Η Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου, που εορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Ιουνίου, αποτελεί μια διεθνή υπενθύμιση της σημασίας του ποδηλάτου ως μέσου μετακίνησης, άθλησης και φιλικής προς το περιβάλλον δραστηριότητας. Ο ΟΗΕ, αναγνωρίζοντας την καθολική χρησιμότητα του ποδηλάτου, καθιέρωσε την ημέρα αυτή το 2018, τονίζοντας την ανάγκη για επένδυση στις ήπιες μορφές μετακίνησης, που συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή, την υγεία και την κλιματική ουδετερότητα.
Η χρήση του ποδηλάτου δεν είναι μια ανθρώπινη τάση ή συνήθεια που αναγνωρίζεται διεθνώς ως μέσω μετακίνησης. Είναι ένα βασικό εργαλείο στις δράσεις για την κλιματική κρίση, ένα εργαλείο για την βιώσιμη κινητικότητα στις πόλεις και ένα εργαλείο για την προαγωγή της υγείας. Είναι δηλαδή ένας από τους βασικότερους άξονες στον στόχο 11 του ΟΗΕ.
Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα κάνει κάποια μικρά και δειλά βήματα για την ενίσχυση της βιώσιμης αστικής κινητικότητας. Το ποδήλατο αναδεικνύεται όχι μόνο ως εργαλείο ψυχαγωγίας, αλλά και ως κρίσιμο στοιχείο του σύγχρονου αστικού σχεδιασμού. Η απόσταση όμως από τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες συνεχώς μεγαλώνει καθώς αυτές ασκούν πια πολιτικές μεγάλης έντασης μετασχηματίζοντας τον τρόπο μετακίνησης στις πόλεις με απόλυτο περιορισμό του Ι.Χ.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μέσω της Ειδικής Γραμματείας Βιώσιμης Κινητικότητας και του θεσμού των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), έχει ενσωματώσει πολιτικές για τη δημιουργία ποδηλατοδρόμων, την παροχή κοινόχρηστων ποδηλάτων και την ενθάρρυνση των δήμων να επενδύσουν σε υποδομές ποδηλάτου.
Με απόφαση του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, συστάθηκε και η Διϋπουργική Ομάδα Εργασίας (Δ.Ο.Ε.) για την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Ποδήλατο, με τη συμμετοχή των Υπουργείων, Υποδομών και Μεταφορών, Εσωτερικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Τουρισμού, της Κ.Ε.Δ.Ε. και της ΕΝ.Π.Ε..
Η “Εθνική Στρατηγική για το Ποδήλατο”, θα έχει ως βασικούς άξονες:
• Την ένταξη του ποδηλάτου στον καθημερινό αστικό σχεδιασμό.
• Τη σύνδεση ποδηλατικών διαδρομών με ΜΜΜ.
• Την ενίσχυση της ποδηλατικής ασφάλειας και της κυκλοφοριακής αγωγής στα σχολεία.
• Την τουριστική αξιοποίηση των ποδηλατικών διαδρομών σε συνδυασμό με τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο της χώρας.
Υπογράφτηκε άλλωστε και μνημόνιο συνεργασίας για την προώθηση του ευρωπαϊκού ποδηλατικού τουρισμού (EuroVelo)
Οι ευρωπαϊκές δεσμεύσεις της Ελλάδας για το ποδήλατο
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διακήρυξαν επίσημα κοινή δήλωση για το ποδήλατο.
Αυτό σημαίνει ότι οι επισημάνσεις που κάνουν θα αποτελέσουν προτεραιότητες (και επενδυτικές) οδηγίες, πολιτικές αλλά και κριτήρια για την ενίσχυση δράσεων και υποδομών.
