Ο Δήμος Αγίας Παρασκευής ανακοίνωσε την επαναλειτουργία των Δημοτικών του Ιατρείων και απευθύνει δημόσια πρόσκληση σε εθελοντές γιατρούς να στηρίξουν αυτή την κοινωνική πρωτοβουλία. Στόχος σύμφωνα με την ανακοίνωσή του είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου και ολοκληρωμένου δικτύου πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, με έμφαση στην πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και την προαγωγή της υγείας για όλους τους δημότες.
Τι είναι τα Δημοτικά Ιατρεία και πώς λειτουργούν;
Τα Δημοτικά Ιατρεία είναι μονάδες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που λειτουργούν υπό την εποπτεία των ΟΤΑ (Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης). Προσφέρουν δωρεάν ή χαμηλού κόστους υπηρεσίες υγείας σε όλους τους πολίτες, με έμφαση στις ευπαθείς ομάδες, τους ανασφάλιστους και τους ηλικιωμένους.
Η λειτουργία τους βασίζεται κυρίως:
• σε δημοτικούς υπαλλήλους υγειονομικού προσωπικού (όπου υπάρχουν),
• σε συμβάσεις έργου με γιατρούς και άλλους επαγγελματίες υγείας,
• αλλά και σε ένα σημαντικό δίκτυο εθελοντών γιατρών που ενισχύουν το έργο τους.
Τα Δημοτικά Ιατρεία συνεργάζονται συχνά με κοινωνικές υπηρεσίες, Κέντρα Κοινότητας, δομές ψυχικής υγείας και φαρμακεία, ώστε να προσφέρουν μια ολιστική αντιμετώπιση των αναγκών του πολίτη. Οι υπηρεσίες που παρέχουν ποικίλλουν, αλλά περιλαμβάνουν συνήθως ιατρικές εξετάσεις, εμβολιασμούς, προγράμματα πρόληψης (π.χ. μαστογραφίες, καρδιολογικοί έλεγχοι), καθώς και συμβουλευτική υποστήριξη.
Δυστυχώς δεν υπάρχει κάποιος πρότυπος κανονισμός λειτουργίας τους, ούτε ένα ελάχιστο προδιαγραφών που πρέπει να λειτουργούν.
Δημοτικά Ιατρεία Αστικού Τύπου: Ένας Σύγχρονος Θεσμός
Υπάρχουν όμως και τα Δημοτικά Ιατρεία Αστικού Τύπου που δημιουργήθηκαν για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες των μεγάλων αστικών κέντρων. Εντάσσονται στις πολιτικές κοινωνικής φροντίδας των δήμων και λειτουργούν ως πυλώνες τοπικής δημόσιας υγείας. Συχνά παρέχουν εξειδικευμένες υπηρεσίες με γιατρούς γενικής ιατρικής, παθολόγους, καρδιολόγους, γυναικολόγους, παιδίατρους, οδοντιάτρους και ψυχολόγους και διαθέτουν και εξοπλισμό.
Εκτός από την ιατρική φροντίδα, τα ιατρεία αστικού τύπου συμβάλλουν ενεργά στην υγειονομική εκπαίδευση του πληθυσμού, διοργανώνοντας ημερίδες, ενημερωτικές δράσεις και προγράμματα πρόληψης για χρόνιες παθήσεις.
Η Σημασία των Δημοτικών Ιατρείων
Σε μία περίοδο που η δημόσια υγεία δέχεται πιέσεις και η πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες δεν είναι αυτονόητη για όλους, τα Δημοτικά Ιατρεία αποτελούν έναν πολύτιμο θεσμό κοινωνικής συνοχής. Ιδιαίτερα για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, η ύπαρξή τους μπορεί να είναι καθοριστική για την έγκαιρη διάγνωση και την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών.
Πέρα από την ιατρική περίθαλψη, προσφέρουν και κοινωνική ασφάλεια, φέρνοντας τον δήμο πιο κοντά στον πολίτη και μετατρέποντας την τοπική αυτοδιοίκηση σε ουσιαστικό πυλώνα φροντίδας και ανθρωπιάς.
Τα Δημοτικά Ιατρεία στην Ελλάδα δεν έχουν ενιαίο ωράριο λειτουργίας, καθώς αυτό καθορίζεται από τον εκάστοτε δήμο ανάλογα με τις ανάγκες των πολιτών, τη διαθεσιμότητα του προσωπικού και τις υποδομές.
