Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε πρόσφατα δημόσια διαβούλευση για τη Στρατηγική «Ευρώπη 2020» προκειμένου να αποτυπωθούν οι απόψεις όλων των ενδιαφερομένων φορέων για τα διδάγματα που προκύπτουν από τα πρώτα χρόνια εφαρμογής της, καθώς και για τα στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη για την περαιτέρω ανάπτυξή της, ώστε να σχεδιαστεί η αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ μετά την κρίση.
1. Η Στρατηγική «Ευρώπη 2020» συνοπτικά
Η δεκαετής αναπτυξιακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης “Ευρώπη 2020” δεν είναι απλά ένα εργαλείο για την καταπολέμηση της κρίσης που εξακολουθεί να πλήττει πολλές από τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Στοχεύει στην αντιμετώπιση των ελλείψεων του αναπτυξιακού μας μοντέλου και στη δημιουργία των αναγκαίων συνθηκών για μια ανάπτυξη πιο έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς 1.
Για να γίνει αυτό πραγματικότητα, η ΕΕ έχει θέσει πέντε βασικούς στόχους που πρέπει να επιτύχει έως το τέλος της δεκαετίας. Οι στόχοι αυτοί αφορούν την απασχόληση, την εκπαίδευση, την έρευνα και την καινοτομία, την κοινωνική ένταξη και τη μείωση της φτώχειας, καθώς και το κλίμα/την ενέργεια 2. Η στρατηγική Ευρώπη 2020 περιλαμβάνει επίσης επτά “εμβληματικές πρωτοβουλίες”‘3 που παρέχουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο η ΕΕ και οι εθνικές αρχές αλληλοϋποστηρίζονται σε τομείς που προάγουν τις προτεραιότητες αυτής της στρατηγικής, όπως η καινοτομία , η ψηφιακή οικονομία, η απασχόληση, η νεολαία, η βιομηχανική πολιτική, η φτώχεια και η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τον περασμένο Μάρτιο ανακοίνωση για τον απολογισμό των πρώτων τεσσάρων ετών της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»4 . Η ανακοίνωση αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα για την πλήρη αναθεώρηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ειδικότερα, ένα από τα προβλήματα και τις αδυναμίες της Στρατηγικής εντοπίζονται στην ανάγκη ευαισθητοποίησης και ανάληψης ευθύνης από όλους τους αρμόδιους φορείς – κυβερνήσεις, κοινοβούλια, περιφερειακές και τοπικές αρχές, κοινωνικούς εταίρους και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος των εθνικών μεταρρυθμιστικών προγραμμάτων θα πρέπει να επανεξεταστεί. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και η Επιτροπή των Περιφερειών υπήρξαν ιδιαίτερα δραστήριες, αφενός παρακολουθώντας εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και αφετέρου κινητοποιώντας μέσα δράσης στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και λαμβάνοντας υπόψη τη δομή πολυεπίπεδης διακυβέρνησης της ΕΕ.
2. Ο ρόλος των Δήμων και Περιφερειών στη Στρατηγική «Ευρώπη 2020»
Σε πολλές χώρες της ΕΕ, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι αρμόδιες για τομείς πολιτικής που συνδέονται με τη στρατηγική “Ευρώπη 2020”, όπως η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση, η επιχειρηματικότητα, η αγορά εργασίας, οι υποδομές και η ενεργειακή απόδοση.
Έχει μεγάλη σημασία να γίνει αντιληπτό από όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης ότι η στρατηγική “Ευρώπη 2020” πρέπει να εφαρμοστεί αποτελεσματικά σε τοπικό επίπεδο, ώστε να επιτευχθεί μια έξυπνη και διατηρήσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, και ότι πρέπει όλοι να δραστηριοποιηθούν για να προχωρήσουν οι απαραίτητες αλλαγές.
Η Επιτροπή των Περιφερειών βοηθά στην κινητοποίηση των περιφερειακών και τοπικών αρχών. Έχει δημιουργήσει την πλατφόρμα παρακολούθησης της στρατηγικής “Ευρώπης 2020” 5, στην οποία μετέχουν περισσότερες από 150 πόλεις και περιφέρειες, με σκοπό την προώθηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης, την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και τη συμβολή στον διάλογο για την “Ευρώπη 2020”. Μάλιστα, στην 4η έκθεση παρακολούθησης της Επιτροπής των Περιφερειών για τη Στρατηγική6 διαπιστώθηκε ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές της ΕΕ δραστηριοποιούνται δυναμικά στους περισσότερους βασικούς τομείς πολιτικής της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».