Την Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για την Ποδηλασία, ανακοίνωσε η Ευρωπαία Επίτροπος Μεταφορών Adina Vălean σε εκδήλωση στη Σεβίλλη.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ελλάδα υπέγραψε τον Οδικό Χάρτη της Λιουμπλιάνα (Ljubljana Declaration) το 2021 στο πλαίσιο της διάσκεψης των Υπουργών Μεταφορών του ΟΗΕ για την περιοχή της UNECE. Με αυτή τη δήλωση:
• Η Ελλάδα δεσμεύεται να αναπτύξει εθνική πολιτική για το ποδήλατο.
• Υποστηρίζει τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Πλαισίου για την Ποδηλασία, με κοινούς στόχους και δείκτες παρακολούθησης.
• Συμμετέχει στη συλλογική προσπάθεια για διπλασιασμό της χρήσης ποδηλάτου έως το 2030 στην Ευρώπη.
• Επιδιώκει τη βελτίωση των υποδομών, της εκπαίδευσης και των κανόνων οδικής ασφάλειας που αφορούν στους ποδηλάτες.
Στο ίδιο πνεύμα, η Ελλάδα υποστήριξε το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Φεβρουάριος 2023) για την ανάπτυξη ευρωπαϊκής στρατηγικής ποδηλάτου και χρηματοδοτικών εργαλείων για τη στήριξη υποδομών και εθνικών σχεδίων δράσης.
Η πρόκληση για την Ελλάδα δεν είναι μόνο η ενίσχυση των μεγάλων πόλεων, αλλά και η ανάδειξη του ποδηλάτου ως βασικό μέσο στις μικρές και μεσαίες κοινότητες, όπου ο σχεδιασμός μπορεί να γίνει πιο ευέλικτος. Η σύνδεση της πολιτικής για το ποδήλατο με τον τουρισμό, την υγεία, την εκπαίδευση και την πράσινη οικονομία αποτελεί ευκαιρία για ολιστικές παρεμβάσεις.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου είναι μια υπενθύμιση ότι το ποδήλατο δεν είναι πολυτέλεια, αλλά δικαίωμα. Και η Ελλάδα, με τη γεωμορφολογία της, το κλίμα της και την ιστορική της πολυμορφία, έχει όλα τα εφόδια για να γίνει ποδηλατικός προορισμός και υπόδειγμα βιώσιμης μετακίνησης.
Εστι οι Ελληνικοί δήμοι αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες παρότρυνσης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης:
Δήμος Λαρισαίων – «Πετάλι, Νότες και Πικ-Νικ»
Ο Δήμος Λαρισαίων διοργανώνει την 9η ποδηλατάδα με εκκίνηση από την Κεντρική Πλατεία στις 18:30. Η διαδρομή καταλήγει στο Πάρκο των Χρωμάτων, όπου θα πραγματοποιηθεί γιορτή με ζωντανή μουσική και πικ-νικ. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να λάβουν μέρος σε κλήρωση για ένα ποδήλατο και δύο κράνη, ενώ για τα παιδιά θα διανεμηθούν καπέλα.
Δήμος Τρικκαίων – Ποδηλατοβόλτα 10 χλμ.
Στα Τρίκαλα, η ποδηλατοβόλτα ξεκινά στις 19:00 από την Πλατεία Εθνικής Αντίστασης, με διαδρομή 10 χιλιομέτρων που περνά από σημαντικά σημεία της πόλης. Στο τέλος της διαδρομής, θα πραγματοποιηθεί κλήρωση με δώρα για τους συμμετέχοντες.
Δήμος Ρεθύμνης – Ποδηλατική Ξενάγηση και Ηλεκτρικά Ποδήλατα
Ο Δήμος Ρεθύμνης προσκαλεί κατοίκους και επισκέπτες σε ποδηλατική ξενάγηση στα μνημεία της πόλης, με εκκίνηση από το Κτίριο Δελφίνι στις 17:30. Η δράση συνδυάζεται με την πιλοτική λειτουργία του νέου συστήματος κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων, προσφέροντας στους συμμετέχοντες τη δυνατότητα να δοκιμάσουν τα νέα e-bikes.
