Σε μια ιστορική καμπή για τη βιώσιμη κινητικότητα και την πράσινη μετάβαση, οι ευρωπαϊκοί θεσμοί υπέγραψαν επίσημα την Ευρωπαϊκή Διακήρυξη για το Ποδήλατο, αναγνωρίζοντας τη σημασία του ως βασικού μέσου μετακίνησης, τουρισμού και αναψυχής. Η διακήρυξη υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αποτελεί έναν φιλόδοξο οδικό χάρτη για την ενίσχυση της ποδηλασίας σε όλα τα κράτη-μέλη.
Τα βασικά σημεία της Διακήρυξης
Η Διακήρυξη περιλαμβάνει 36 αρχές και δεσμεύσεις, που αναδεικνύουν το ποδήλατο ως:
• Καθαρό, οικονομικό και αποδοτικό μέσο μετακίνησης.
• Καίριο εργαλείο για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στις πόλεις.
• Μέσο ενίσχυσης της δημόσιας υγείας, της κοινωνικής ένταξης και της ισότητας στην προσβασιμότητα.
• Μοχλό τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, μέσω του ποδηλατικού τουρισμού και της βιομηχανίας ποδηλάτων.
Η διακήρυξη δεσμεύει τα ευρωπαϊκά κράτη και θεσμούς να επενδύσουν σε ασφαλείς ποδηλατικές υποδομές, να αναπτύξουν σχέδια βιώσιμης κινητικότητας, να προωθήσουν την εκπαίδευση στην ποδηλασία από νεαρή ηλικία, και να ενισχύσουν την κυκλική οικονομία και την ευρωπαϊκή παραγωγή ποδηλάτων.
Ισχυρή πολιτική στήριξη
Η υιοθέτηση της Διακήρυξης προέκυψε έπειτα από συνεκτική συνεργασία μεταξύ ευρωπαϊκών θεσμών και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, όπως η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών (ECF), η οποία χαρακτήρισε τη στιγμή ως “ιστορικό ορόσημο”. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της ΕCF, Henk Swarttouw, «η Διακήρυξη ανοίγει τον δρόμο για ουσιαστική πολιτική δράση και επενδύσεις».
Τι σημαίνει για την Ελλάδα και τους Δήμους
Η Ελλάδα, με την υπογραφή της Διακήρυξης, καλείται να εντάξει τη στρατηγική για το ποδήλατο στις εθνικές και τοπικές πολιτικές μεταφορών και περιβάλλοντος. Οι ελληνικοί δήμοι αποκτούν πλέον ισχυρό θεσμικό πλαίσιο για να:
• Ενσωματώσουν το ποδήλατο στα τοπικά σχέδια βιώσιμης αστικής κινητικότητας (ΣΒΑΚ),
• Διεκδικήσουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για έργα ποδηλατοδρόμων και ασφαλών διαδρομών,
• Επενδύσουν σε συστήματα κοινόχρηστων ποδηλάτων και πράσινες διαδρομές,
• Προωθήσουν το ποδήλατο στα σχολεία και την καθημερινότητα των πολιτών.
Το ποδήλατο στο επίκεντρο της βιώσιμης μετάβασης
Η Διακήρυξη συνδέεται άμεσα με τους ευρύτερους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (Green Deal) και της Στρατηγικής για τις Βιώσιμες και Έξυπνες Μεταφορές, υπογραμμίζοντας ότι η ενίσχυση της ποδηλασίας είναι κρίσιμη για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Όπως αναφέρεται στη διακήρυξη:
«Η ποδηλασία είναι θεμελιώδης για ένα ασφαλές, προσβάσιμο και βιώσιμο ευρωπαϊκό σύστημα μεταφορών».
Επόμενα βήματα
Η υιοθέτηση της Ευρωπαϊκής Διακήρυξης αποτελεί αφετηρία και όχι κατάληξη. Καλούνται τα κράτη-μέλη και οι δήμοι να μετατρέψουν τη διακήρυξη σε πράξη, ενσωματώνοντας τις δεσμεύσεις της σε εθνικές και τοπικές πολιτικές, σχεδιάζοντας υποδομές, επιμορφώνοντας πολίτες και υιοθετώντας δείκτες μέτρησης της προόδου.
Η Ευρώπη στέλνει πλέον ένα σαφές μήνυμα:
το μέλλον της αστικής κινητικότητας περνά από το ποδήλατο. Η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από τη συνεργασία κυβερνήσεων, δήμων, επιχειρήσεων και πολιτών.
