Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έθεσε σε δημόσια διαβούλευση ένα νέο Σχέδιο Νόμου με στόχο τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και τη ρύθμιση επειγόντων ενεργειακών και πολεοδομικών θεμάτων. Το σχέδιο φέρνει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), τον οικονομικό έλεγχο αυτών των φορέων και την εποπτεία των υποδομών διαχείρισης υδάτων.
Βασικοί Άξονες του Σχεδίου Νόμου
Το σχέδιο νόμου διαρθρώνεται σε διαφορετικές ενότητες που καλύπτουν ζητήματα οργάνωσης, οικονομικής διαχείρισης και γεωγραφικής αρμοδιότητας των φορέων ύδρευσης και αποχέτευσης.
- Συγχωνεύσεις ΔΕΥΑ και Νέες Αρμοδιότητες
• Δίνεται η δυνατότητα οικειοθελών συγχωνεύσεων των ΔΕΥΑ με στόχο τη μείωση του διοικητικού κόστους και την αύξηση της αποδοτικότητας.
• Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) μπορούν να μεταφέρουν τις αρμοδιότητες ύδρευσης και αποχέτευσης στις Εταιρείες Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας (ΕΥΔΑΠ) και Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ), αλλά και να διευρύνουν τις αρμοδιότητες των φορέων ύδρευσης στις περιοχές τους. - Οικονομική Διαχείριση και Έλεγχος
• Προβλέπονται αυστηρότερες διαδικασίες οικονομικού ελέγχου για τις ΔΕΥΑ, οι οποίες θα εποπτεύονται από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ).
• Οι δημοτικές επιχειρήσεις θα υπόκεινται σε οικονομική διαφάνεια, με υποχρεωτική δημοσιοποίηση των οικονομικών καταστάσεων και ελέγχους από ορκωτούς λογιστές.
• Επιβάλλονται κυρώσεις σε ΔΕΥΑ που δεν καταβάλλουν έγκαιρα τις οφειλές τους προς παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα την πιθανή απομάκρυνση διοικήσεων. - Νέα Τιμολογιακή Πολιτική και Τέλη
• Προβλέπεται η αναθεώρηση της τιμολογιακής πολιτικής με στόχο τη δικαιότερη κοστολόγηση των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης.
• Καθιερώνεται ειδικό τέλος για την υδροδότηση και αποχέτευση, το οποίο θα χρηματοδοτεί έργα υποδομής.
• Οι ΔΕΥΑ θα μπορούν να αναπτύσσουν επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπως η εμφιάλωση και εμπορία νερού, αλλά και παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). - Ρυθμίσεις για την Αντιμετώπιση Λειψυδρίας
• Θεσπίζονται έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, όπως η δυνατότητα μεταφοράς υδάτων από άλλους παρόχους και η υλοποίηση έργων αποθήκευσης και εξοικονόμησης νερού.
• Προβλέπεται η δημιουργία Σχεδίων Ασφαλείας Τροφοδοσίας Νερού για κάθε πάροχο, ώστε να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα των υδάτινων πόρων. - Ενεργειακές και Πολεοδομικές Ρυθμίσεις
• Δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας σε δημόσιες υποδομές ύδρευσης.
• Ρυθμίζεται η εγκατάσταση τηλεμετρίας και τηλεδιαχείρισης στα δίκτυα για καλύτερο έλεγχο κατανάλωσης και διαχείρισης νερού.
• Προβλέπονται νέες διαδικασίες ελέγχου και επιτάχυνσης έκδοσης οικοδομικών αδειών, ειδικά σε περιοχές που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.
Προβληματισμοί και Αντιδράσεις
Το νέο σχέδιο νόμου έχει προκαλέσει αντιδράσεις από δημοτικές αρχές και συνδικαλιστικούς φορείς, καθώς εκφράζονται ανησυχίες για την πιθανή ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης και την υποβάθμιση της αυτοδιοίκησης.
Οι βασικές ενστάσεις περιλαμβάνουν:
• Την πιθανή αύξηση των τιμολογίων για τους καταναλωτές.
• Τη συγκέντρωση της διαχείρισης ύδρευσης και αποχέτευσης σε κεντρικούς φορείς (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ), που θα περιορίσει τον ρόλο των Δήμων.
• Την ανάγκη για σαφέστερες διατάξεις διαφάνειας και κοινωνικής προστασίας, ώστε να αποφευχθούν αδικίες στους λογαριασμούς νερού.
Το νέο σχέδιο νόμου επιχειρεί να εκσυγχρονίσει το θεσμικό πλαίσιο των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, θέτοντας κανόνες βιωσιμότητας και διαφάνειας. Ωστόσο, παραμένει ζητούμενο το πώς θα εφαρμοστούν αυτές οι ρυθμίσεις στην πράξη, καθώς και το εάν θα διατηρηθεί η κοινωνική διάσταση της πρόσβασης στο νερό ως δημόσιο αγαθό.
