Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός υπέγραψε πρόσκληση για την υποβολή πρότασης «Στρατηγικής Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (OXE) ΑΓΡΑΦΩΝ», προκειμένου να εγκριθεί και να ενταχθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος: «Στερεά Ελλάδα 2021-2027».
Σκοπός είναι η χρηματοδότηση πρότασης για την υλοποίηση εδαφικής ΟΧΕ Αγράφων, έχοντας λάβει υπόψη δεδομένα της περιοχής, όπως:
– Η δημογραφική γήρανση και μείωση του πληθυσμού.
– Η γεωγραφική απομόνωση και κοινωνικοοικονομικές ανισότητες.
Η δημόσια δαπάνη που διατίθεται από το Πρόγραμμα «ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 2021-2027» για την υλοποίηση της «Στρατηγικής ΟΧΕ Αγράφων» ανέρχεται σε 5.000.000 ευρώ. Αρμόδιος Χωρικός Φορέας για την υποβολή πρότασης είναι το εταιρικό σχήμα της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του Δήμου Αγράφων, όπως αυτό οριστεί σε Εταιρικό Σύμφωνο Συνεργασίας, όπου δύνανται να συμμετέχουν επιπλέον εμπλεκόμενοι τοπικοί φορείς.
Επισημαίνεται ότι:
– Με την ευελιξία που παρέχει η δυνατότητα χρήσης προγραμματικής υπερδέσμευσης, δύναται να υποβληθεί «Στρατηγική ΟΧΕ» συνολικού προϋπολογισμού της τάξης των 20.000.000 ευρώ για έργα – δράσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), ενώ μπορούν να προστεθούν και πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+).
– Η κυβερνητική δέσμευση για το συνολικό αναπτυξιακό πρόγραμμα των Αγράφων, κατά το μέρος που αυτό αφορά στη Στερεά Ελλάδα, είναι της τάξεως των 25.000.000 ευρώ.
Μετά την υπογραφή της απόφασης, ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός δήλωσε: «Απευθύνουμε πρόσκληση ένταξης και χρηματοδότησης της ΟΧΕ Αγράφων από το νέο μας ΕΣΠΑ, με αρχική δημόσια δαπάνη ύψους 5.000.000 ευρώ. Δίνουμε ουσιαστικά τη δυνατότητα για τη χρηματοδότηση της ΟΧΕ και από άλλα προγράμματα, σε συνεργασία βεβαίως με τα συναρμόδια Υπουργεία.
»Η απόφασή μας μπορεί και πρέπει να είναι το… εναρκτήριο λάκτισμα ενός κοινού αγώνα αυτοδιοικητικών – κοινοβουλευτικών – κυβερνητικών για την υλοποίηση μιας ολιστικής παρέμβασης ανάπτυξης της περιοχής των Αγράφων και αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος.
»Εργαζόμαστε παράλληλα για τη βελτίωση της προσβασιμότητας στην ευρύτερη περιοχή με σειρά οδικών έργων, τα οποία σχεδιάζονται και κατασκευάζονται με την ελάχιστη δυνατή αλλοίωση του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος των Αγράφων».
Η Στρατηγική Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ) είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών, όπως αστικά κέντρα, νησιά, αγροτικές ή ορεινές περιοχές. Η ΟΧΕ επιτρέπει την στοχευμένη αξιοποίηση κονδυλίων από διάφορα Επιχειρησιακά Προγράμματα και Ταμεία της ΕΕ, για την επίτευξη κοινών στόχων σε μια περιοχή.
Τι είναι ουσιαστικά η ΟΧΕ;
Η ΟΧΕ:
• Ενώνει διαφορετικές πηγές χρηματοδότησης (π.χ. ΕΤΠΑ, ΕΚΤ+)
• Υλοποιείται βάσει μιας ολοκληρωμένης τοπικής στρατηγικής, η οποία ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προτεραιότητες της περιοχής
• Συνδέει πολλούς τομείς πολιτικής: περιβάλλον, μεταφορές, ψηφιακή μετάβαση, κοινωνική συνοχή, πολιτισμός κ.ά.
