Σε μια αποκαλυπτική και αιχμηρή παρέμβαση στη συνάντηση του Δυτικού Μετώπου, ο Θωμάς Μπιζάς περιέγραψε με τεχνική ακρίβεια πώς η κυβέρνηση προωθεί τη μαζική καύση απορριμμάτων, υπονομεύοντας τις αρχές της ανακύκλωσης, της αποκεντρωμένης διαχείρισης και του δημόσιου ελέγχου.
🔥 Τεχνολογικά σύνθετες και απαγορευτικά ακριβές μονάδες
Ο Μπιζάς ξεκαθάρισε από την αρχή ότι οι μονάδες καύσης είναι τόσο ακριβές και τεχνικά απαιτητικές, που κανένας δήμος ή φορέας της Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να τις κατασκευάσει ή να τις λειτουργήσει. Αυτό έχει ως συνέπεια την αναγκαστική εκχώρηση της διαχείρισης απορριμμάτων στον ιδιωτικό τομέα, στερώντας από τους πολίτες και τις τοπικές κοινωνίες τον έλεγχο σε ένα κρίσιμο δημόσιο αγαθό.
Η καύση δεν αποτελεί απλώς μία τεχνική επιλογή – είναι ένα μοντέλο που αλλάζει ριζικά την πολιτική οικονομία της διαχείρισης απορριμμάτων, μεταφέροντας την ισχύ από τη δημόσια σφαίρα στις μεγάλες επιχειρήσεις, κυρίως στον κλάδο της βιομηχανίας ενέργειας και των τσιμεντοβιομηχανιών.
♻️ SRF, RDF και ΑΕΠΥ: το νέο «καύσιμο» των σκουπιδιών
Ο κ. Μπιζάς ανέλυσε τη στρατηγική πίσω από την παραγωγή Απορριμματογενών Ενεργειακών Πρώτων Υλών (ΑΕΠΥ), η οποία αποτελεί τον βασικό στόχο των νέων μονάδων. Τα υλικά SRF (Solid Recovered Fuel) και RDF (Refuse Derived Fuel) είναι καύσιμα δεύτερης διαλογής, αποτελούμενα κυρίως από χαρτί, πλαστικό και ξύλο – δηλαδή επεξεργασμένα σύμμεικτα σκουπίδια.
Αυτά τα υλικά δεν ανακυκλώνονται, αλλά μετατρέπονται σε «πέλετ απορριμμάτων» που καταλήγουν στην τσιμεντοβιομηχανία. Εκεί δεν πληρώνουν για να τα αποκτήσουν – πληρώνονται για να τα κάψουν. Το αποτέλεσμα; Η κοινωνία επιδοτεί την καύση των σκουπιδιών της αντί να επενδύει στην κυκλική οικονομία.
🏭 Οι 43 μονάδες που δεν θα ανακυκλώνουν
Το σχέδιο προβλέπει την κατασκευή 43 μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων, με προσανατολισμό όχι την ανάκτηση υλικών, αλλά αποκλειστικά την παραγωγή δευτερογενών καυσίμων.
Στην Αττική, προβλέπονται δύο νέες μονάδες: μία στη Φυλή και μία στο Σχιστό, πέραν του υπάρχοντος ΕΜΑΚ. Όλες οι υφιστάμενες και προγραμματισμένες μονάδες «δουλεύουν» υπέρ της καύσης. Η προδιαλογή στην πηγή, η ανακύκλωση, τα οργανικά, τίθενται στο περιθώριο.
Ο Μπιζάς εξήγησε ότι ακόμα και αν λειτουργήσουν και οι 43 μονάδες, είναι αδύνατο να παραχθούν οι ποσότητες δευτερογενούς καυσίμου που απαιτούνται. Το ΕΜΑΚ – το μεγαλύτερο εργοστάσιο της Ευρώπης – παράγει μόλις 20.000 τόνους ετησίως. Πώς λοιπόν θα φτάσουμε στον στόχο των 1,5 εκατομμυρίου τόνων ΑΕΠΥ έως το 2030;
📉 Ένας υπερφίαλος στόχος με σκοπιμότητα
Το 2020, η κυβέρνηση κατήργησε το Εθνικό Σχέδιο του 2015 (που δεν προέβλεπε καύση) και ενέκρινε νέο Εθνικό Σχέδιο, βάζοντας ως στόχο τη μείωση της ταφής στο 10% μέχρι το 2030. Όπως επεσήμανε ο Μπιζάς, αυτός ο στόχος ξεπερνά ακόμα και τους ευρωπαϊκούς που κάνουν λόγο για 15% ταφή μέχρι το 2035 και μόνο για χώρες που ήδη ανακυκλώνουν το 60% – ενώ η Ελλάδα μετά βίας φτάνει το 10%.