Ωστόσο, απουσιάζει η εδαφική διάσταση της Στρατηγικής καθώς δεν λαμβάνεται υπόψη η εδαφική ποικιλομορφία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία απαιτεί μια ευέλικτη διάρθρωση των σκοπών και των στόχων της. Μέχρι στιγμής, αυτό που γενικά διαπιστώνεται είναι ότι τα Εθνικά Προγράμματα Μεταρρυθμίσεων έχουν καταρτιστεί από εθνικές κυβερνήσεις που έχουν θέσει στόχους με χαμηλές φιλοδοξίες, αναπόφευκτο αποτέλεσμα της έλλειψης συντονισμού και ολοκλήρωσης των πολιτικών που εφαρμόζονται στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης. Οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» θα πρέπει, αντίθετα, να είναι διαφοροποιημένοι στο περιφερειακό, και όχι μόνον στο εθνικό, επίπεδο. Επίσης, με βάση την ισχύουσα κατανομή των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων σε κάθε χώρα, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να υιοθετήσουν μια προσέγγιση πολυεπίπεδης διακυβέρνησης έναντι της ανανεωμένης στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Μια τέτοια προσέγγιση θα πρέπει: (α) να περιλαμβάνει τον συγχρονισμό των χρονοδιαγραμμάτων προγραμματισμού των διαφόρων πολιτικών στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, ώστε να εξασφαλίζονται όλες οι δυνατές συνεργίες που θα μπορούσαν να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών -η προσέγγιση αυτή ευθυγραμμίζεται με τις, υπό συζήτηση, αρχές του ΟΟΣΑ για την βελτίωση της διαχείρισης των δαπανών• (β) να επιτρέπει σε κάθε επίπεδο να θέτει τους στόχους του σε διαπραγμάτευση με άλλα αντίστοιχα επίπεδα. Η χρήση συμβατικών εργαλείων, όπως τα τοπικά σύμφωνα, πρέπει να ενθαρρυνθεί σε όλους τους τομείς. Για να μπορέσει η στρατηγική «Ευρώπη 2020» να φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα έως το 2020, είναι σημαντικό η τρέχουσα, αφηρημένου χαρακτήρα, προσέγγιση από τη βάση να αντικατασταθεί με μια πολυεπίπεδη διακυβέρνηση που να αξιοποιεί τον ρόλο και την πιθανή συμβολή των πόλεων και των περιφερειών της ΕΕ, επιτρέποντας, ταυτόχρονα, τη διαχείριση ορισμένων θεμάτων πολιτικής εκ των άνω προς τη βάση, όταν και εάν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Περαιτέρω, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίσης δημιουργήσει μια online πλατφόρμα δικτύωσης7 για να ενθαρρύνει και να βοηθήσει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να συμβάλουν στην υλοποίηση της στρατηγικής “Ευρώπη 2020”. Τέλος, το Εγχειρίδιο επί της στρατηγικής “Ευρώπη 2020” για τους δήμους και τις περιφέρειες8 καταρτίστηκε από την Επιτροπή των Περιφερειών σε στενή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εξηγεί με σαφήνεια πώς μπορούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να συμβάλουν στην υλοποίηση της στρατηγικής αυτής. Βασίζεται στα παραδείγματα καλής πρακτικής που συγκέντρωσε μέσω ερευνών η Πλατφόρμα Παρακολούθησης της στρατηγικής “Ευρώπη 2020”, την οποία συγκρότησε η Επιτροπή των Περιφερειών, καθώς και στις υπάρχουσες βάσεις δεδομένων για καλές πρακτικές που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
3. Προθεσμία και διαδικασία συμμετοχής στη διαβούλευση
Οι ενδιαφερόμενοι φορείς που επιθυμούν να συμμετάσχουν στη διαβούλευση καλούνται μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2014 να συμπληρώσουν το σχετικό ερωτηματολόγιο, το οποίο είναι διαθέσιμο και στις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ, στην εξής ηλεκτρονική διεύθυνση:
http://ec.europa.eu/europe2020/public-consultation/form/index_el.htm
4. Περισσότερες πληροφορίες
Για περαιτέρω πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στην αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Γενική Γραμματεία, Μονάδα SG D1 – “Ευρώπη 2020, Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, Οικονομική Διακυβέρνηση” (Ε-mail: [email protected]).
