τους πόρους του δήμου για πολλά χρόνια.
• Περιορισμένη διαφάνεια: Η επιλογή του αναδόχου και η σύναψη των συμβάσεων μπορεί να δημιουργήσουν ερωτήματα σχετικά με τη διαφάνεια και τη λογοδοσία.
Σύγκριση των Δύο Μοντέλων
Η επιλογή ανάμεσα στα δύο μοντέλα εξαρτάται από τις ανάγκες και τις προτεραιότητες κάθε δήμου. Ενώ η χρηματοδότηση μέσω του Ταμείου Παρακαταθηκών και η μελέτη του ΚΑΠΕ προσφέρουν μια πιο οικονομική και βιώσιμη λύση, η ανάθεση σε ιδιωτική εταιρεία είναι μια ταχύτερη αλλά ακριβότερη επιλογή. Οι δήμοι πρέπει να αξιολογήσουν προσεκτικά τις δυνατότητές τους και να διασφαλίσουν ότι η τελική απόφαση εξυπηρετεί τα συμφέροντα των δημοτών μακροπρόθεσμα.
Με βάση τη μελέτη του Κώστα Μ. Κάπου για τις τεχνικές προδιαγραφές και οικονομικές παραμέτρους:
Τα Οικονομικά Οφέλη και οι Τεχνικές Προκλήσεις
Η αναβάθμιση του οδοφωτισμού με τεχνολογία LED προσφέρει σημαντική εξοικονόμηση κόστους και ενέργειας μακροπρόθεσμα. Η μελέτη αναδεικνύει ότι, με την αντικατάσταση 1.000 φωτιστικών HID με LED, η εξοικονόμηση ενέργειας φτάνει έως και 33%, ενώ η απόσβεση της επένδυσης μπορεί να γίνει σε λιγότερο από 6 χρόνια. Για μεγαλύτερους δήμους, η μακροχρόνια εξοικονόμηση μπορεί να ξεπεράσει τα 20 εκατομμύρια ευρώ σε βάθος 20ετίας.
Παραδείγματα κόστους:
• Κόστος αγοράς ποιοτικών φωτιστικών LED: 150-350 ευρώ ανά μονάδα.
• Κόστος αντικατάστασης ανά μονάδα: 30-50 ευρώ.
• Επιπλέον, τα φωτιστικά LED απαιτούν ελάχιστη συντήρηση λόγω της μεγάλης διάρκειας ζωής τους, που ξεπερνά τις 80.000 ώρες.
Ποιότητα και Προδιαγραφές
Η επιτυχία ενός τέτοιου έργου εξαρτάται από την επιλογή ποιοτικών υλικών. Η μελέτη υπογραμμίζει ότι:
• Τα φωτιστικά πρέπει να διαθέτουν υψηλή φωτεινή απόδοση (135-170 lm/W) και προστασία από τις καιρικές συνθήκες (IP>64).
• Η επιλογή θερμοκρασίας χρώματος 4.000Κ και δείκτη χρωματικής απόδοσης (CRI>80) είναι ιδανική για αστικό φωτισμό.
Τα «έξυπνα» συστήματα διαχείρισης
Η μελέτη εξετάζει την προσθήκη αυτοματοποιημένων συστημάτων που μειώνουν την ένταση του φωτισμού σε ώρες χαμηλής κυκλοφορίας. Παρόλο που προσφέρουν επιπλέον εξοικονόμηση ενέργειας, οι δήμοι πρέπει να αξιολογήσουν αν τα πρόσθετα κόστη για εξοπλισμό και συντήρηση δικαιολογούνται από την αναμενόμενη εξοικονόμηση.
Προβλήματα στις Ιδιωτικές Συμβάσεις
Η μελέτη καταδεικνύει σοβαρά προβλήματα διαφάνειας και υπερκοστολογήσεων στις αναθέσεις σε ιδιωτικές εταιρείες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το κόστος φτάνει 4-6 φορές πάνω από την αγορά. Ενδεικτικά παραδείγματα περιλαμβάνουν:
• Υψηλά κόστη συντήρησης και «υποθήκευση» των ανταποδοτικών τελών για έως και 12 έτη.
• Υποβάθμιση της ποιότητας φωτισμού για τεχνητή παρουσίαση εξοικονόμησης.
Η μελέτη προτείνει τη διασφάλιση ανεξάρτητων ελέγχων ποιότητας και διαφανών διαδικασιών για να αποφευχθούν τέτοιες καταστάσεις.
Προτάσεις για Δήμους
• Επιλογή μέσω ΚΑΠΕ και Ταμείου Παρακαταθηκών: Προσφέρει διαφάνεια, ποιότητα και χαμηλό κόστος.
• Αυστηρός έλεγχος προδιαγραφών: Οι προμήθειες να βασίζονται σε πιστοποιήσεις και ανεξάρτητους ελέγχους.
• Μακροπρόθεσμη στρατηγική: Οι δήμοι να στοχεύουν στη μέγιστη ενεργειακή αποδοτικότητα και εξοικονόμηση, χωρίς να δεσμεύουν υπερβολικά μελλοντικά έσοδα.
Με αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές, οι δήμοι μπορούν να επιτύχουν ποιοτική αναβάθμιση του οδοφωτισμού, μεγιστοποιώντας την εξοικονόμηση και αποφεύγοντας παγίδες περιττών εξόδων.