Ο στόχος, κατά τον ίδιο, ήταν σκόπιμα ανέφικτος, ώστε να καταστεί «αναγκαία» η καύση. Επίσης, η ανακύκλωση εγκαταλείφθηκε συνειδητά, με τα ποσοστά διαλογής στην πηγή να κινούνται στα όρια της αποτυχίας:
• Προδιαλεγμένα οργανικά: 0,47%
• Βιοαπόβλητα: 2,3%
• Ανακυκλώσιμα: 9,7%
• Σύμμεικτα: 92,3%
🧾 Μυστική μελέτη – Σιωπηλή διαβούλευση
Σύμφωνα με τον κ. Μπιζά, η επίσημη μελέτη του ΥΠΕΝ για το δίκτυο καύσης έχει ολοκληρωθεί και πληρωθεί, αλλά δεν έχει δοθεί ποτέ στη δημοσιότητα. Ο κ. Γραφάκος την επιδεικνύει χωρίς να την παραδίδει, ενώ δηλώνει ότι θα ενσωματωθεί στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ).
Το πρόβλημα είναι ότι η δημόσια διαβούλευση θα διαρκέσει μόλις 30 μέρες, σε προειλημμένες αποφάσεις. Οι δήμοι, τα κόμματα, τα συλλογικά όργανα δεν θα έχουν ούτε τον χρόνο ούτε την ενημέρωση για ουσιαστική παρέμβαση. Όπως είπε σκωπτικά: «Θα έχουν αποφασίσει για τα εργοστάσια και μετά θα μας δώσουν τη μελέτη, δήθεν για να διαβουλευτούμε».
🏛️ Αποψίλωση της Αυτοδιοίκησης και ο ρόλος του ΕΔΣΝΑ
Ο Θ. Μπιζάς κατήγγειλε και την αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τον Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο (ΕΔΣΝΑ), που αντικαθίσταται από νέο φορέα υπό κρατικό έλεγχο. Η αλλαγή αυτή – όπως υπονόησε – σχετίζεται και με το μεγάλο οικονομικό έλλειμμα του φορέα: 255 εκατ. ευρώ.
Το Περιφερειακό Σχέδιο του 2016, επί Δούρου, δεν έχει αναθεωρηθεί ποτέ, παρότι επιχειρήθηκε. Η αναθεώρηση κόλλησε – όπως αποκάλυψε – επειδή ο ΕΔΣΝΑ δεν κατέθεσε γραπτές παρατηρήσεις, πιθανόν σκόπιμα. Η εγκατάλειψη της αναθεώρησης, λέει, ευνόησε τη συγκάλυψη κακοδιοίκησης και άνοιξε τον δρόμο για την προώθηση της καύσης.
✊ Τι προτείνει το Δυτικό Μέτωπο
«Δεν μπορούμε μόνοι μας», τόνισε. Η κοινωνία πρέπει να κινητοποιηθεί. Ο στόχος του Δυτικού Μετώπου είναι η δημιουργία ενός πλατιού μετώπου αντίστασης, από δήμους, συλλογικότητες και πολίτες που πλήττονται άμεσα – όχι θεωρητικά.
Η πρόταση είναι σαφής: δημόσια κινητοποίηση στο ΥΠΕΝ, με αίτημα τη δημοσιοποίηση της μελέτης. «Δεν μας ενδιαφέρει τι θα κάνουν τα κόμματα. Θα πάμε, και θα είμαστε 30 άτομα απ’ έξω με πανό. Όχι σαν το σκυλί στ’ αμπέλι», είπε χαρακτηριστικά.
Ολοκληρώνοντας, επεσήμανε ότι ήδη υπάρχουν περιοχές, όπως η Αριδαία, όπου δημοτικά συμβούλια έχουν αντιδράσει μαζικά. «Δεν έχει σβήσει ακόμη το φουγάρο του λιγνίτη και θα ανάψουν τα φουγάρα των σκουπιδιών;» αναρωτήθηκε.
Η καύση παρουσιάζεται ως λύση, αλλά είναι αποτέλεσμα ενός πολιτικού σχεδίου που βασίζεται στην απαξίωση της ανακύκλωσης και στην παράκαμψη του δημόσιου διαλόγου. Η κοινωνία, οι δήμοι και τα θεσμικά όργανα έχουν ακόμη χρόνο – αλλά όχι πολύ – να παρέμβουν. Το ερώτημα είναι: θα το κάνουν;
Δείτε εδώ το video
Σχετικά άρθρα:
Οι έξι μονάδες καύσης απορριμμάτων από το ΥΠΕΝ
Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ και καταγγελίες Κουκουλόπουλου για την καύση απορριμμάτων