Δήμος Βόλβης – 1ο Φεστιβάλ Ποδηλάτου «HERO 2030»
Στο Σταυρό, ο Δήμος Βόλβης διοργανώνει το πρώτο φεστιβάλ ποδηλάτου «HERO 2030 BIKE Festival» από τις 10:30 έως τις 17:30. Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν πίστα δεξιοτεχνίας, εκπαιδευτικά παιχνίδια, παρουσίαση για την οδική ασφάλεια, δοκιμές ηλεκτρικών ποδηλάτων, έκθεση ζωγραφικής και κλήρωση δώρων.
Δήμος Φλώρινας – Εκπαιδευτική Ποδηλατική Δράση
Ο Δήμος Φλώρινας, σε συνεργασία με τον ΣΟΧ Φλώρινας, οργανώνει δράση με στόχο την προώθηση της χρήσης του ποδηλάτου ως μέσου μεταφοράς και άθλησης, ενισχύοντας τη βιώσιμη κινητικότητα και την υγεία των πολιτών. Η Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου, που εορτάζεται στις 3 Ιουνίου 2025, αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για τους δήμους της Ελλάδας να προωθήσουν τη βιώσιμη κινητικότητα, την υγεία και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μέσω ποικίλων εκδηλώσεων και δράσεων. Ακολουθεί μια επισκόπηση των πρωτοβουλιών που έχουν ανακοινωθεί σε διάφορες περιοχές της χώρας:
Δήμος Εορδαίας – Ποδηλατική Βόλτα για Μαθητές
Ο Δήμος Εορδαίας διοργανώνει ποδηλατική βόλτα για τους μαθητές των δημοτικών σχολείων, με εκκίνηση από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη στις 10:00 π.μ. και τερματισμό στο Πάρκο Εκτάκτων Αναγκών περίπου στις 12:30 μ.μ. Η δράση στοχεύει στην προώθηση της ποδηλατικής κουλτούρας και της βιώσιμης κινητικότητας, ενισχύοντας την οικολογική συνείδηση των μικρών δημοτών.
Δήμος Ιθάκης – «Θιακιά Ποδηλατάδα»
Στην Ιθάκη, ο Δήμος προσκαλεί μικρούς και μεγάλους σε μια ποδηλατάδα με εκκίνηση από την Πλατεία Βαθέως στις 19:00. Η εκδήλωση είναι ανοιχτή σε όλους και στοχεύει στην ενίσχυση της κουλτούρας της βιώσιμης μετακίνησης και της οικολογικής συνείδησης.
Δήμος Μαλεβιζίου – Προώθηση της Βιώσιμης Κινητικότητας
Ο Δήμος Μαλεβιζίου, με σύνθημα «Το Μαλεβίζι κάνει το μήνυμα πράξη», διοργανώνει δράσεις ευαισθητοποίησης για την Παγκόσμια Ημέρα Ποδηλάτου, ενισχύοντας τη βιώσιμη κινητικότητα και την περιβαλλοντική συνείδηση των πολιτών.
Δήμος Καρδίτσας – Δημιουργική Αναδρομή στην Ιστορία του Ποδηλάτου
Ο Δήμος Καρδίτσας διοργανώνει εκδηλώσεις στην Πλατεία Πλαστήρα από τις 19:00 έως τις 21:00, με θέμα «Η ιστορία του Ποδηλάτου με χρώματα». Τα παιδιά θα δημιουργήσουν εικονογραφημένες ιστορίες για το ποδήλατο, ενώ στις 20:30 θα πραγματοποιηθεί ποδηλατοβόλτα στους δρόμους της πόλης.
Δυστυχώς η συμμετοχή είναι πολύ μικρή αν και η Ελλάδα, και ειδικά η Αττική, είναι από τις περιοχές της Ευρώπης που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα στην μετακίνηση.