Ωστόσο, συνήθως ισχύουν τα εξής:
Τυπικά Ωράρια Λειτουργίας
• Καθημερινές (Δευτέρα έως Παρασκευή):
Συνήθως από 08:00 έως 14:00 ή 09:00 έως 15:00
• Σε ορισμένες περιπτώσεις, προσφέρονται απογευματινά ραντεβού, κυρίως για εργαζόμενους πολίτες (π.χ. 16:00 – 19:00, με ραντεβού)
• Σαββατοκύριακα και αργίες: Συνήθως παραμένουν κλειστά, εκτός εάν υπάρχει ειδική εφημερία ή έκτακτη ανάγκη
Ραντεβού & Διαθεσιμότητα
• Οι περισσότερες υπηρεσίες παρέχονται κατόπιν ραντεβού
• Τα ραντεβού κλείνονται τηλεφωνικά ή μέσω των κοινωνικών υπηρεσιών του δήμου
• Ορισμένα ιατρεία συνεργάζονται με πλατφόρμες online ραντεβού
Παράδειγμα:
Ο Δήμος Αθηναίων λειτουργεί τα Δημοτικά Ιατρεία Δευτέρα έως Παρασκευή, 08:00–15:00, με κάποιες ειδικότητες να δέχονται απογευματινά με ραντεβού. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει παρόμοιο ωράριο αλλά με παραρτήματα που λειτουργούν εναλλάξ για καλύτερη κάλυψη.
Αρκετά Δημοτικά Ιατρεία σε όλη την Ελλάδα έχουν υλοποιήσει πρωτότυπες και καινοτόμες πρωτοβουλίες, που ξεπερνούν την απλή ιατρική φροντίδα και ενισχύουν τον κοινωνικό τους ρόλο. Παρακάτω θα βρεις μερικές χαρακτηριστικές ιδέες και πρακτικές που μπορούν να αποτελέσουν πρότυπο και για άλλους δήμους:
- “Ιατρείο χωρίς Ραντεβού” – Άμεση πρόσβαση για έκτακτα περιστατικά
Ορισμένοι δήμοι καθιέρωσαν ώρες καθημερινής λειτουργίας χωρίς ραντεβού, για πολίτες που αντιμετωπίζουν αιφνίδια προβλήματα υγείας. Η πρωτοβουλία αυτή απευθύνεται ιδιαίτερα σε ανασφάλιστους και ηλικιωμένους που δυσκολεύονται με τις ψηφιακές διαδικασίες. - Ψυχολογική Υποστήριξη για Νέους και Γονείς
Δημοτικά Ιατρεία σε Αθήνα, Νίκαια και Καλλιθέα λειτουργούν ψυχολογικά ιατρεία, με δωρεάν συνεδρίες για εφήβους και γονείς. Προσφέρονται ατομικές ή ομαδικές συνεδρίες για άγχος, διαχείριση θυμού, σχέσεις γονέα–παιδιού, σχολικό εκφοβισμό κ.λπ. - Πρόγραμμα “Μνήμης και Εγκεφαλικής Υγείας” για Ηλικιωμένους
Σε δήμους όπως ο Χαλάνδρι και το Μαρούσι εφαρμόστηκαν ειδικά τεστ και προγράμματα για την πρώιμη ανίχνευση άνοιας και τη γνωστική ενδυνάμωση των ηλικιωμένων, σε συνεργασία με κέντρα Alzheimer και Μονάδες Ψυχικής Υγείας. - Κινητές Μονάδες για Προληπτικές Εξετάσεις στις Γειτονιές
Κάποια δημοτικά ιατρεία (π.χ. Δήμος Περιστερίου) χρησιμοποιούν κινητές ιατρικές μονάδες που κάνουν τον γύρο των συνοικιών για μαστογραφίες, test Παπανικολάου, οφθαλμολογικούς και καρδιολογικούς ελέγχους, ιδιαίτερα σε περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε δομές υγείας. - Ψηφιακές Υπηρεσίες – Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας
Ορισμένοι δήμοι έχουν δημιουργήσει ηλεκτρονική πλατφόρμα για την παρακολούθηση των ραντεβού, την πρόσβαση σε βασικά ιατρικά στοιχεία του πολίτη και την αποστολή υπενθυμίσεων για εμβολιασμούς ή εξετάσεις. Παράδειγμα: Δήμος Τρικκαίων. - “Δημοτικά Check-Up” για εργαζόμενους και ανασφάλιστους
Μέσα από συνεργασίες με διαγνωστικά κέντρα και νοσοκομεία, ορισμένοι δήμοι προσφέρουν δωρεάν πακέτα προληπτικών εξετάσεων (π.χ. αιματολογικός έλεγχος, ακτινογραφίες, triplex) σε ευάλωτους ή ανασφάλιστους πολίτες σε ετήσια βάση. - Σχολικά Ιατρεία & Προληπτικός Έλεγχος Μαθητών
Πιλοτικά προγράμματα σε Καλλιθέα και Κορυδαλλό περιλαμβάνουν την αποστολή δημοτικών γιατρών σε σχολεία για έλεγχο σκολίωσης, προβλημάτων όρασης ή λόγου, και συμβουλευτική στους γονείς. - Προγράμματα Υγιεινής Διατροφής & Υποστήριξης Υπερβαρότητας
Οργανώνονται ενημερωτικά εργαστήρια και ατομικές συνεδρίες με διατροφολόγους, ειδικά για παιδιά και εφήβους με αυξημένο βάρος, με στόχο την πρόληψη μεταβολικών και καρδιαγγειακών νοσημάτων.