• Συμμετοχική διαδικασία: Συνήθως εμπλέκονται τοπικές αρχές, φορείς και η κοινωνία των πολιτών
Παράδειγμα:
Μια ΟΧΕ για μια νησιωτική περιφέρεια μπορεί να περιλαμβάνει:
• έργα υποδομής (π.χ. λιμάνια, αποχέτευση),
• προώθηση του βιώσιμου τουρισμού,
• ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του δήμου,
• ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής (π.χ. για ευάλωτες ομάδες),
• προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Πού βασίζεται η ΟΧΕ;
Η θεσμική βάση για τις ΟΧΕ προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060 για τη διαχείριση των διαρθρωτικών ταμείων, με στόχο την ενίσχυση της εδαφικής συνοχής.
Αποτελεί στρατηγικό εργαλείο για την Περίοδο 2021–2027, αλλά και από την προηγούμενη Προγραμματική Περίοδο 2014–2020.
Ορίστε μερικά ενδεικτικά παραδείγματα Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων (ΟΧΕ) σε ελληνικές περιοχές, τα οποία χρηματοδοτούνται κυρίως από το ΕΣΠΑ:
1. ΟΧΕ Ιστορικού Κέντρου Αθήνας
Φορέας Υλοποίησης: Δήμος Αθηναίων
Στόχος: Αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου της πόλης (π.χ. Πλάκα, Ψυρρή, Εξάρχεια) για να ενισχυθεί η κατοικία, η επιχειρηματικότητα, η πολιτιστική κληρονομιά και η ποιότητα ζωής.
Παρεμβάσεις:
• Αναπλάσεις δημόσιων χώρων και δρόμων
• Αξιοποίηση κτιρίων πολιτιστικής σημασίας
• Δράσεις για στήριξη τοπικών επιχειρήσεων
• Προγράμματα κοινωνικής συνοχής για ευάλωτους πληθυσμούς
2. ΟΧΕ Νησιωτικό Σύμπλεγμα Ν. Αιγαίου
Περιοχή εφαρμογής: Κυκλάδες, Δωδεκάνησα
Στόχος: Ολιστική ανάπτυξη μικρών νησιών με επίκεντρο τη βιωσιμότητα και την απομόνωση.
Παρεμβάσεις:
• Βελτίωση λιμενικών υποδομών
• Ψηφιακές υπηρεσίες στους πολίτες (π.χ. τηλεϊατρική, e-διακυβέρνηση)
• Διαχείριση υδάτων και αποβλήτων
• Ενίσχυση βιώσιμου τουρισμού και τοπικών προϊόντων
3. ΟΧΕ Πόλης Ρεθύμνου
Στόχος: Ανάδειξη της πόλης ως πολιτιστικό και τουριστικό κέντρο, βελτίωση της καθημερινότητας των κατοίκων
Παρεμβάσεις:
• Ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών διαδρομών
• Δημιουργία ποδηλατοδρόμων και πεζοδρόμων
• Παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων
• Ενίσχυση κοινωνικών δομών (π.χ. για άτομα με αναπηρία)
4. ΟΧΕ Μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης
Συνεργασία φορέων: Δήμος Θεσσαλονίκης, ΠΚΜ, ΟΑΣΘ, ΑΠΘ
Στόχος: Βιώσιμη αστική ανάπτυξη με έμφαση στην κινητικότητα και το περιβάλλον
Παρεμβάσεις:
• Πράσινα αστικά δίκτυα και πάρκα
• Προώθηση μέσων βιώσιμης μετακίνησης (ποδήλατα, e-οχήματα)
• Ψηφιακές εφαρμογές για την πόλη
• Παρεμβάσεις για κοινωνική ένταξη και φτώχεια
5. ΟΧΕ Δυτικής Αχαΐας (αγροτική περιοχή)
Στόχος: Ανάπτυξη της τοπικής αγροτικής οικονομίας, ενίσχυση της εξωστρέφειας και βελτίωση υποδομών
Παρεμβάσεις:
• Δίκτυα αγροτουρισμού
• Υποδομές μεταποίησης τοπικών προϊόντων
• Ενίσχυση συνεταιρισμών και ΚΟΙΝΣΕΠ
• Εκπαίδευση σε νέες τεχνολογίες παραγωγής
