Το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων για το 2025, όπως ανακοινώθηκε με την εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας (Δ1α/Γ.Π. 17502/15-4-2025), καθορίζει το χρονοδιάγραμμα, τις συστάσεις και τα σχήματα εμβολιασμών που πρέπει να εφαρμόζονται για την προστασία της δημόσιας υγείας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει λεπτομερείς οδηγίες για όλες τις ηλικιακές ομάδες από τη γέννηση έως τα 18 έτη, με ειδικές προβλέψεις για πληθυσμούς αυξημένου κινδύνου.
Ωστόσο, η αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της πολιτικής δεν μπορεί να βασιστεί αποκλειστικά στο κεντρικό κράτος. Οι δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες αποτελούν κρίσιμους συμμάχους για την επιτυχία του εθνικού σχεδίου.
Ο Ρόλος των Δήμων στο Δίκτυο Δημόσιας Υγείας
Η εγκύκλιος αποστέλλεται και στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) με ρητή παράκληση να ενημερωθούν όλοι οι Δήμοι της χώρας. Αυτό υπογραμμίζει ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ Βαθμού έχει θεσμικό ρόλο στην ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών για τους εμβολιασμούς.
Οι δήμοι διαθέτουν ήδη ένα πλέγμα υποδομών και δομών που μπορούν να ενισχύσουν το πρόγραμμα:
• Δημοτικά Ιατρεία και Κέντρα Κοινότητας
• ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ-ΜΕΑ
• Παιδικοί σταθμοί
• Σχολικές επιτροπές
• Κοινωνικές υπηρεσίες
Η αξιοποίηση αυτών των δομών, με κατάλληλες εκπαιδευτικές δράσεις και ενημερωτικές καμπάνιες, μπορεί να αυξήσει την εμβολιαστική κάλυψη και την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Ευάλωτες Ομάδες & Κοινωνική Πολιτική
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει αναλυτικά τις ομάδες αυξημένου κινδύνου, όπως τα παιδιά Ρομά, οι μεταναστευτικές οικογένειες, οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα, οι μεταμοσχευμένοι, τα άτομα με HIV, κ.ά.
Οι δήμοι, μέσω των κοινωνικών τους υπηρεσιών και των Δομών Στήριξης (π.χ. Βοήθεια στο Σπίτι, Δημοτικοί Διαμεσολαβητές), μπορούν να εντοπίζουν και να κατευθύνουν τα άτομα αυτά σε εμβολιαστικά κέντρα, παρέχοντας υποστήριξη στη διαδικασία.
Δράσεις που μπορούν να υλοποιήσουν οι Δήμοι
- Δημιουργία τοπικών εκστρατειών ενημέρωσης, με φυλλάδια, αφίσες, social media και συνεργασίες με σχολεία.
- Δωρεάν εμβολιασμοί σε δημοτικές δομές, σε συνεργασία με ΥΠΕ ή κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ.
- Καταγραφή ανεμβολίαστων παιδιών μέσω των παιδικών σταθμών και δημοτικών σχολείων.
- Συμμετοχή στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών και υποστήριξη οικογενειών για την πρόσβαση στο myhealth app.
- Συνεργασία με ΚΟΙΝΣΕΠ και ΜΚΟ για την προσέγγιση δυσπρόσιτων πληθυσμών.
Η Αυτοδιοίκηση ως Εγγυητής της Δημόσιας Υγείας
Η πολιτική πρόληψης δεν μπορεί να επιβληθεί από πάνω προς τα κάτω. Χρειάζεται τοπική ηγεσία, κοινωνική συναίνεση και διαρκή διάλογο με τους πολίτες. Ο Δήμος ως πιο κοντινός θεσμός στον πολίτη έχει τη δύναμη να μετατρέψει το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών σε μια κοινή υπόθεση δημόσιας ευθύνης.
Η εφαρμογή του ΕΠΕ μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία για τους δήμους να ενισχύσουν το κοινωνικό τους προφίλ, να επενδύσουν στη δημόσια υγεία και να λειτουργήσουν ως φορείς πρόληψης, εμπιστοσύνης και προστασίας.
